Khởi đầu nan...

Được đánh giá là loại cây làm giàu, đem lại thu nhập cao cho nông dân, diện tích ớt vụ đông của Quỳnh Phụ từ nhiều năm nay luôn duy trì trên 1.000ha. Vụ đông năm 2016, huyện gieo trồng 1.100ha ớt, chiếm phần lớn diện tích gieo trồng ớt của cả tỉnh. Công thức: lúa xuân - lúa chét (lúa tái sinh) - ớt sớm được nông dân nhiều địa phương trong huyện áp dụng, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Những ngày này qua các xã: An Quý, An Ấp, Quỳnh Hội, Quỳnh Minh… nông dân đang tập trung thu hoạch ớt đông sớm. Tuy nhiên, theo người dân nơi đây, do ảnh hưởng của thời tiết, ớt năm nay cho thu hoạch muộn hơn so với mọi năm. Bà Nguyễn Thị Hiên ở thôn Xuân Lai, xã An Ấp cho biết: Gia đình tôi trồng 2 sào ớt, giảm 2 sào so với vụ đông năm ngoái. Ớt được đưa xuống đồng từ trung tuần tháng 7. Bão số 1 đổ bộ khi ớt đang trong giai đoạn sinh trưởng, phát triển vì thế đã làm một phần diện tích bị chết, gia đình tôi phải trồng đi dặm lại nhiều lần. Không những vậy, thời tiết khắc nghiệt, sau mưa dài ngày là những ngày nắng gắt khiến ớt bị vàng lá, xoăn ngọn và cháy quả, tôi phải phun trừ sâu bệnh nhiều lần khiến chi phí sản xuất tăng cao. Cũng giống như gia đình bà Hiên, gia đình ông Nguyễn Ngọc Toán đã đầu tư gần 5 triệu đồng cho 2 sào ớt. Vừa thu hoạch ớt chín, ông Toán tranh thủ tỉa những trái ớt bị cháy. Ông Toán cho biết: Năm nay trồng ớt vất vả hơn mọi năm nhiều. Suốt từ lúc đưa ớt ra đồng đến khi thu hoạch, thiên tai, sâu bệnh khiến nông dân chúng tôi nơm nớp lo. Bão số 1 làm 2 sào ớt của gia đình tôi chết mất một nửa phải mua giống, làm bầu trồng lại. Mưa nắng thất thường cũng làm bệnh trên ớt nhiều, trung bình cứ 3 ngày phải phun trừ sâu bệnh một lần nhưng đến nay, dù đã cho thu hoạch song vẫn còn hiện tượng vàng lá, cháy quả. Không chỉ chi phí sản xuất tăng cao, năng suất ớt năm nay cũng kém hẳn so với mọi năm.

Nông dân “xót lòng”

Về Quỳnh Hội - một trong những xã có diện tích ớt lớn của Quỳnh Phụ vào thời điểm thu hoạch rộ không khỏi chạnh lòng trước không khí trầm lắng nơi đây. Câu chuyện của người nông dân trồng ớt chỉ xoay quanh giá thu mua ớt thay đổi từng ngày. Không những giá thấp, người trồng ớt còn chịu thiệt hại về sản lượng do ảnh hưởng của mưa bão vừa qua. Ông Vũ Đức Chiêu, Giám đốc HTX DVNN xã cho biết: Mọi năm, Quỳnh Hội duy trì khoảng 130ha ớt, tuy nhiên năm nay do ảnh hưởng của bão cùng với đầu ra bấp bênh, người dân chuyển đổi sang trồng các cây màu khác, chủ yếu là rau các loại, diện tích ớt còn khoảng 90ha. Đang thu hoạch ớt, bà Nguyễn Thị Dùng ở thôn Nguyên Xá cho biết: Năm nay ớt năng suất kém, nguyên nhân do thời tiết mưa nắng thất thường, lại ảnh hưởng của bão làm chậm quá trình sinh trưởng. Nếu như mọi năm, một sào ớt cho năng suất thấp cũng được 4 tạ, năm nay chỉ từ 2 - 2,5 tạ. Tuy nhiên, điều mà nông dân như bà Dùng trăn trở hơn cả là giá ớt hiện nay được thương lái thu mua không ổn định và chỉ ở mức thấp. Những năm trước, ớt sớm đầu vụ có giá cao, năm nay giá dao động trên dưới 20.000 đồng/kg, có lúc giá chỉ còn 15.000 đồng/kg. Bà Dùng cho biết thêm: So với mọi năm, giá ớt năm nay ở mức thấp, trong khi chi phí đầu tư cao hơn nên trừ tất cả chi phí, nông dân không có lãi mấy. Vì thế nhiều hộ trong thôn đã bỏ ớt, chuyển sang trồng các cây màu khác như rau, đậu đỗ…

Để có những mùa ớt “ngọt”, HTX DVNN các xã An Ấp, Quỳnh Hội cũng như nhiều địa phương trong huyện đã thực hiện vai trò cầu nối, đứng ra ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với nông dân. Tuy nhiên, một trong những nguyên nhân khiến liên kết ấy chưa thật sự bền vững là từ phía người dân khi nông dân chạy theo giá thị trường mà phá vỡ hợp đồng. Muốn đầu ra ổn định không lo ớt rớt giá, không ai khác, chính những người nông dân cần thay đổi tư duy sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.

Lưu Ngần