Từ năm 2004, xã đã đẩy mạnh phát triển các mô hình hiệu quả, bố trí trồng cây chuyên canh gối vụ. Tuy nhiên, những bước đi đó chưa thực sự hiệu quả. Hầu hết các cây được đưa vào sản xuất đều cho năng suất cao, giá trị lớn song không mở rộng được diện tích, số lượng người tham gia cũng không nhiều. Nguyên nhân là do nông dân địa phương ngại chuyển đổi cây trồng. Bên cạnh đó, việc áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp vẫn còn hạn chế, các loại sâu bệnh diễn biến phức tạp. Đặc biệt, vấn đề đầu ra của sản phẩm chưa được bảo đảm luôn là điều canh cánh trong lòng khiến nông dân e dè với các giống cây trồng mới.

Trước những khó khăn trong sản xuất cây màu mà điển hình là cây đậu tương, năm 2013, HTX DVNN xã đã phối hợp với Công ty Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao tiến hành sản xuất giống đậu tương rau nhập từ Đài Loan. Qua thực tế sản xuất, năng suất trung bình đạt từ 3 - 3,5 tạ/sào, giá thu mua cây tươi 6.000 đồng/kg. Người dân được hỗ trợ giống, kỹ thuật, sản phẩm sau thu hoạch được cân bán cho Công ty tại ruộng, không lo khâu bảo quản. Vì vậy, bà con tích cực hưởng ứng và yên tâm mở rộng diện tích trồng đậu tương rau.

Cùng với đậu tương rau, năm 2015, Điệp Nông tiếp tục thành công khi đưa ngô ngọt vào trồng trên đất lúa. Bà Ngô Thị Quy ở thôn Ái Quốc chia sẻ: Năm 2015, gia đình tôi quyết định chuyển 5 sào cấy lúa sang trồng ngô ngọt. Trước khi sản xuất, gia đình cũng băn khoăn vì sợ giống ngô mới không hợp với đồng đất, lo đầu ra không được bảo đảm. Nhưng sau khi ngô được thu hoạch cho năng suất cao hơn các giống ngô trước đây, ước tính khoảng 550kg/sào thì chúng tôi rất yên tâm sản xuất. Còn bà Nguyễn Thị Tuyết ở thôn Việt Yên cho biết: Vụ xuân năm 2016, gia đình tôi tiếp tục sản xuất ngô ngọt vụ thứ hai trên đất hai lúa với diện tích 4 sào. Vì được hỗ trợ kỹ thuật, được công ty thu mua ngay tại ruộng nên chúng tôi yên tâm không phải lo khâu bảo quản và đầu ra. Vụ này hy vọng sẽ cho thu nhập cao gấp 2 - 3 lần cấy lúa.

Theo ông Trần Minh Chiêu, Chủ nhiệm HTX DVNN xã, đây là mô hình điểm thực hiện luân canh 4 vụ/năm: ngô ngọt - dưa gang - lúa mùa sớm - ngô ngọt đông để nâng cao giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích. HTX xây dựng kế hoạch, biện pháp chi tiết tới từng thôn, từng cánh đồng, xứ đồng và chịu trách nhiệm chính trong việc tìm đầu ra cho nông sản thông qua việc ký kết hợp đồng với Công ty Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao. Trong quá trình sản xuất, nếu có thiệt hại, tổn thất, Công ty cam kết hỗ trợ người dân một phần chi phí, nâng giá thu mua nông sản. Thời gian trồng ngô ngọt từ 67 - 72 ngày/vụ, năng suất trung bình đạt 4,5 - 5 tạ/sào, với giá 3.800 đồng/kg, trừ mọi chi phí mỗi sào ngô ngọt cho thu nhập khoảng 2 triệu đồng.

Từ đậu tương rau và ngô ngọt, đến nay, Điệp Nông đã đa dạng hóa các cây có giá trị kinh tế cao vào thâm canh như ớt, lạc, dưa gang và mới đây nhất là cây cải bó xôi. Ông Trần Văn Nhiên ở thôn Việt Yên cho biết: Gia đình tôi chuyển đổi 2 sào lúa kém hiệu quả sang trồng cây cải bó xôi, giá trị đạt 2,7 triệu đồng/sào. Chúng tôi mong địa phương cũng như HTX tiếp tục đưa về nhiều cây giống có giá trị cao và có nhiều hợp đồng bao tiêu sản phẩm để nông dân ngày một tăng thu nhập, ổn định đời sống.

Việc liên kết "4 nhà" ở Điệp Nông đã mang lại những kết quả tích cực. Hiện nay, thu nhập bình quân của người dân trong xã đạt 37 triệu đồng/người. Tuy nhiên, duy trì mối liên kết lâu dài giữa doanh nghiệp - nông dân là vấn đề cần quan tâm của HTX cũng như chính quyền địa phương nhằm tránh tình trạng phá vỡ hợp đồng cũng như "được mùa mất giá", ảnh hưởng đến việc sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và nông dân. Ngoài ra, xã cũng nên tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung, góp phần để sản xuất nông nghiệp phát triển bền vững.

Mai Thư