Một tuần hai buổi, bà Nguyễn Thị Chuyện cùng 15 thành viên của tổ thu gom rác thải xã Độc Lập (Hưng Hà) phải đi thu gom rác thải sinh hoạt của 2.600 hộ dân ở 6 thôn trong toàn xã. Chỉ bằng chiếc xe thùng kéo với trọng lượng khoảng 500kg rác, mỗi thôn bà thu gom khoảng 2 - 3 xe rác. Công việc diễn ra từ sáng sớm đến trưa muộn nhưng cũng chỉ được 100.000 đồng/ngày công. Toàn bộ lượng rác thải sinh hoạt sau khi thu gom được đưa về khu xử lý rác tập trung của xã. Điểm gần nhất cũng khoảng hơn 1km còn điểm xa tới 4 - 5km. Cứ như vậy, từ nhiều năm nay, tổ thu gom rác thải sinh hoạt của xã duy trì rất nền nếp. Vất vả và làm việc trong môi trường độc hại, ô nhiễm nhưng tiền công cũng còn ở mức rất thấp. Thu nhập của mỗi người chỉ gần 2 triệu đồng/tháng.

 Bà Chuyện chia sẻ: Biết là công việc độc hại, ô nhiễm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe nhưng làm rồi thành quen và thấy rất vui khi mình góp một phần nhỏ bé làm sạch môi trường sống. Ông Bùi Văn Hiến, Chủ tịch UBND xã Độc Lập cho biết: Ngân sách cho công tác môi trường chủ yếu dành để điều hành, quản lý, vận hành khu xử lý rác thải tập trung. Thu nhập của các thành viên tổ thu gom rác thải sinh hoạt chưa tương xứng với công sức họ bỏ ra. Thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục cân đối ngân sách để động viên, khuyến khích những người làm công việc đầy khó khăn, vất vả này.

Xã Quang Trung (Kiến Xương) có 5 thôn với trên 9.300 nhân khẩu. Hàng ngày, lượng rác thải sinh hoạt toàn xã khoảng 4 tấn. Với mức đóng phí thu gom rác 3.000 đồng/người/tháng, 14 thành viên của tổ thu gom rác thải xã Quang Trung chỉ nhận được thù lao 1,8 triệu đồng/người/tháng. 

Bác Vũ Hồng Tư, tổ vận hành lò đốt rác cho biết: Mật độ dân cư đông nên lượng rác thải ngày càng nhiều. Trong khi ý thức của một số người dân chưa cao, tất cả các loại rác thải từ xác động vật chết, thức ăn dư thừa, lá cây, đến rác thải khó phân hủy như bỉm vệ sinh, túi nilon đều được bỏ vào bao đưa đến khu xử lý. Chúng tôi rất vất vả trong việc phân loại, xử lý rác nhưng thu nhập chỉ được 1,8 triệu đồng/tháng với 4 buổi đốt rác thải/tuần. Nhất là trong thời điểm dịch Covid-19 xảy ra, việc tiếp xúc với rác thải khiến không ít người trong chúng tôi ái ngại. Thế nhưng, để bảo đảm an toàn cho mình và mọi người xung quanh, chúng tôi luôn thực hiện đúng các biện pháp phòng tránh mà Bộ Y tế khuyến cáo như sử dụng đầy đủ đồ bảo hộ lao động, đeo khẩu trang, vệ sinh khử trùng, rửa tay bằng xà phòng ngay sau khi hoàn thành công việc.

Ông Hoàng Văn Ngoạn, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết: Đến nay, 100% các xã, thị trấn đã thành lập tổ thu gom rác thải, nòng cốt là hội phụ nữ. Trên 90% rác thải trên địa bàn tỉnh được thu gom, xử lý, góp phần tích cực bảo vệ môi trường, nâng cao sức khỏe người dân. Tuy có vai trò quan trọng nhưng điều kiện làm việc và chế độ đãi ngộ dành cho thành viên các tổ thu gom rác thải còn hạn chế. Kinh phí thực hiện thu gom, vận chuyển rác thải tại các xã, thị trấn chủ yếu lấy từ kinh phí sự nghiệp môi trường và thu phí vệ sinh môi trường từ các tổ chức, đơn vị, hộ gia đình và cá nhân phát sinh rác thải. Nhưng nguồn vốn sự nghiệp môi trường còn ít, mức thu phí vệ sinh môi trường ở khu vực nông thôn chưa tương xứng, chỉ từ 3.000 - 5.000 đồng/người/tháng. Trong khi đó, tỷ lệ người dân đóng phí chưa cao, chỉ đạt 70 - 90%. Hơn nữa, hầu hết các địa phương không có nguồn kinh phí hỗ trợ khác nên thu nhập của lao động thu gom rác thải chỉ khoảng 1,5 - 2 triệu đồng/người/tháng và không có các chế độ khác. Chỉ một số ít địa phương quan tâm hỗ trợ mua thẻ bảo hiểm y tế cho người thu gom, xử lý rác thải.

Công việc dù vất vả, độc hại, thu nhập thấp nhưng những người thu gom, phân loại, đốt rác luôn cố gắng hoàn thành tốt công việc của mình, góp phần bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp. Từng ngày trôi qua, họ lặng thầm làm đẹp cho cuộc sống.

Đức Dũng