Trong những năm qua, phong trào nuôi thuỷ sản trong tỉnh phát triển tương đối toàn diện cả về diện tích, năng suất và sản lượng. Năm 2011 tổng có 53.716 hộ nuôi, với diện tích gần 14 nghìn ha, sản lượng trên 83.500 tấn, giá trị sản xuất đạt 561 tỷ đồng. Riêng đối với nuôi thuỷ sản nước ngọt đang trở thành hướng làm giàu của nhiều hộ dân bằng việc chuyển đổi diện tích lúa kém hiệu quả, tiếp nhận các giống mới để đưa vào sản xuất cho hiệu quả kinh tế khá cao. Để tiếp tục giúp nông dân có nhiều giống cá mới thích nghi với điều kiện môi trường của các địa phương, sinh trưởng nhanh và có thị trường tiêu thụ mạnh, ngành nông nghiệp đã xây dựng thành công mô hình nuôi cá rô đồng đầu vuông cho hiệu quả kinh tế cao.

Mặc dù diện tích, sản lượng nuôi nước ngọt ngày càng tăng, nhưng xét về góc độ nuôi hàng hoá, đa dạng cá, nâng cao hiệu quả trên đơn vị diện tích thâm canh thì thực trạng hiện nay chưa đạt yêu cầu. Nông dân chủ yếu nuôi các loài cá truyền thống, chất lượng con giống còn hạn chế, dễ xảy ra dịch bệnh nên  hiệu quả kinh tế không cao. Trong khi đó chủ trương của tỉnh và ngành nông nghiệp là phải đa dạng các đối tượng nuôi thuỷ sản, nhất là các giống có tiềm năng năng suất cao, có giá trị kinh tế để phát triển thuỷ sản theo hướng hiệu quả, bền vững. Chính vì vậy việc khảo nghiệm, xây dựng mô hình nuôi thuỷ sản là điều tất yếu để chọn lọc, nhân rộng giống vật nuôi cho hiệu quả kinh tế cao, phù hợp với điều kiện, trình độ của bà con nông dân.

Mới đây, Trung tâm Khảo nghiệm khuyến nông - khuyến ngư đã xây dựng mô hình nuôi cá rô đồng đầu vuông trên diện tích chuyển đổi, quy mô 2000 m2 để làm cơ sở đánh giá, rút kinh nghiệm và nhân ra diện rộng. Cá rô đồng đầu vuông có đặc điểm giống cá rô đồng, nhưng có nhiều ưu thế vượt trội hơn hẳn, như sinh trưởng nhanh, trọng lượng cơ thể lớn từ 500 – 800g sau thời gian nuôi từ 7 -8 tháng, mình dầy, tỷ lệ thịt cao, chất lượng ngon; tiêu tốn thức ăn thấp, khoảng 1,4  - 1,5 kg thức ăn/ 1 kg tăng trọng. Ngoài ra, cá rô đồng đầu vuông thích nghi với môi trường khá tốt, có thể tồn tại trong điều kiện hàm lượng ôxy hoà tan thấp; ăn tạp, từ sinh vật phù du, giun đất, sâu bọ, mùn bã hữu cơ, bèo các loại, thức ăn công nghiệp...

Để nuôi cá rô đồng đầu vuông cho hiệu quả kinh tế cao, thực tế tại mô hình mà Trung tâm xây dựng cho thấy, trước hết phải thực hiện đúng quy trình kỹ thuật từ cải tạo ao, thả giống, chăm sóc và quản lý thức ăn, môi trường sống. Đầu tiên phải tát cạn ao, vét bùn thối và chỉ để lại lớp bùn dày 15 – 20 cm, đồng thời sửa sang bờ, dọn rong rêu, cỏ dưới ao sạch sẽ; dùng 200 kg vôi bột rắc xuống đáy và xung quanh bờ ao để tiêu độc, khử trùng, trang phẳng đáy ao rồi phơi nắng đáy 3 ngày. Khi lấy nước vào ao cần dùng lưới Potylen mắt dầy và tiến hành gây màu; sau 2 -3 ngày, nước ao có màu xanh lá chuối non thì lấy nước tiếp, khi nước đạt 1,2 m tiến hành thả giống. Cá giống phải có xuất xứ rõ ràng, nên mua ở những trại giống có uy tín để có giống cá khoẻ mạnh, cùng cỡ, không mất nhớt và không mang mầm bệnh. Trong quá trình vận chuyển giống cá phải đựng trong túi nilon có bơm ôxy; trước khi thả cá cần ngâm túi chứa cá trong ao từ 15 – 20 phút, sau đó mở túi từ từ cho nước vào và nghiêng miệng túi để cá tự bơi ra.

Mô hình của Trung tâm chủ yếu cho cá ăn thức ăn công nghiệp dạng viên nổi và được thực hiện đúng theo quy trình. Tháng đầu cho cá ăn thức ăn có chứa hàm lượng đạm 30%, cho ăn hàng ngày từ 7 – 10% so với trọng lượng cá trong ao; tháng thứ 2 dùng thức ăn có hàm lượng đạm 28%...Tuy nhiên, khi nuôi không nên cứng nhắc theo công thức mà cần phải căn cứ vào tình trạng bắt mồi của cá để cung cấp thức ăn hàng ngày; hoặc khi trời nắng nóng và đang nắng cần mưa thì giảm lượng thức ăn so với các ngày có thời tiết bình thường từ 15 – 20%. Ngoài ra, trong quá trình nuôi phải thường xuyên kiểm tra các yếu tố môi trường, như nhiệt độ, độ trong, sâu, tình trạng hoạt động và bắt mồi của cá để có biện pháp xử lý.

Kết quả từ mô hình nuôi cá rô đồng đầu vuông của Trung tâm Khảo nghiệm khuyến nông - khuyến ngư cho thấy, tốc độ tăng trọng trung bình đạt 1,64g/con/ ngày, cá càng lớn thì tốc độ tăng trọng càng cao. Với quy mô diện tích 2000 m2, Trung tâm thả với mật độ 10 con/m2, cỡ giống trung bình 4g/con, sử dụng thức ăn công nghiệp và thực hiện đúng quy trình kỹ thuật, sau 100 ngày nuôi cá đạt cỡ thương phẩm từ 120g – 205g/con, trung bình đạt 165g/con, tỷ lệ sống đạt 75%, năng suất 12 tấn/ha.

Như vậy, với giá thành khoảng 35 nghìn đồng/ kg, trừ tất cả chi phí còn lãi 91 triệu đồng/ha. Với kết quả này, cá rô đồng đầu vuông có thể bổ sung vào cơ cấu đàn cá nuôi trong các thuỷ vực nước ngọt của tỉnh trong các năm tới, theo hình thức nuôi bán thâm canh và thâm canh để tạo sản phẩm hàng hoá. Theo khuyến cáo của Trung tâm Khảo nghiệm khuyến nông - khuyến ngư, để bảo đảm nuôi cá rô đầu vuông đạt hiệu quả, diện tích nuôi phù hợp từ 2000 – 3000 m2, mật độ thả 10- 15 con/m2 và sử dụng hoàn toàn bằng thức ăn công nghiệp.

Bình Minh