Hiện nay, chế phẩm vi sinh ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực đời sống khác nhau như: phân hủy các chất hữu cơ, tiêu diệt mầm bệnh trong rác thải; tăng cường độ phì nhiêu của đất; bổ sung vào thức ăn chăn nuôi (probiotic) giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa, tăng cường miễn dịch cho vật nuôi, làm giảm lượng thức ăn, tăng năng suất...

Trung tâm Dịch vụ khoa học kỹ thuật (KHKT) y dược của Trường Đại học Y Dược Thái Bình là đơn vị nghiên cứu chuyên sâu với hệ thống các phòng thí nghiệm hiện đại phục vụ công tác nghiên cứu khoa học công nghệ và đào tạo của nhà trường về nhiều lĩnh vực: vi sinh vật và công nghệ sinh học, di truyền - sinh học phân tử, phân tích và kiểm nghiệm hóa - dược, an toàn và vệ sinh thực phẩm. Trung tâm đã có nhiều công trình nghiên cứu có giá trị... Trong những năm gần đây, tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải, rác sinh hoạt ngày càng trở nên trầm trọng, đặc biệt là ở khu vực thành thị. Ở vùng nông thôn, hiện tượng người dân đốt rơm rạ gây khói bụi, ô nhiễm và hiện tượng ô nhiễm do chất thải từ các trang trại chăn nuôi gia súc, gia cầm cũng là những vấn đề nan giải, gây bức xúc cho xã hội. Để góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe cho người dân, Trung tâm Dịch vụ KHKT y dược tiến hành nghiên cứu chế phẩm vi sinh ứng dụng cho xử lý môi trường. Sau 2 năm nghiên cứu, năm 2010, chế phẩm vi sinh AT-YTB được sản xuất thử nghiệm, ứng dụng có hiệu quả trong xử lý rơm rạ, xử lý rác thải, rác sinh hoạt, xử lý các sông, hồ, ao, ngòi bị ô nhiễm và xử lý phân gia súc, gia cầm tại các trang trại chăn nuôi. Năm 2012, chế phẩm vi sinh AT-YTB đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy chứng nhận lưu hành tại Việt Nam. Năm 2014, sản phẩm tham dự hội chợ triển lãm sản phẩm, dịch vụ tiêu biểu vì sức khỏe cộng đồng năm 2014, được tặng huy chương vàng, “Chứng nhận danh hiệu hàng Việt Nam chất lượng cao phù hợp tiêu chuẩn” và danh hiệu “Sản phẩm thân thiện với môi trường”. Ngày 27/4/2018, Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đã cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu đối với chế phẩm vi sinh AT-YTB của Trường Đại học Y Dược Thái Bình.

Chế phẩm vi sinh AT-YTB đã nhận được sự quan tâm, triển khai áp dụng rộng rãi tại nhiều địa phương, chứng tỏ hiệu quả trong việc bảo vệ môi trường và lợi ích kinh tế. Trung tâm Khuyến nông Thái Bình sau nhiều năm sử dụng chế phẩm vi sinh AT-YTB đã đánh giá: Chế phẩm có tác dụng phân hủy rơm rạ nhanh (kể cả điều kiện nhiệt độ dưới 20oC), giúp chống ngộ độc hữu cơ trên đồng ruộng và tạo thêm cho đất gần 20% lượng mùn để cải tạo đất, bổ sung dinh dưỡng, chất khoáng, vi lượng cần thiết cho đất, giúp cây hấp thụ nhiều dinh dưỡng phát triển tốt, giảm tối đa phân bón hóa học, giảm chi phí đầu vào, tăng hiệu quả kinh tế. Để tuyên truyền cho bà con nông dân về hiệu quả của chế phẩm vi sinh AT-YTB trong xử lý rơm rạ, Trung tâm Khuyến nông Hà Nội đã làm mô hình điểm cho 10 huyện. Kết quả cho thấy, chỉ sau 7 ngày rơm rạ đã phân hủy khá tốt, sau 10 - 15 ngày thì rơm rạ phân hủy hoàn toàn. 

Tại huyện Lạc Thủy (tỉnh Hòa Bình), cán bộ kỹ thuật và người dân còn cho biết: Ngoài tác dụng phân hủy rơm rạ tốt, chống ngộ độc hữu cơ cho cây trồng, chế phẩm vi sinh AT-YTB còn có tác dụng xua đuổi ốc bươu vàng trên ruộng lúa (kết quả đạt cao nhất sau xử lý 21 ngày). Do chất lượng tốt, giá thành phù hợp, mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt nên sản phẩm đã được đông đảo người dân tin dùng. Nhiều công ty, đơn vị đã đưa chế phẩm vào ứng dụng rộng rãi ở nhiều địa phương như: Trung tâm Khuyến nông Hà Nội, các huyện Thạch Thất, Phúc Thọ, Mê Linh (Hà Nội), Trung tâm Khuyến nông các tỉnh, thành phố Nam Định, Hải Phòng, Quảng Ninh...

Đặc biệt, năm 2016 và 2017, Trường Đại học Y Dược Thái Bình đã đồng hành cùng chương trình “Trường Sa xanh” do Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức, đưa chế phẩm vi sinh AT-YTB ra Trường Sa nhằm xử lý ô nhiễm môi trường trong điều kiện nước mặn, thiếu nước ngọt, bão, cát; góp phần cải thiện môi trường, nâng cao sức khỏe cho người dân và các chiến sĩ nơi biên giới, hải đảo.

Để tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào cuộc sống, Trường Đại học Y Dược Thái Bình đã có những bước chuẩn bị kỹ lưỡng. Trước hết phải nói đến việc quan tâm đầu tư cơ sở trang thiết bị, đẩy mạnh nghiên cứu, không ngừng cải tiến nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm hơn nữa. Bên cạnh đó, việc nghiên cứu phát triển thêm các sản phẩm mới, phù hợp với từng mục đích cụ thể của bà con nông dân cũng được chú trọng. Mới đây, dòng sản phẩm phục vụ công tác nuôi trồng thủy sản bao gồm: các chế phẩm vi sinh BTS-YTB và DTS-YTB xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản và chế phẩm vi sinh ATS-YTB bổ sung vào thức ăn cho tôm, cua, cá... cũng đã được đưa vào ứng dụng. Đặc biệt, để giúp người dân không mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng, từ năm 2017 đến nay, Trường Đại học Y Dược Thái Bình đã phối hợp với Công ty TNHH Môi trường và Dịch vụ TMH để phân phối các sản phẩm chất lượng tốt đến tận tay người tiêu dùng. Hiện tại, Công ty TNHH Môi trường và Dịch vụ TMH là đơn vị độc quyền phân phối chế phẩm vi sinh AT-YTB của Trường Đại học Y Dược Thái Bình.

Hiện tại, Trung tâm Dịch vụ KHKT y dược và Công ty TNHH Môi trường và Dịch vụ TMH đang phối hợp chặt chẽ để củng cố và phát triển hơn nữa việc nghiên cứu, sản xuất, phân phối chế phẩm vi sinh AT-YTB... Đồng thời, tiếp tục mở rộng ứng dụng và triển khai các chế phẩm mới phục vụ cho ngành thủy sản, kết hợp với các cơ sở chuyên ngành địa phương làm điểm nhân diện về cải tạo môi trường nuôi trồng thủy sản ở những vùng tập trung, trọng điểm, kinh tế cao trong phạm vi cả nước.

 Nguyễn Nam Thắng

(Giám đốc Trung tâm Dịch vụ KHKT y dược, Trường Đại học Y Dược Thái Bình)