Về Minh Khai, chúng tôi thật sự ấn tượng về sự đổi thay nhanh chóng của mảnh đất này. Sau 4 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM, diện mạo nông thôn của xã có nhiều khởi sắc, các tuyến đường giao thông được nâng cấp, bê tông hóa; những ngôi nhà cao tầng mọc lên san sát, công trình cơ sở hạ tầng được xây dựng khang trang, sạch đẹp; đời sống của nhân dân ngày càng được nâng lên cả về vật chất lẫn tinh thần. Bên cạnh phát triển kinh tế - xã hội, Minh Khai còn rất quan tâm đến xử lý rác thải, giảm thiểu tối đa tình trạng ô nhiễm môi trường, bảo đảm sức khỏe cho người dân. Ông Phạm Văn Hướng, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Trước đây, 6/6 thôn trong xã đều có tổ vệ sinh môi trường hoạt động, tuy nhiên rác mới chỉ được xử lý bằng hình thức chôn lấp nên chưa bảo đảm vệ sinh môi trường. Xác định công tác BVMT là nhiệm vụ quan trọng, bức thiết, tháng 6/2014, UBND xã khởi công xây dựng lò đốt rác thải và chính thức đưa vào vận hành, hoạt động vào tháng 12/2014 với tổng vốn đầu tư 2,4 tỷ đồng. Lò đốt rác được thiết kế nhỏ gọn gồm ba buồng đốt, là dòng lò đốt lấy khí tự nhiên, công suất 300 - 500kg rác/giờ. Toàn bộ rác thải của xã được tập kết về khu vực lò đốt để công nhân trực tiếp phân loại và tiến hành đốt. Vì lò đốt rác thuộc dòng đốt cháy tự nhiên nên rất tiết kiệm nhiên liệu đốt, lượng khói thải ra không khí ít nên không ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân cũng như môi trường xung quanh. Mô hình lò đốt rác khá hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tiễn địa phương. Ông Bùi Ngọc Xuấn, thôn Tuy Lai, tổ trưởng tổ vận hành lò đốt rác cho biết: Trung bình lò đốt hoạt động khoảng 12 giờ/ngày, những ngày cao điểm hoạt động liên tục từ 14 - 15 giờ. Rác thải thu gom đến đâu được phân loại và xử lý triệt để ngay đến đó đã góp phần giảm tình trạng ô nhiễm môi trường.

Không tiến hành xây lò đốt rác được nhanh chóng như ở Minh Khai, đến nay, mặc dù đã về đích NTM được hơn 2 năm nhưng Hồng An chưa có lò đốt rác. Ông Đường Khắc Thủy, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Hiện nay, địa phương đã quy hoạch được bãi rác tập trung, tuy nhiên khâu xử lý rác thải vẫn theo hình thức chôn lấp. Nguyên nhân chính là thiếu vốn đầu tư lò đốt rác thải công nghệ cao mà theo tính toán thì hết khoảng 4 - 5 tỷ đồng. Hiện tại, UBND xã mới đang từng bước khảo sát, lên kế hoạch xây dựng nhà máy xử lý rác thải, đồng thời tuyên truyền, đẩy mạnh xã hội hóa công tác BVMT. Địa phương dự kiến đến cuối năm 2016 sẽ tiến hành quy hoạch, thiết kế, xây dựng lò đốt rác và sẽ đưa vào vận hành trong năm 2017.

Theo bà Trần Thị Hải, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện: Hiện nay, 35/35 xã, thị trấn ở Hưng Hà có quy hoạch bãi chứa rác thải sinh hoạt theo tiêu chí NTM, trong đó 16 xã, thị trấn được UBND tỉnh hỗ trợ kinh phí đầu tư xây dựng lò đốt rác. Đến nay, 4 xã đã xây dựng và đưa vào hoạt động ổn định gồm Minh Khai, Minh Hòa, Đoan Hùng, Điệp Nông; hai xã đã lắp đặt và chuẩn bị đưa vào sử dụng, các xã còn lại tiếp tục đầu tư xây dựng các hạng mục công trình như đường, tường bao xung quanh… để hoàn thiện công trình. Tỷ lệ thu gom rác thải trong toàn huyện đạt từ 80 - 85%, chủ yếu tập trung ở những xã đã về đích NTM. Một trong những nguyên nhân chính ảnh hưởng đến tiến độ xây dựng lò đốt rác ở các xã là thiếu vốn đầu tư. Để tiếp tục triển khai hiệu quả công tác BVMT, nhất là trong việc xử lý rác thải bằng công nghệ lò đốt, bên cạnh sự hỗ trợ từ tỉnh, huyện, các địa phương cần phải hoàn thiện thủ tục đất đai, môi trường khu xử lý rác thải; huy động nguồn vốn tối đa từ sự đóng góp của nhân dân địa phương, nguồn xã hội hóa và tìm đối tác đầu tư, tập trung hoàn thành xây dựng và sớm đưa khu xử lý rác thải đi vào hoạt động. Bên cạnh đó, kiện toàn tổ thu gom rác thải, tổ chức thu gom triệt để lượng rác thải phát sinh hàng ngày. Tăng cường tuyên truyền, nâng cao ý thức của nhân dân về BVMT. Đẩy mạnh phát động và duy trì phong trào toàn dân tham gia BVMT, định kỳ tổng vệ sinh đường làng ngõ xóm. Nêu các gương điển hình tiên tiến, nhân rộng những cách làm hay, các mô hình cộng đồng BVMT để người dân làm theo, góp phần xây dựng môi trường xanh - sạch - đẹp.

Phạm Huế