Những ngày cuối tháng 10, chúng tôi về Vân Trường (Tiền Hải) trong tiết trời  se lạnh, lất phất mưa. Thật trùng hợp, huyện đang tổ chức hội nghị đầu bờ phổ biến kỹ thuật cho các chủ nhiệm, trưởng thôn, một số hộ sản xuất của các xã trong huyện có diện tích trồng khoai tây. Phó Chủ tịch UBND huyện Ngô Xuân Chiến cho biết, không phải ngẫu nhiên mà huyện chọn Vân Trường mà bởi đây là xã có truyền thống, luôn đứng nhất, nhì huyện trong phong trào sản xuất cây vụ đông.

Tìm hiểu về Vân Trường mới thấy xã gặp không ít khó khăn trong trồng cây vụ đông. Đây là vùng đất trũng, chưa chủ động được tưới tiêu khi có mưa lớn, nhất là vào đầu và cuối vụ. Người dân nơi đây còn thiếu kiến thức KH- KT, phương pháp tổ chức sản xuất. Lực lượng lao động trẻ ít do phần lớn tham gia lao động ở cụm, khu công nghiệp, xuất khẩu lao động, khu vực dịch vụ- thương mại...

Đặc biệt, thị trường tiêu thụ sản phẩm hẹp, thiếu chủ động nên thu nhập không ổn định. Khó khăn là vậy, nhưng nhiều năm qua Đảng ủy, chính quyền đã có nhiều giải pháp vào cuộc quyết liệt. Nhiều hội nghị tập huấn, phổ biến cho các trưởng thôn, bí thư chi bộ thôn; các đoàn thể như Hội phụ nữ, Đoàn thanh niên, Hội CCB.... đều vào cuộc với tinh thần hội viên, đoàn viên gương mẫu để từ đó nhân rộng phong trào trồng cây vụ đông. Cùng với đó, xã có cơ chế khuyến khích các hộ sản xuất vụ đông như hỗ trợ kỹ thuật, tưới tiêu nước, tìm hướng cho đầu ra sản phẩm... Nhờ vậy, diện tích canh tác cây vụ đông từ 130 ha năm 2010 tăng lên 142 ha trong năm 2011. Trong đó, các loại cây ưa ấm như khoai lang, họ bầu, bí và rau màu các loại là 20 ha và 150 ha cây vụ đông trên đất hai lúa.

Năm 2011, do thời tiết mưa lớn gây úng lụt, thời vụ gieo cấy muộn 10 ngày so với kế hoạch, nên xã điều chỉnh tăng diện tích cây vụ đông ưa lạnh. Kết hợp với Trung tâm khuyến nông- khuyến ngư Vân Trường chọn hai giống khoai tây làm chủ lực là Solara (Đức) và Diamant (Hà Lan). Đây là hai loại giống có khung thời vụ dài (từ 25/10 đến 10/11), thích hợp trồng trên đất luân canh hai lúa, chủ động tưới tiêu và cho năng suất, hiệu quả cao (giá trị thu nhập gấp 7- 8 lần so với đậu tương trên cùng đơn vị diện tích). Theo kế hoạch, xã trồng hai loại khoai tây giống và khoai thương phẩm với 150 ha trên cả 8 thôn.

Chủ tịch UBND xã Nguyễn Văn Hộ cho biết, xã đã chuẩn bị đầy đủ lượng giống ( 168 tấn) cho nhân dân, hiện được bảo quản trong 5 kho lạnh của xã. Chúng tôi đã tới thôn Rạng Đông để tìm hiểu một số hộ gia đình tiêu biểu như ông Cường, với diện tích 12 mẫu, sử dụng 5 mẫu trồng dưa chuột, dưa lê, 6 mẫu trồng khoai tây, đối với rau màu các loại thì ông trồng quanh năm trên vùng đất chuyển màu. Tính riêng vụ đông năm 2010, ông thu gần 200 triệu đồng từ khoai tây giống, gần 100 triệu đồng từ dưa, ngô, ớt... Không chỉ làm giàu cho mình, ông còn tạo công việc thường xuyên cho từ 10- 15 lao động với thu nhập từ 1,6- 2 triệu đồng/người/tháng. Chị Nguyễn Thị Minh trồng 6 sào khoai thương phẩm và 4 sào rau các loại, vụ đông năm trước cho lãi 16 triệu đồng. Ông Đoàn Hùng, chuyển đổi 5 sào cấy lúa kém hiệu quả sang chuyên màu, một năm 4 vụ ông chủ yếu trồng các loại dưa cũng cho thu nhập 15 triệu đồng/sào/năm. Có thể tìm thấy rất nhiều gương điển hình như vậy ở cả 8 thôn của Vân Trường.

Thấy cây trồng vụ đông đem lại hiệu quả kinh tế cao, phong trào coi vụ đông là vụ chính được lan ra toàn xã từ nhiều năm qua. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Quang Khánh, Chủ nhiệm HTX DVNN thì vẫn còn tồn tại khó khăn ở một bộ phận người dân chưa nhận thức đầy đủ về khung thời vụ vụ mùa, tạo quỹ đất cho cây vụ đông. Ngoài ra, cơ chế chính sách có điểm chưa được người dân đồng tình, như việc hỗ trợ tiền giống khoai tây chỉ áp dụng cho đối tượng mua giống của công ty, còn lượng giống do dân tự chuẩn bị không được hỗ trợ. Vụ đông năm nay, với 168 tấn khoai giống, giá giống 14.000đ/kg, Vân Trường không được tỉnh hỗ trợ số tiền tương đối lớn.

Chúng tôi thầm nghĩ, giá như các xã trong huyện đều làm được vụ đông như Vân Trường thì chắc rằng Tiền Hải chẳng còn phải chịu “ điều tiếng” khi nói về sản xuất vụ đông.

Bài, ảnh: Phan Anh