Những ngày qua, nhiều nông dân xã Bắc Hải (Tiền Hải) vẫn chưa khỏi bức xúc khi HTX SXKD DVNN xã mập mờ trong việc bán lúa giống theo kiểu “treo đầu dê, bán thịt chó” gây xôn xao dư luận. 

Ông Trần Văn Hiệp, thôn An Nhân Hưng, xã Bắc Hải chia sẻ: Khi HTX ra thông báo bán giống lúa có gen kháng đạo ôn chúng tôi rất phấn khởi bởi giống lúa BC15 là giống lúa nổi tiếng của Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed đã đồng hành cùng nông dân địa phương nhiều năm nay. Giống cho năng suất cao, gạo chất lượng, cơm ngon, điển hình như vụ mùa năm 2018, năng suất lúa của gia đình đạt gần 3 tạ/sào. Tuy nhiên, đây cũng là giống dễ nhiễm bệnh đạo ôn khi gặp thời tiết bất thuận. Thế nên giờ HTX thông báo giống lúa BC26 chính là giống BC15 có khả năng kháng đạo ôn thì bà con rất vui mừng rủ nhau đăng ký mua giống ở HTX. Song, đến ngày nhận lúa giống thì sản phẩm chúng tôi cầm trên tay không phải là giống lúa BC26 kháng đạo ôn như HTX thông báo mà thay vào đó là giống lúa VC6, một giống lúa hoàn toàn chưa được khảo nghiệm tại đồng đất của địa phương cũng như trong cơ cấu giống sản xuất vụ mùa của địa phương. 

Cùng nhận về giống lúa không giống với thông báo, chị Bùi Thị Thúy, thôn An Nhân Bình, xã Bắc Hải giờ cũng rất lo lắng vì đã trót mang giống về gieo. Chị Thúy cho biết: Gia đình đã lấy giống lúa về gieo cấy với giá 33.000 đồng/kg. Sau khi sự việc xảy ra, những hộ đã đem lúa gieo mạ thì được HTX giảm giá từ 33.000 đồng xuống còn 26.000 đồng/kg. Gia đình cũng không biết giống lúa mới sinh trưởng, năng suất, chất lượng gạo có bằng với giống lúa BC15 và có phù hợp với đồng đất Bắc Hải hay không?

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, ngày 28/5/2019, HTX SXKD DVNN xã Bắc Hải đã ra thông báo do ông Trần Văn Chín, Giám đốc HTX ký với nội dung: Công ty Giống cây trồng Thái Bình (Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed - PV) kết hợp với Công ty Cổ phần Giống cây trồng Viện CLT & CTP đã cấy gen thành công giống lúa BC15 kháng đạo ôn (lấy tên khoa học là BC26) đưa vào sản xuất. Do đó, HTX thông báo đến nông dân ai có nhu cầu cấy giống BC26 thì đăng ký mua giống với giá tiền 33.000 đồng/kg. Theo hợp đồng đã ký kết thì Công ty Cổ phần Giống cây trồng Viện CLT & CTP bán cho HTX 1.400kg lúa giống BC26 với giá 26.000 đồng/kg. Được biết, sau khi phát hiện ra giống lúa mình nhận không đúng như HTX thông báo, các hộ nông dân ở xã Bắc Hải đã trả lại lúa giống. Số lúa giống được thu lại khoảng 1.000kg. Còn một số hộ vẫn lấy để gieo thì HTX bán giảm giá từ 33.000 đồng/kg xuống còn 26.000 đồng/kg. 

Biện minh về vấn đề này, ông Trần Văn Chín, Giám đốc HTX SXKD DVNN xã Bắc Hải cho rằng: HTX cũng là “nạn nhân” của Công ty Cổ phần Giống cây trồng Viện CLT & CTP. Trước đó, HTX đã được mời đi thăm mô hình cấy giống khảo nghiệm tại Hải Dương và được lãnh đạo Công ty Cổ phần Giống cây trồng Viện CLT & CTP thông báo giống lúa này do Công ty phối hợp với Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed cấy gen kháng đạo ôn đã được khảo nghiệm từ vụ mùa năm 2014 đến nay tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh Hải Dương. Ban đầu lấy tên giống là BC26 sau này đã đổi thành VC6, đã chấp thuận làm thương mại bán ra thị trường. Do đó, HTX mới tin tưởng Công ty Cổ phần Giống cây trồng Viện CLT & CTP nhập giống của đơn vị cung ứng cho nông dân.

Cũng như HTX SXKD DVNN xã Bắc Hải, HTX SXKD DVNN xã Đông Lâm  (Tiền Hải) cũng đã thông báo với nông dân về việc cung ứng giống lúa này. Tuy nhiên, khi chúng tôi đến HTX tìm hiểu sự việc thì cả hai vị Phó Giám đốc HTX là ông Phạm Ngọc Tuân và bà Đoàn Thị Thanh Huyền đều khẳng định chắc chắn rằng không có việc HTX thông báo cung ứng giống lúa mới này đến người dân. 

Ông Tuân nói: Không có đơn vị nào về chào hàng cũng như không có việc chúng tôi thông báo có giống lúa BC15 kháng đạo ôn đến nông dân. 

Và để chứng minh lời nói của mình, ông Tuân còn cho chúng tôi xem bảng thông báo các giống lúa mà Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed cung ứng trong vụ mùa này đồng thời khẳng định HTX luôn thực hiện đúng theo đề án sản xuất đã được phê duyệt, chỉ thông báo đến nông dân các giống lúa của Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed, không đưa vào cung ứng giống lúa khi chưa được cho phép. 

Trước khẳng định “chắc như đinh đóng cột” của hai vị Phó Giám đốc HTX SXKD DVNN xã Đông Lâm, chúng tôi xuống thôn Thanh Đông để tìm hiểu sự việc. Tiếp chúng tôi, Trưởng thôn  Phan Thanh Hùng cho biết: Trước khi bước vào sản xuất vụ mùa, HTX đã thông báo tại những cuộc họp triển khai sản xuất là giống lúa BC15 có gen kháng đạo ôn được HTX cung ứng trong vụ mùa này. Ai có nhu cầu thì đăng ký mua trực tiếp với HTX. Bản thân tôi cũng không nắm được giá của lúa giống này và có nhiều người mua hay không song tôi nghĩ đây là giống mới nên bà con không dám “mạo hiểm” đưa vào sản xuất khi chưa rõ thực hư. 

Như vậy, có thể thấy việc HTX SXKD DVNN xã Đông Lâm có thông báo đến người dân về giống lúa BC15 có gen kháng đạo ôn là có thật. Song lý do khiến cả hai vị lãnh đạo của HTX đều khẳng định không có việc thông báo đó là gì thì vẫn là một dấu chấm hỏi.  

Giống lúa VC6 lấy danh nghĩa giống lúa BC15 có gen kháng đạo ôn được bán cho nông dân.

Theo lãnh đạo Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed, thời gian qua Công ty đã kết hợp với Viện Cây lương thực, cây thực phẩm thực hiện nghiên cứu, chuyển gen kháng đạo ôn ở giống lúa BC15 và đã thành công. Tuy nhiên, lãnh đạo Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed cũng cho biết tại vụ mùa năm 2019 không có việc cung ứng giống lúa BC15 có gen kháng đạo ôn ra thị trường. Vì vậy, việc các HTX nhận lúa giống VC6 từ Công ty Cổ phần Giống cây trồng Viện CLT & CTP để cung ứng cho nông dân là không đúng. 

Trao đổi với chúng tôi, lãnh đạo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết đã yêu cầu Công ty Cổ phần Giống cây trồng Viện CLT & CTP thu hồi toàn bộ sản phẩm giống lúa VC6, dừng ngay việc cung ứng giống và xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt 12 triệu đồng. 

Như vậy, có thể thấy, việc Công ty Cổ phần Giống cây trồng Viện CLT & CTP “mập mờ” thông tin gây hiểu lầm để bán lúa giống cho nông dân là điều không thể chấp nhận. Và việc “tiếp tay” của các HTX như HTX Bắc Hải, HTX Đông Lâm dù là vô tình hay hữu ý thì cũng cần phải làm rõ trách nhiệm và dừng ngay lập tức việc cung ứng này nhằm bảo vệ uy tín của một doanh nghiệp hàng đầu trong nghiên cứu, chọn tạo giống lúa là Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed và tránh gây thiệt hại không đáng có cho nông dân.

Song Mai