Về Hồng Việt những ngày này, chúng tôi bị cuốn hút bởi màu xanh mơn mởn của cây cối. Trên những mảnh vườn, bà con nông dân đang tất bật làm đất, đóng bầu, chăm sóc cây giống, ươm mầm lứa giống mới, bán cây cho khách…, tất cả nhịp nhàng như một dây chuyền sản xuất. Ông Lương Huy Thục, Chủ tịch Hội Nông dân xã cho biết: Nghề ươm cây giống du nhập về địa phương từ năm 1993 khi xã thực hiện chủ trương chuyển đổi 34,5ha đất cấy lúa kém hiệu quả sang trồng các loại cây giống, cây cảnh, các loại hoa có giá trị kinh tế cao. Ban đầu, người dân địa phương sản xuất cây giống theo hình thức tự cung tự cấp để phục vụ gia đình mỗi khi đến mùa vụ. Khi hiệu quả và nhu cầu của thị trường về các loại cây giống ngày càng lớn, năm 2005, bà con mở rộng quy mô sản xuất theo hướng hàng hóa để cung ứng cho thị trường với nhiều loại cây giống, cây cảnh đa dạng như tùng, vạn tuế, quất, đào, chanh, cam, bưởi, nhãn, các loại cây bóng mát, cây công trình... Bà con đã tận dụng tối đa diện tích đất vườn, ruộng, khoảng đất trống cạnh nhà, bãi đất ven đường... để ươm cây.

Đến thăm mô hình ươm cây giống của gia đình anh Nguyễn Đức Thảo ở thôn Quán Thôn, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng trước quy mô vườn ươm tại đây. Gia đình anh Thảo hiện là một trong những gia đình có diện tích ươm cây giống lớn nhất xã với 1,3 mẫu. Chia sẻ về kinh nghiệm ươm cây giống, anh Thảo cho biết: Để cây giống có chất lượng tốt, ngay từ khâu làm đất, người làm vườn phải khử sạch mầm bệnh và độ chua cho đất, ruộng ươm cây giống phải cao ráo, dễ thoát nước; hạt giống phải chọn hạt mẩy, đều, phôi tốt; mắt ghép phải khỏe và sạch bệnh. Giai đoạn nuôi cây phải luôn giữ độ ẩm cho đất, sử dụng phân hữu cơ kết hợp với phân bón NPK để chăm bón, đồng thời sát sao theo dõi để phát hiện và phun thuốc phòng trừ sâu bệnh. Bên cạnh đó, nhà vườn cũng phải thường xuyên theo dõi diễn biến thời tiết để chọn được thời điểm lý tưởng ghép mắt cho cây giúp tỷ lệ mắt đậu cao. Với cách làm này không chỉ giúp cho cây giống tươi tốt, lá xanh đều, hạn chế sâu bệnh mà còn đáp ứng được nhu cầu về giống cây sạch bệnh của khách hàng.

Theo kinh nghiệm của những hộ làm nghề lâu năm, để ươm được một cây giống tốt, khỏe mạnh và bảo đảm chất lượng phải trải qua rất nhiều công đoạn, từ chọn đất, làm bầu, ươm hạt đến ghép mắt, mỗi công đoạn lại đòi hỏi người làm nghề phải có những kỹ thuật nhất định. Khoảng tháng 8 âm lịch hàng năm là thời điểm các nhà vườn ở Hồng Việt bắt đầu ươm hạt giống. Đến khoảng tháng 6 âm lịch năm sau thì tiến hành ghép mắt, đây là khâu quan trọng nhất. Mắt cây phải được mua ở những vườn cây có chất lượng, to, khỏe, sạch bệnh. Trung bình mỗi sào ruộng, người dân có thể ươm được khoảng 2 vạn cây giống. Cây giống ở Hồng Việt được mua bán quanh năm, nhưng tiêu thụ mạnh nhất là từ tháng 8 âm lịch năm trước đến tháng 3 âm lịch năm sau vì đây là thời điểm thích hợp để trồng cây.

Là một trong những hộ làm nghề ươm cây giống có tiếng ở Hồng Việt, anh Lê Quang Thái ở thôn Đông đã gắn bó với nghề ươm cây giống gần 20 năm nay. Từ 1 sào đất ban đầu, đến nay gia đình anh đã có 1,1 mẫu vườn với hơn 25 vạn cây giống các loại như hòe, vối, sấu, táo Đài Loan, chanh đào, mít Thái... Nhờ được đầu tư chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật nên vườn ươm của gia đình anh luôn phát triển tốt và trở thành địa chỉ tin cậy của nhiều khách hàng trong tỉnh và các tỉnh, thành phố Nam Định, Hải Phòng, Hưng Yên, Bắc Giang, Bắc Ninh... Mỗi năm, anh Thái xuất bán ra thị trường hơn 20 vạn cây giống các loại, mang lại khoản thu nhập từ 50 - 60 triệu đồng/sào/năm, sau khi trừ chi phí còn lãi khoảng 40 triệu đồng/sào/năm. Không chỉ làm giàu cho gia đình, anh Thái còn giải quyết việc làm ổn định cho 3 lao động với thu nhập bình quân từ 3 - 3,5 triệu đồng/người/tháng.

Ông Nguyễn Thanh Khuyến, Chủ tịch UBND xã Hồng Việt cho biết: Ươm cây giống không tốn nhiều diện tích đất, chi phí đầu tư thấp, mang lại hiệu quả kinh tế cao nên số lượng vườn ươm trong xã ngày càng tăng. Toàn xã hiện có hơn 1.400 hộ làm nghề ươm cây giống (chiếm hơn 60% số hộ trong xã) với diện tích 120ha, cho thu nhập từ 450 - 500 triệu đồng/ha/năm, tập trung nhiều nhất ở 4 thôn: Đông, Đoài, Tứ và Quán Thôn. Mỗi năm, các nhà vườn trong xã cung cấp cho thị trường hàng chục vạn gốc hoa, cây cảnh, cây giống các loại. Cây giống ở Hồng Việt không chỉ được người trong tỉnh ưa chuộng mà còn được tiêu thụ ở nhiều tỉnh, thành phố và có thương hiệu trong cả nước. Đến nay, nghề ươm cây giống đã trở thành nghề chính, mang lại thu nhập cao cho người dân, nhiều gia đình đã giàu lên từ nghề này, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương phát triển, giảm tỷ lệ hộ nghèo.

Nguyễn Hậu