Những năm gần đây, sản xuất nông nghiệp của tỉnh liên tục gặt hái được những thành quả đáng khích lệ, cơ cấu cây trồng chuyển dần theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng, giá thành; quy hoạch nhiều vùng sản xuất chuyên canh, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật tạo năng suất, chất lượng cao, qua đó góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người nông dân. Tuy nhiên, đằng sau những vụ mùa bội thu cũng đặt ra những lo ngại về việc quá lạm dụng phân bón hóa học, thuốc BVTV gây “bức tử” đồng ruộng. 

Thực tế hiện nay, việc lạm dụng thuốc BVTV ở hầu hết các loại cây trồng của người nông dân đang là hồi chuông báo động toàn thể cộng đồng. Nếu trước đây, thuốc chủ yếu sử dụng cho cây lúa thì ngày nay còn được sử dụng phổ biến trên cây rau và nhiều loại cây trồng khác. Việc xử lý bao bì chưa được cơ quan quản lý, chính quyền, nhà sản xuất, cơ sở kinh doanh và nông dân quan tâm. Do đó, nếu không có biện pháp quản lý chặt chẽ sẽ dẫn đến ô nhiễm chất thải từ thuốc BVTV, về lâu dài sẽ tác động xấu đến môi trường và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người.

Với gần 79.000ha lúa, 36.000ha cây màu vụ đông và hàng nghìn héc-ta cây màu xuân, hè, lượng chất thải nguy hại phát sinh từ hoạt động nông nghiệp trong tỉnh rất lớn. Trong quá trình sử dụng thuốc BVTV, phân bón hóa học, một lượng đáng kể thuốc và phân không được cây trồng tiếp nhận được xả thẳng ra môi trường thông qua hệ thống kênh, sông trục tiêu của hai hệ thống thủy lợi Bắc và Nam, gây ô nhiễm môi trường mặt nước, đất, không khí. 

Mặc dù những năm qua chính quyền các cấp, các đoàn thể cũng như những người làm công tác môi trường, nông nghiệp đã tích cực tuyên truyền, phổ biến về tác hại của thuốc BVTV đối với sức khỏe, môi trường sống; và ai cũng biết, sử dụng thuốc BVTV không đúng cách sẽ gây hại cho môi trường và sức khỏe con người qua nhiều đường khác nhau như: ngấm vào nguồn nước, không khí, nhiễm vào thức ăn, đồ uống và vào cơ thể con người, vậy mà nhiều nông dân khi phun thuốc BVTV không mang đồ bảo hộ lao động, để thuốc chảy qua bình ngấm ướt da. Tình trạng vứt bao bì thuốc BVTV ngay tại ruộng lúa, bờ mương không chỉ ở một hay vài nơi mà ở đâu cũng có. Lượng thuốc BVTV sau khi sử dụng còn sót lại trong các bao bì, chai lọ đựng thuốc trong khi bao bì đựng thuốc BVTV rất khó phân hủy đã gây ô nhiễm môi trường.

Tận dụng thế mạnh của địa phương, trong những năm qua, huyện Quỳnh Phụ đã đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, lựa chọn cây trồng và xây dựng thương hiệu sản phẩm nhằm hình thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, với diện tích 11.600ha trồng lúa và hàng nghìn héc-ta rau màu vụ xuân, hè, vụ đông, Quỳnh Phụ cũng đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm môi trường từ thuốc BVTV. 

Ông Phạm Hồng Vương, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện cho biết: Nền kinh tế nông nghiệp của huyện đang chuyển dần sang nông nghiệp hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao nhưng vẫn sử dụng thuốc BVTV rất nhiều; do đó, việc sử dụng bao gói thuốc BVTV cần được tăng cường ý thức, trách nhiệm của người nông dân; tăng cường hiệu lực về quản lý nhà nước một cách căn cơ, chặt chẽ... và không phải đụng đâu đốt đó hay chôn lấp không đúng quy định... Ý thức, trách nhiệm trước vấn đề ô nhiễm từ bao bì thuốc BVTV phải thực sự sâu sắc trong nhận thức, chuyển biến thành những hành động cụ thể đối với cả cộng đồng. Mặt khác, phải triển khai đồng bộ, thường xuyên; làm từng ngày chứ không phải “đánh trống bỏ dùi”.

Để giảm tình trạng ô nhiễm môi trường từ chất thải thuốc BVTV cần sự chung tay của toàn xã hội, trong đó ý thức sử dụng của người nông dân là quan trọng nhất. Vì vậy, ngoài việc hướng dẫn bà con nông dân sử dụng hiệu quả, các cấp, các ngành cần tăng cường tuyên truyền để người dân thấy tác hại của thuốc BVTV, từ đó sử dụng đúng cách, thu gom bao bì tiêu hủy đúng quy định.

Minh Nguyệt