Trước tình trạng ô nhiễm môi trường khu vực nông thôn, những năm qua, tỉnh đã có nhiều cơ chế, chính sách nhằm bảo đảm cho nông thôn phát triển bền vững như quy hoạch mạng lưới xử lý và chôn lấp rác thải tại các xã, thị trấn; quy định về khu xử lý, lựa chọn công nghệ lò đốt kết hợp với chôn lấp hoặc ủ phân vi sinh kết hợp chôn lấp; cơ chế, chính sách hỗ trợ thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt; quy định mức thu phí vệ sinh trên địa bàn tỉnh. Hiện nay, mỗi ngày toàn tỉnh phát sinh trên 800 tấn rác thải rắn sinh hoạt, phần lớn trong số đó được thu gom, xử lý bằng phương pháp đốt hoặc chôn lấp. Toàn tỉnh có gần 90 lò đốt rác được đầu tư xây dựng và hoàn thành, đi vào vận hành xử lý rác thải sinh hoạt cho trên 130 xã, thị trấn. Hầu hết các lò đốt hoạt động hiệu quả, xử lý cơ bản lượng rác thải phát sinh, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tiết kiệm diện tích đất so với xử lý bằng phương pháp chôn lấp hoặc ủ vi sinh kết hợp chôn lấp.

Một trong những mô hình xử lý chất thải rắn sinh hoạt đạt hiệu quả là công nghệ TTD-01 của Công ty Cổ phần Thương mại Thành Đạt đi vào hoạt động từ đầu năm 2016, tại thị trấn Quỳnh Côi, huyện Quỳnh Phụ, công suất 50 tấn/ngày. Đến nay nhà máy nhận xử lý rác thải cho 16 xã, thị trấn của huyện Quỳnh Phụ. Sau hơn 5 năm vận hành nhà máy cho thấy thành công lớn hơn rất nhiều so với các mục tiêu đặt ra. Cả 4 quy trình bộ phận của công nghệ TTD-01 gồm phân loại rác, xử lý rác, sản xuất thành phẩm, biến rác thải thành hàng hóa như phân bón hữu cơ, hạt nilon và xử lý nước thải đều vận hành tốt và cho kết quả cao. 

Ông Đỗ Chí Lệ, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Thương mại Thành Đạt cho biết: Để xử lý triệt để rác thải sinh hoạt, hiện Công ty đang tiếp tục cải tiến quy trình. Đối với một lượng nhỏ rác không tái chế được, Công ty đã đầu tư công nghệ lò đốt, qua đó hạn chế tối đa mùi phát tán ra môi trường, bảo vệ môi trường sống trong lành cho cư dân xung quanh.

Bằng nguồn vốn hỗ trợ của tỉnh và xã hội hóa, từ năm 2014 đến nay, hầu hết các xã, thị trấn của huyện Vũ Thư đã đầu tư xây dựng khu xử lý rác thải tập trung bằng hình thức chôn lấp hoặc lò đốt kết hợp chôn lấp, cơ bản đã giải quyết được tình trạng ô nhiễm do rác thải sinh hoạt phát sinh, tiết kiệm được quỹ đất chôn lấp và giảm thiểu ô nhiễm môi trường đất, nước. Tuy nhiên, sau một thời gian dài sử dụng, hiện nhiều lò đốt rác thải sinh hoạt đã xuống cấp, hư hỏng, chưa được nâng cấp, tu sửa nên rác thải sinh hoạt không được phân loại để đốt mà đổ thành đống, gây ô nhiễm môi trường. Xã Xuân Hòa, huyện Vũ Thư là một ví dụ. Lò đốt rác thải tập trung đặt tại xã hiện đang xử lý rác thải cho 3 xã Xuân Hòa, Hiệp Hòa, Việt Hùng. Từ đầu năm 2021 đến nay, lò đốt rác bị hư hỏng. 

Ông Phạm Văn Phương, Chủ tịch UBND xã Xuân Hòa cho biết: Lò đốt rác thải sinh hoạt đi vào hoạt động từ tháng 6/2016, xử lý rác thải cho 3 xã. Sau gần 3 năm sử dụng, năm 2019 đã phải nâng cấp, sửa chữa nhưng hiện nay lò đốt hư hỏng, phải đóng cửa. Rác tại 3 xã tập kết về khu xử lý rác thải tập trung nhiều, gây ô nhiễm môi trường, bức xúc trong nhân dân. Theo ông Nguyễn Văn Cừ, tổ trưởng tổ xử lý rác thải xã Xuân Hòa thì do lò đốt dừng hoạt động, chúng tôi vận chuyển rác xa, rác nhiều nên rất vất vả.

 Để giải quyết triệt để tình trạng ô nhiễm môi trường tại nông thôn, tỉnh đã thống nhất chủ trương quy hoạch, đầu tư xây dựng khu xử lý rác thải tập trung theo công nghệ hiện đại và đang tập trung triển khai thực hiện. 

Ông Hoàng Văn Ngoạn, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết: Thời gian qua, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với các huyện, thành phố, các địa phương, công ty khắc phục những tồn tại trong công tác xử lý rác thải. Đồng thời, phối hợp với các sở, ngành tham mưu UBND tỉnh xây dựng cơ chế, chính sách thu hút các doanh nghiệp vào đầu tư xây dựng khu xử lý rác thải tập trung quy mô liên vùng, liên huyện, toàn tỉnh. Tích cực vào cuộc tuyên truyền, quán triệt về tầm quan trọng của dự án nhằm tạo sự đồng thuận trong nhân dân về quy hoạch, giải phóng mặt bằng thực hiện dự án.

Với sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành từ tỉnh đến cơ sở, để môi trường sống thực sự xanh, sạch, cần sự chung tay của mỗi người dân trong việc nâng cao ý thức, chấp hành tốt việc phân loại rác thải tại nguồn, hạn chế sử dụng túi nilon và nhất là không xả rác thải bừa bãi ra nơi công cộng.

Lò đốt rác xã Xuân Hòa bị hư hỏng.

Minh Nguyệt