Biến đổi khí hậu từ lâu đã là bài toán khó đối với các nhà khoa học, nhà sản xuất và nhà nông vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến công sức và thành quả lao động của nông dân. Việc nguồn nước tưới cho lúa xuân, cây trồng của một số xã trên địa bàn huyện Thái Thụy bị nhiễm mặn cũng là vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của người nông dân. Đến thăm cánh đồng thôn Chỉ Bồ, xã Thụy Trường, chúng tôi bất ngờ khi nước phục vụ gieo cấy ở đây có màu đỏ lạ thường. Anh Lê Xuân Trình (thôn Chỉ Bồ) năm ngoái cấy 3 sào lúa, trồng 4 sào rau màu các loại nhưng tính ra thu nhập của cả gia đình chỉ trông chờ vào 4 sào đất trồng thuốc lào, dưa gang và hành lá. Anh Trình chia sẻ: Gia đình tôi cấy 3 sào lúa trên đất dễ bị nhiễm mặn, nếu để nước mặn xâm nhập trực tiếp vào đồng ruộng sẽ khiến cho rễ lúa bị quắt lại, kém phát triển, còn nếu chăm tốt thì một vụ bình quân chỉ thu về từ 1,5 - 1,7 tạ/sào, trừ chi phí thuê cày, phân bón để chăm dưỡng cho lúa thì lãi không được là bao. Nói chung là nước dễ bị nhiễm mặn nên cấy lúa là không đem lại hiệu quả.

Cùng thôn với anh Trình, gia đình chị Mai Thị Thơm có 7 sào ruộng, một nửa cấy lúa, một nửa trồng màu. Năm ngoái, diện tích cấy lúa của gia đình chị bị nhiễm mặn, công sức bỏ ra chăm sóc nhiều mà sản lượng thu về chẳng được bao nhiêu. Từng ấy diện tích nhưng cả năm hai vụ lúa chị chỉ thu về được hơn 4 tạ thóc, trừ tất cả chi phí đầu tư, chăm sóc thì lợi nhuận không đáng kể. Chị Thơm chia sẻ: Năm ngoái, gia đình tôi chỉ thu hoạch được 50kg/sào, so với trước đây thì tình hình xâm nhập mặn ở khu vực này đã tăng khoảng 70%. Nếu cứ tình hình này thì cấy lúa không còn hiệu quả nữa, lúa lên đòng hay đang phát triển mà bị nước mặn xâm nhập sẽ khiến cây không phát triển, thậm chí mất trắng. Bà con mong muốn xã có chủ trương, tạo điều kiện cho nông dân chuyển đổi diện tích cấy lúa bị nhiễm mặn sang đào ao nuôi cá hoặc trồng một số cây màu khác chống chịu được mặn.

Theo ông Đào Đức Viện, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thái Thụy: Tình trạng xâm nhập mặn diễn ra mạnh không chỉ ở xã Thụy Trường mà ở cả những xã lân cận như Thụy Xuân, Thái Nguyên, Thái Thủy... Đặc biệt, những vùng bị xâm nhập mặn xảy ra nhiều nhất là dọc hai tuyến sông Hóa đến các xã Thụy Việt, Thụy Hưng; cửa sông Trà Lý đến xã Thái Phúc; cửa sông Trà Linh đến các xã Thái Nguyên, Thái Thủy. Theo ông Viện, Thái Thụy là vùng nhiễm mặn tiềm tàng, có nguy cơ phát triển rộng hơn do tình trạng biến đổi khí hậu đang diễn biến hết sức phức tạp, nước biển dâng cao khiến xâm nhập mặn lên đến tận khu vực cống Thái Phúc, như vậy là lên đến hơn nửa huyện. Việc nước mặn xâm nhập cũng một phần do tác động của con người, các chủ cống không chủ động được việc điều hành nước. Thứ hai là nước biển dâng cao khiến cho nước mặn xâm nhập thông qua thẩm thấu, nếu như diện tích ở ngoài đê, có rừng thì bị thẩm thấu ít hơn khu vực không có rừng. Để chủ động phòng, chống những tác hại do xâm nhập mặn gây ra, Thái Thụy đã chỉ đạo đội ngũ làm công tác trực cống dưới đê phải bảo đảm lấy nước vào cho đồng không bị nhiễm mặn, hệ thống sông trục luôn chủ động giữ nước và ép được nước mặn, không để nước mặn bốc lên thông qua thẩm thấu. Với diện tích đất nông nghiệp có khả năng xâm nhập mặn thì chuyển sang nuôi trồng thủy sản và một số cây trồng phù hợp.

Hiện nay, toàn huyện Thái Thụy có 847,62ha rừng đặc dụng, hơn 2.500ha rừng phòng hộ. Khi được hỏi về tác dụng của những cánh rừng này, không chỉ cán bộ mà người dân Thái Thụy đều nhận thấy được trực tiếp lợi ích của rừng. Với dải rừng dày từ 500 - 1.000m, rễ cây bám sâu xuống lòng đất để phát triển thì ảnh hưởng của xâm nhập mặn đến đất liền giảm đi rất nhiều.

Những tác động của biến đổi khí hậu ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản của nông dân Thái Thụy là không thể bàn cãi, thiệt hại to lớn về kinh tế sẽ còn tiếp diễn nếu như ý thức tự bảo vệ môi trường của người dân không được nâng lên vì bảo vệ môi trường chính là bảo vệ nguồn sống và lợi ích kinh tế của chúng ta.

Tiến Đạt