Trải rộng trước mắt chúng tôi, cánh đồng đậu tương xanh bạt ngàn, những thửa ruộng xuống giống từ 1-5/10/2011, đã thấy lấp ló đốm hoa vàng nơi kẽ lá. 172 ha đậu tương của 11 thôn được gieo trồng, chăm bón đúng kỹ thuật, dự kiến cho thu hoạch từ trung tuần tháng 12/2011. Ngoài cây đậu tương chủ lực, Vũ Đoài còn trồng 16 ha khoai tây, 15 ha ngô, trên 100 ha khoai lang, rau màu các loại với tổng diện tích 315,6 ha, vượt chỉ tiêu diện tích huyện giao.

Sản xuất vụ đông năm nay huyện Vũ Thư nói chung cũng như toàn tỉnh, gặp nhiều khó khăn chồng chất, đã được tiên lượng từ rất sớm do thời vụ bị co hẹp so với những năm trước 15-20 ngày. Vũ Đoài cũng không nằm ngoài sự phong tỏa của thời tiết bất thuận và những khó khăn chung đó. Vào thời điểm bắt đầu thu hoạch lúa mùa, liên tiếp cơn bão số 4, số 5 ập đến đem theo những cơn mưa rả rích và gió lớn làm đổ những diện tích lúa đang chín 70 - 80%. Do  ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 6, mưa kéo dài khiến việc thu hoạch lúa mùa chậm lại, nhiều diện tích gặt xong bị ngập nước, không thể gieo đỗ tương.

Vì sao Vũ Đoài vẫn có trên 170 ha đậu tương đâm chồi trong thời tiết khắc nghiệt đó? Tôi đem câu hỏi này chất vấn đồng chí Phạm Công Ích, Phó chủ tịch UBND xã phụ trách kinh tế, anh cho biết: Đây là kết quả việc thực hiện nghiêm túc phương châm: xuân muộn, mùa sớm, vụ đông rộng. Năm 2010, Vũ Đoài được mùa vụ đông cả 3 yếu tố: Diện tích, năng suất và giá trị. Do tuân thủ lịch thời vụ nên 219 ha đậu tương, bằng 70% diện tích đất 2 lúa được gieo trong khung thời vụ tốt nhất đạt năng suất bình quân 55-60 kg/sào, cá biệt có hộ đạt 70 kg/sào, trừ chi phí lãi 150-180 ngàn đồng/sào. Toàn xã có 55 hộ trồng từ 0,5 - 1,5 ha được khen thưởng.

Vụ đông năm nay, qua thống kê ban đầu, Vũ Đoài có 77 hộ trồng từ 1,5 mẫu đậu tương trở lên. Ông Phạm Đình Chiểu, gia đình có truyền thống trồng vụ đông để phát triển chăn nuôi cho biết: Chúng tôi gọi cây đậu tương là cây đậu lười vì không tốn công làm đất, chăm bón như nhiều cây vụ đông khác. Tuy giá trị thu nhập không cao nhưng không có cây trồng nào có khả năng cải tạo đất tốt như cây đậu tương.

Điều chúng tôi ghi nhận đó là: Cấp ủy, chính quyền từ xã đến 11 thôn đều vào cuộc tích cực chỉ đạo nhân dân tuân thủ nghiêm cơ cấu thời vụ, giống lúa. Cán bộ nào thì phong trào đó. Khi mùa vụ khẩn trương, ban ngày cán bộ bám dân, bám đồng để chỉ đạo, cuối ngày tập trung về trụ sở trao đổi tháo gỡ khó khăn. Điều đó đã thành nền nếp ở Vũ Đoài.

Mấy năm nay, Vũ Đoài đã gieo cấy 100% diện tích bằng mạ sân trên nền đất cứng, trong đó 70% giống lúa chất lượng cao. Vụ xuân 2011, vụ đầu sau dồn điền đổi thửa, nhân dân chủ động phát huy thế mạnh của việc quy hoạch lại đồng ruộng và hệ thống thủy lợi kết hợp thực hiện nghiêm túc lịch thời vụ, cơ cấu giống lúa và các biện pháp kỹ thuật nhằm giảm chi phí sản xuất: diện tích gieo vãi, gieo sạ đạt 70%, còn lại 30% cấy bằng mạ non nền đất cứng. Năng suất lúa đạt đỉnh cao 70 tạ/ha, tăng 16,3% so với vụ xuân năm 2010.

Trước khi bước vào sản xuất vụ mùa, xã tổ chức cho cán bộ chủ chốt 2 cuộc đi học tập kinh nghiệm gieo cấy giống P6 đột biến và QR1. Với việc đưa 2 giống lúa ngắn ngày đó vào gieo cấy đại trà khắc phục cơ bản việc chậm thời vụ vụ mùa. Tranh thủ những ngày thời tiết thuận lợi, nhân dân tập trung lực lượng lao động và các phương tiện khẩn trương thu hoạch lúa mùa, gieo vãi đậu tương đông theo chỉ đạo kỹ thuật của HTX: đánh luống từ 2-2,5 m để tiêu thoát nước. Một số diện tích lúa đổ, nhân dân gặt trong thời gian từ 10-15/10, xã vẫn tiếp tục chỉ đạo nhân dân gieo trồng đậu tương (chậm hơn thời vụ năm 2010 là 10 ngày) với khuyến cáo: dù năng suất thấp thì cũng đạt mục tiêu cải tạo đất.

Vũ Đoài luôn chủ động khâu giống vụ đông: HTX thu mua đậu tương hè thu của nhân dân giá 17.500 đồng/kg, không tính công đóng bao, bảo quản, cung ứng lại cho những hộ có nhu cầu bằng giá đó, đồng thời tổ chức phổ biến rộng xuống hộ sản xuất cơ chế hỗ trợ của huyện. Nhân dân phấn khởi, đăng ký với huyện mua giống ngô mới MX10 trồng thêm gần 10 ha, đồng thời mua 16 tấn khoai tây giống trồng theo phương thức làm đất tối thiểu. Nếu mô hình khoai tây năm nay thành công, vụ xuân tới, HTX sẽ bố trí quỹ đất để sản xuất giống, bảo quản trong kho lạnh để chuẩn bị kế hoạch đưa cây khoai tây có thời vụ rộng dài hơn trồng những diện tích đất trũng không thể gieo đậu tương, nâng hệ số sử dụng đất lên 3 lần theo mục tiêu Đại hội Đảng bộ nhiệm kỳ 2010- 2015 của xã đề ra.

Một trong những yếu tố quyết định năng suất vụ đông vẫn là nước tưới. Thời tiết hanh khô, những con mương nước cạn tận đáy, HTX cùng với các thôn chủ động điều tiết nước. Trong ngày 13/11, cùng toàn huyện ra quân làm thủy lợi đông xuân với khí thế hào hứng, 900 lao động của Vũ Đoài đã nạo vét đoạn sông 500 m, khối lượng 700 m3 đất. Công tác thi đua khen thưởng luôn tạo ra động lực cho các thôn để cùng phấn đấu đạt mục tiêu cụ thể như thôn gặt nhanh nhất, làm đất khẩn trương nhất, diện tích vụ đông lớn nhất... Qua đó khâu đánh giá xếp loại cán bộ thôn, cán bộ đoàn thể cơ sở gắn với phong trào, chặt chẽ và công bằng hơn.

Khắc phục những bất lợi khách quan, một số xã ở Vũ Thư trong đó có Vũ Đoài vẫn được mùa vụ đông. Quy luật đất không phụ công người vẫn còn nguyên ý nghĩa ở nơi đây.

Bảo Linh