Kỳ 2: Xây dựng xã hội thích ứng với dân số già (tiếp theo và hết)

Cần nâng cao trách nhiệm, kiến thức chăm sóc NCT

Tháng 9/2017, Bệnh viện Đa khoa tỉnh tiếp nhận 1 ca cấp cứu bệnh nhân bị bỏng nặng vùng mặt do bị choáng, ngã úp mặt vào bếp lửa. Đó là bà Đặng Thị Xuyến, 73 tuổi, xã Điệp Nông, huyện Hưng Hà. Bà Xuyến là đối tượng người già cô đơn, đời sống gặp nhiều khó khăn. Tuy có thẻ BHYT song bà Xuyến hiếm khi đi bệnh viện kiểm tra sức khỏe do đường xa lại không có người đưa đi, vì vậy đến khi bị nạn phải nhập viện cấp cứu mới biết mắc nhiều bệnh tuổi già, trong đó có bệnh cao huyết áp. 

Trường hợp người cao tuổi sống một mình, thiếu người thân chăm sóc, gặp nạn như bà Xuyến không hiếm. Các bệnh viện cũng từng tiếp nhận nhiều trường hợp NCT sống cô đơn, ốm đau bệnh tật, khi được hàng xóm phát hiện đưa đi cấp cứu thì bệnh đã rất nặng. Do không có người thân chăm sóc, cán bộ y tế các bệnh viện phải quyên góp và kêu gọi ủng hộ, giúp đỡ từ cộng đồng. 

Bác sĩ Vũ Phương Hạnh, Bệnh viện Đa khoa Hoàng An cho biết: Qua đợt khám bệnh từ thiện cho 300 NCT tại một xã, phát hiện có 10% các cụ bị các bệnh liên quan đến tim mạch, huyết áp; 90% các cụ bị các bệnh liên quan đến xương khớp và 10% các cụ mắc các bệnh về tai, mũi, họng. Điều này cho thấy NCT và gia đình NCT rất cần được tư vấn, trang bị kiến thức về chăm sóc, phòng bệnh và NCT cần được thăm khám sức khỏe thường xuyên.

Theo bác sĩ Phạm Văn Dịu, Giám đốc Sở Y tế: Thực trạng qua nhanh giai đoạn dân số vàng sang giai đoạn dân số già lại đồng thời với quá trình hạt nhân hóa gia đình đặt ra thách thức lớn đối với công tác an sinh xã hội. Hiện ở Thái Bình chưa có bệnh viện dành riêng cho NCT hoặc nhà dưỡng lão, mới chỉ có duy nhất 1 khoa lão khoa nằm trong Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Hệ thống cơ sở chăm sóc NCT cô đơn, không nơi nương tựa chưa đáp ứng yêu cầu. Đa số NCT chưa có thói quen khám bệnh định kỳ nên tỷ lệ được khám, phát hiện bệnh sớm còn thấp. Bản thân NCT và gia đình, cộng đồng còn thiếu kiến thức về phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe cho NCT... Trước thực trạng đó, ngành Y tế bên cạnh tham mưu với UBND tỉnh các biện pháp chủ động ứng phó với tình trạng già hóa dân số nhanh, xây dựng xã hội thích ứng với giai đoạn dân số già còn đồng thời nỗ lực triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm biến thách thức già hóa dân số thành cơ hội, giúp NCT sống khỏe, sống hạnh phúc. Qua đó thúc đẩy NCT phát huy vai trò, tích cực tham gia các hoạt động xã hội, từ đó xã hội có thể được hưởng lợi từ những kiến thức, kinh nghiệm quý của NCT.

Biến thách thức thành lợi thế

Một trong những hoạt động thiết thực nổi bật thời gian qua là Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh đã, đang triển khai, nhân rộng các mô hình câu lạc bộ (CLB) tư vấn và chăm sóc NCT dựa vào cộng đồng, CLB NCT giúp NCT. Đến nay đã có 63 CLB được thành lập và đi vào hoạt động, phát huy hiệu quả. Cùng với ngành Y tế, ngành Lao động - Thương binh và Xã hội cũng đang triển khai đề án thành lập, nhân rộng mô hình CLB liên thế hệ tự giúp nhau.

Tham gia các CLB, NCT được cập nhật chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; được tình nguyện viên hỗ trợ chăm sóc tại nhà, được tổ chức khám bệnh, cấp thuốc miễn phí, tư vấn hướng dẫn cách phòng bệnh, chăm sóc bản thân và chăm sóc nhau. NCT được tham gia các hoạt động xã hội, các CLB văn nghệ, thể thao giúp nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần; được hỗ trợ phát triển sản xuất tăng thu nhập, giảm nghèo. Qua việc thành lập và đi vào hoạt động của các mô hình CLB NCT còn giúp tạo môi trường đồng thuận, giúp các cấp chính quyền, tổ chức, gia đình và xã hội có nhận thức đúng về NCT, từ đó chăm lo, hỗ trợ NCT nâng cao chất lượng cuộc sống; tăng cường tạo điều kiện, biểu dương, khích lệ NCT phát huy vai trò, nêu gương sáng trong cộng đồng.

Thực tế cho thấy, ở các địa phương có hội NCT và các CLB NCT hoạt động mạnh, hiệu quả thì các phong trào thi đua phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng chính quyền, bảo đảm an ninh trật tự... cũng luôn đạt kết quả cao. Với vốn kiến thức, kinh nghiệm, uy tín trong gia đình, cộng đồng, NCT phát huy vai trò, giám sát, phản biện, hướng dẫn, dạy bảo con cháu thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các phong trào thi đua, các chính sách về dân số - KHHGĐ, từ đó đóng góp hiệu quả vào sự phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới...

Bác sĩ Tô Hồng Quang, Phó Giám đốc Sở Y tế, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - KHHGÐ tỉnh Để phát huy tốt vai trò NCT rất cần sự tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền, sự phối hợp tích cực hơn nữa của các ban, ngành, đoàn thể, sự quan tâm chung tay của toàn xã hội trong chăm sóc NCT. Như vậy mới có thể giải quyết những thách thức của quá trình già hóa dân số, giúp NCT sống vui, sống khỏe và tiếp tục cống hiến cho xã hội. Bà Nguyễn Thúy Hoàn, Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Là cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động NCT, cơ quan thường trực của Ban công tác NCT tỉnh, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đã, đang tích cực thực hiện các hoạt động hỗ trợ NCT, trong đó thành lập các CLB liên thế hệ tự giúp nhau, phấn đấu bảo đảm các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra, đồng thời duy trì, nhân rộng mô hình CLB trong cộng đồng. Ông Tạ Văn Thuấn, Trưởng ban đại diện NCT huyện Tiền Hải Các hoạt động hướng tới NCT được quan tâm đẩy mạnh, đặc biệt là việc triển khai các đề án về NCT, thăm hỏi, khám bệnh từ thiện, ra mắt các CLB là những hoạt động thiết thực. Không chỉ giúp NCT nâng cao chất lượng cuộc sống mà còn giúp NCT phát huy lợi thế, đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Bà Phạm Thị Tơ, xã Phúc Thành, huyện Vũ Thư Thay vì quanh quẩn ở nhà, chúng tôi tham gia CLB NCT với các hoạt động văn nghệ, thể thao bổ ích; được giúp đỡ, sẻ chia, trang bị kiến thức về dân số, kỹ năng chăm sóc, bảo vệ sức khỏe, từ đó sống vui khỏe, tự tin dạy bảo, vận động con cháu thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Hà Dung