Phá bỏ mô hình cũ

Ông Bùi Đức Hạnh, Chủ tịch UBND huyện Kiến Xương chia sẻ: Cuộc cách mạng điền địa, chia ruộng đất cho nông dân đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử. Nhưng vào thời kỳ này, kiểu làm ăn manh mún, nhỏ lẻ, tự cung tự cấp không còn phù hợp nữa, nếu không sớm phá bỏ sẽ trở thành rào cản phát triển kinh tế, kìm hãm đời sống của người nông dân. Thực tiễn những năm qua nhiều nông dân đã không còn mặn mà, thiết tha gắn bó với mấy sào ruộng bởi hiệu quả kinh tế mang lại không đáp ứng nhu cầu cuộc sống. Những bờ xôi ruộng mật ở khắp các địa phương đang đứng trước nguy cơ trở thành mảnh đất hoang cho cỏ mọc, chuột bọ, sâu bệnh trú ngụ. Hiện tượng nông dân bỏ ruộng với một số ít diện tích từ những năm 2010 và ngày càng lan rộng ra nhiều nơi, diện tích ngày càng lớn hơn. Ông Lương Ngọc Giang ở thôn An Cơ Đông, xã Thanh Tân cho biết: Gia đình có 4 sào ruộng, con cái đi làm công ty, xí nghiệp, chỉ có hai vợ chồng già làm nên thâm canh quá vất vả. Chi phí đầu tư cho sản xuất từ làm đất, giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đến các khâu dịch vụ khác ngày một tăng nên đến khi thu hoạch trừ mọi chi phí chỉ còn lãi được khoảng 420.000 đồng/sào/năm. Với mức thu nhập như vậy, cuộc sống gia đình không thể bảo đảm nổi. Vậy là ông bà bỏ ruộng hoang, chuyển sang buôn bán chạy chợ và chăn nuôi gia cầm.

Chuyện gia đình ông Giang ở Thanh Tân chán ruộng cũng là tình trạng chung của nhiều nông dân ở các xã Lê Lợi, Hồng Thái, Nam Cao, An Bình, Hòa Bình, Vũ Quý... Xã ít thì vài mẫu, xã nhiều thì vài héc-ta ruộng bị bỏ hoang khiến cấp ủy, chính quyền địa phương không khỏi lo lắng, phải tập trung tìm giải pháp khắc phục. Theo đó, các đoàn thể được tuyên truyền, vận động đảm nhận cấy những diện tích ruộng bỏ hoang. Trong quá trình này, nhiều cá nhân nhận thấy cơ hội có thể làm giàu từ việc tích tụ ruộng đất với quy mô từ 2ha trở lên đã mạnh dạn đứng lên mượn lại ruộng của nông dân. Tiêu biểu trong số đó phải kể đến ông Trần Xuân Lưỡng ở xã Quang Hưng thuê mượn hơn 10ha ruộng để cấy lúa hàng hóa, mỗi năm cho thu nhập 700 triệu đồng, trừ mọi chi phí còn lãi gần 300 triệu đồng. Từ những nhân tố mới như ông Lưỡng, đến nay, toàn huyện Kiến Xương đã có 33 tổ chức, cá nhân ở 14 xã thực hiện mô hình tích tụ ruộng đất với tổng diện tích 197,38ha. Không chỉ nông dân tích tụ ruộng đất, nhiều doanh nghiệp cũng bắt đầu tìm thấy cơ hội phát triển từ nông nghiệp tham gia đầu tư, bắt tay với nông dân tích tụ ruộng đất như Công ty TNHH Hưng Cúc, Công ty Khang Long, Công ty Vilitas. Ông Lý Thái Hưng, Giám đốc Công ty TNHH Hưng Cúc cho biết: Hiện nay doanh nghiệp đang tham gia đầu tư vào lĩnh vực sản xuất nông nghiệp ở Kiến Xương với hai hình thức: trực tiếp thuê ruộng của nông dân Thanh Tân và ký kết với HTX SXKD DVNN xã Bình Định tổ chức quy vùng sản xuất lúa hàng hóa có hợp đồng bao tiêu nông sản với nông dân. Việc tham gia tích tụ ruộng đất và đầu tư vào sản xuất nông nghiệp đã giúp doanh nghiệp chủ động được nguồn nguyên liệu và kiểm soát tốt chất lượng sản phẩm khi xuất khẩu.

Máy móc thay sức người

Cùng với quá trình tích tụ ruộng đất, Kiến Xương còn đẩy mạnh đưa cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp. Bà Nguyễn Thị Mai, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện cho biết: Đến thời điểm này, toàn huyện có gần 500 máy làm đất các loại, hơn 400 máy tuốt lúa, máy gặt đập liên hoàn, hàng trăm máy gieo sạ hàng và máy cấy, đáp ứng tốt nhu cầu sản xuất của nông dân. Từ khâu làm đất đến khâu thu hoạch được máy móc làm thay sức người đã giải phóng sức lao động của nông dân và đẩy nhanh tiến độ gieo trồng, bảo đảm đúng lịch thời vụ. Ông Nguyễn Quang Thế, Giám đốc HTX SXKD DVNN xã Vũ An cho biết, nếu không có cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp thì việc thực hiện lịch thời vụ của HTX rất khó khăn và không thể bảo đảm được công thức thâm canh: xuân muộn - mùa sớm - cây vụ đông vì thời vụ rất gấp gáp mà nhân lực và sức nông dân thì có hạn. Đặc biệt, với những mô hình tích tụ ruộng đất có diện tích từ 2ha trở lên, việc đưa máy móc vào sản xuất có ý nghĩa quyết định sự thành bại.

Đẩy mạnh cơ giới hóa mang lại cùng lúc hai lợi ích cho nông dân, đó là giải phóng sức lao động và nhiều nông dân có thêm nguồn thu từ làm dịch vụ máy nông nghiệp. Ông Đặng Văn Quang ở thôn Giáo Nghĩa, xã Bình Minh chia sẻ: Gia đình tôi đầu tư mua 2 máy làm đất, một máy gặt đập liên hoàn, một máy cấy mạ khay và chuẩn bị mua thêm một máy cày đất lên luống phục vụ sản xuất vụ đông. Ngoài chủ động phục vụ gieo cấy 11ha lúa của gia đình, tôi còn làm thuê cho nông dân trong và ngoài xã. Với đủ các loại máy móc nông nghiệp, tôi có việc làm quanh năm, thu nhập từ 250 - 300 triệu đồng/năm.

Tiếp thêm sức sống mới

Năm 2016 khép lại với bao khó khăn do thời tiết bất thuận, sâu bệnh diễn biến phức tạp nhưng giá trị sản xuất của ngành Nông nghiệp Kiến Xương vẫn ước đạt 2.734,6 tỷ đồng, tăng 2,01% so với năm 2015. Kết quả này đã khẳng định sự lãnh đạo, chỉ đạo sát, đúng, trúng của cấp ủy, chính quyền từ huyện tới cơ sở và trình độ thâm canh của nông dân Kiến Xương đã được nâng lên một bước. Niềm vui của bà con nông dân bước vào mùa vụ mới 2017 cũng được nhân lên khi Kiến Xương triển khai đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp với trọng tâm là đẩy mạnh tích tụ ruộng đất và thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp. Ông Nguyễn Cao Song, Bí thư Huyện ủy Kiến Xương khẳng định: Nâng cao giá trị gia tăng trong sản xuất nông nghiệp là định hướng và là nhiệm vụ trọng tâm của địa phương thời gian tới. Sản xuất theo chuỗi giá trị sẽ là giải pháp chính "đẩy" thu nhập của nông dân tăng lên. Để làm được điều đó, huyện tập trung chỉ đạo các phòng, ban, ngành chức năng, các xã, thị trấn tập trung cải cách hành chính, tạo môi trường pháp lý thông thoáng để thu hút người dân và doanh nghiệp tham gia tích tụ ruộng đất cũng như đầu tư công nghệ mới, công nghệ sạch vào sản xuất. Mục tiêu của Kiến Xương trong năm 2017 là mở rộng mô hình tích tụ ruộng đất với diện tích từ 500 - 1.000ha ở 18 xã, thị trấn; thực hiện tốt quy hoạch, sắp xếp lại các cụm, điểm công nghiệp để kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư, hoạt động trong lĩnh vực chế biến nông sản, thực phẩm, tạo sợi dây gắn kết bao tiêu nông sản cho nông dân.

Một năm mới sắp đến, những cánh đồng ở Kiến Xương lại thắm sắc xanh của lúa và hoa màu. Sắc xanh ấy không chỉ là màu của ấm no mà còn là màu của những hy vọng làm giàu, đổi đời của bà con nông dân "một nắng hai sương" nhờ được tiếp thêm sức sống mới để ngành Nông nghiệp chuyển mình đi lên.

Khắc Duẩn