Ban Khuyến học dòng họ Lại, xã Trọng Quan được thành lập từ năm 1996, thu hút 130 gia đình tham gia. Suốt 25 năm qua, con cháu dòng họ Lại luôn nhắc nhau: “Quý chữ hơn vàng, coi tài hơn cả giàu sang trên đời” để động viên, khuyến khích nhau học tập thành tài. 

Ông Lại Hữu Mạnh, Phó Chủ tịch Hội đồng gia tộc dòng họ Lại cho biết: Quỹ khuyến học của dòng họ được xây dựng từ sự tự nguyện đóng góp, ủng hộ của các thành viên trong dòng họ, hiện còn trên 57 triệu đồng. Vào rằm tháng Giêng và ngày giỗ tổ 2/9 âm lịch hàng năm, Ban Khuyến học dòng họ đều tổ chức lễ báo công tại nhà thờ họ và trao thưởng cho các cháu đạt thành tích cao trong học tập, các cháu vượt khó. 25 năm qua, Ban Khuyến học dòng họ Lại đã trao thưởng cho gần 1.500 lượt cháu; tổ chức cho các cháu lên Hà Nội báo công dâng Bác, thăm Bảo tàng Hồ Chí Minh, Văn Miếu Quốc Tử Giám và tổ chức hành trình về cội nguồn ở Thanh Hóa. Đến nay, dòng họ Lại có 4 phó giáo sư, 6 tiến sĩ, trên 30 thạc sĩ, 165 cử nhân đại học, tỷ lệ các cháu đỗ đại học ngày càng cao; 100% gia đình đạt danh hiệu gia đình học tập và gia đình văn hóa, không có con em bỏ học.

Ở mảnh đất hiếu học này, không chỉ các dòng họ mà các gia đình cũng tích cực làm KHKT. Điển hình như gia đình chị Phạm Thị Phin, thôn Hưng Quan. Quỹ khuyến học của gia đình chị Phin được bố chồng chị thành lập từ năm 2000, khi ông mất chị cùng các anh chị em trong gia đình duy trì đến nay. Nguồn quỹ do các con cháu tự nguyện đóng góp, duy trì ở mức trên 10 triệu đồng. Hàng năm, vào ngày 2/9 trích quỹ trao thưởng cho các cháu có giấy khen, chuyển cấp, đỗ vào lớp 10, đỗ đại học với mức từ 100.000 đồng tới 1 triệu đồng. Ngoài ra, vợ chồng chị Phin cũng lập quỹ riêng trao thưởng tất cả các cháu học sinh trong gia đình. 

Chị Phin cho biết: Phần thưởng không nhiều nhưng lại có tác dụng cổ vũ, khích lệ các cháu thi đua học tập tốt. Đến nay, gia đình có 11 cháu có trình độ đại học, 2 cháu có trình độ cao đẳng. Ngày 2/9 vừa qua, gia đình đã trích quỹ khuyến học khen thưởng 8 cháu đạt thành tích cao trong năm học 2020 - 2021.

Góp phần thúc đẩy, lan tỏa phong trào KHKT của xã còn có cả Ban khuyến học chùa Hưng Long. Cách xây dựng quỹ của nhà chùa cũng rất đặc biệt. Các Phật tử đến chùa lễ Phật được tuyên truyền không đốt vàng mã, thay vào đó công đức vào hòm khuyến học. Tháng 8 hàng năm nhà chùa mở hòm khuyến học, được bao nhiêu tiền sẽ trao tặng các cháu học sinh giỏi, học sinh có hoàn cảnh khó khăn trong xã. Tháng 8 vừa qua, Ban khuyến học chùa Hưng Long đã trao thưởng cho 110 học sinh.

Không xây dựng quỹ nhưng hàng năm Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Vũ Quang Côn, người con của Trọng Quan đều phối hợp với Hội Khuyến học xã khen thưởng các thầy cô giáo đạt danh hiệu chiến sĩ thi đua, học sinh đỗ đại học chính quy, học sinh giỏi cấp quốc gia, học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn của xã. Dịp tết Nguyên đán năm 2021, xã Trọng Quan có 54 giáo viên, học sinh được Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Vũ Quang Côn trao thưởng. Cán bộ, đảng viên, các đoàn thể trong xã cũng tích cực hưởng ứng phong trào KHKT bằng những việc làm cụ thể, thiết thực. Trong đó, đồng chí Bí thư Đảng ủy xã đã nhiều năm nuôi lợn tiết kiệm, đến tháng 8 khuyến học mổ lợn tiết kiệm được khoảng 4 - 5 triệu đồng ủng hộ Quỹ Khuyến học xã, quỹ khuyến học thôn, các trường học để trao thưởng cho học sinh giỏi, học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Hội Cựu chiến binh xã kết nghĩa với Trường Tiểu học Trọng Quan, Hội Nông dân xã kết nghĩa với Trường THCS Trọng Quan, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã kết nghĩa với Trường Mầm non Trọng Quan để cùng nhau chăm lo, dạy dỗ, kịp thời khen thưởng, giúp đỡ học sinh khó khăn. Hội Khuyến học xã kết nối với Hội Từ thiện IAM FOR hàng năm trao học bổng cho 10 học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn với số tiền 2 triệu đồng/em.

Hội Khuyến học xã Trọng Quan hiện có 11 chi hội và 25 ban khuyến học dòng họ, 1 ban khuyến học chùa Hưng Long. 

Bà Bùi Thị Thủy, Chủ tịch Hội Khuyến học xã Trọng Quan cho biết: Để thúc đẩy phong trào KHKT, Hội Khuyến học xã đã chỉ đạo các chi hội, ban khuyến học dòng họ cam kết xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, giúp đỡ trẻ đi học đúng độ tuổi, không bỏ học, không mắc tệ nạn xã hội; quan tâm động viên, khen thưởng kịp thời các tập thể, cá nhân tiêu biểu trong công tác khuyến học, học sinh giỏi, học sinh khó khăn, đưa phong trào KHKT của xã đi vào chiều sâu. Đồng thời, tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, linh hoạt, đa dạng hình thức vận động xây dựng quỹ khuyến học để động viên, giúp đỡ ngày càng nhiều học sinh hơn. Quỹ khuyến học toàn xã hiện có gần 300 triệu đồng. Từ đầu năm đến nay, toàn xã đã khen thưởng trên 800 lượt học sinh đạt thành tích cao trong học tập, học sinh vượt khó.

Ban Khuyến học chùa Hưng Long trao thưởng cho các cháu học sinh giỏi, học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

Thu Hiền