Đến hết tháng 6/2003, 100% xã, phường, thị trấn thành lập được TTHTCĐ, hoàn thành trước kế hoạch 2 năm. Do có sự chỉ đạo tích cực, sát sao của các cấp ủy đảng, chính quyền, từ khi thành lập đến nay, các trung tâm luôn duy trì tổ chức bộ máy cán bộ quản lý và giảng viên bảo đảm đủ về cơ cấu, số lượng và hoạt động có hiệu quả. Ban quản lý TTHTCĐ bao gồm: 1 giám đốc, 2 phó giám đốc và các trưởng tiểu ban nội dung. Trong đó, 15,2% giám đốc là Bí thư hoặc Phó bí thư Đảng ủy; 68,4% là chủ tịch hoặc phó chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn; 16,4% là chủ tịch Hội Khuyến học. Thực hiện sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự hướng dẫn trực tiếp của ngành giáo dục, TTHTCĐ thường xuyên tổ chức điều tra nhu cầu học tập của nhân dân, căn cứ vào mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, chỉ đạo các tiểu ban xây dựng kế hoạch hoạt động, phân công soạn thảo nội dung, tổ chức hướng dẫn, giảng dạy và nghiệm thu, đánh giá chất lượng các lớp học.

Với sự cố gắng của cấp ủy, chính quyền, sự phối kết hợp của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, hoạt động của TTHTCĐ từng bước đi vào nền nếp; 100% các trung tâm có đủ hồ sơ quản lý theo quy định của ngành giáo dục và đào tạo. Ngoài nguồn ngân sách tỉnh hỗ trợ, hàng năm các trung tâm đã huy động thêm nguồn kinh phí từ các chương trình khuyến công, khuyến nông, khuyến ngư, các dự án, chương trình tài trợ từ các tổ chức kinh tế - xã hội, các đơn vị sản xuất, kinh doanh, các cá nhân... phục vụ hoạt động giảng dạy, học tập và trang bị cơ sở vật chất. Đến nay, hầu hết các trung tâm đều có trụ sở làm việc khang trang, thư viện, hội trường với đầy đủ trang thiết bị phục vụ học tập. Việc lập dự toán kinh phí thường xuyên, quản lý thu, chi từ các nguồn tài chính của trung tâm đều tuân thủ các quy định của Nhà nước; chấp hành đầy đủ chế độ tài chính - kế toán và báo cáo định kỳ theo quy định.

Căn cứ vào điều kiện cụ thể của địa phương, các TTHTCĐ đã chủ động xây dựng nội dung, chương trình học tập từng năm phù hợp với nhu cầu của người lao động. Nội dung được biên soạn ngắn gọn, cụ thể hóa thành những câu hỏi, những vấn đề trọng tâm và đề ra các giải pháp thực hiện. Các chương trình bồi dưỡng tại trung tâm đã phản ánh khá toàn diện và cập nhật kịp thời những thông tin, những kiến thức về lý luận, thực tiễn; tình hình kinh tế - xã hội; thời sự, chính sách. Riêng năm học 2011- 2012, sau khi Bộ Giáo dục – Đào tạo ban hành chương trình giáo dục thường xuyên, đáp ứng yêu cầu người học, cập nhật kiến thức, chuyển giao công nghệ theo Thông tư 28/TT-BGDĐT, ngày 27/10/2010, các TTHTCĐ đã lựa chọn, bổ sung thêm những chuyên đề phù hợp với nhu cầu người học như: bảo vệ môi trường, giáo dục pháp luật, phòng, chống tai, tệ nạn xã hội, xây dựng thôn, làng, tổ dân phố văn hóa, đáp ứng yêu cầu công cuộc xây dựng nông thôn mới ở địa phương. Hầu hết các TTHTCĐ xã, phường, thị trấn đã có nhiều sáng tạo, linh hoạt trong hình thức tổ chức mở lớp đối với từng loại chương trình, đối tượng. Đa số các chương trình phối hợp với các đoàn thể chính trị xã hội được tổ chức tại trung tâm; một số lớp được tổ chức tại hội trường thôn hoặc ngoài cánh đồng và tại các hộ gia đình sản xuất giỏi. Việc chọn thời điểm nông nhàn để tổ chức lớp đã góp phần bảo đảm cả về số lượng, chất lượng học tập của học viên. Trong quá trình giảng dạy, quan tâm chú trọng đổi mới phương pháp truyền đạt kiến thức, kết hợp giữa phương pháp thuyết trình, giảng giải với tọa đàm hoặc thông qua các hội thi, hội thảo, kể chuyện, xem băng và thực hành... Một số trung tâm còn tổ chức các buổi gặp gỡ, tọa đàm giữa cấp ủy, chính quyền với học viên để thông tin, trao đổi những vấn đề về công tác xây dựng Đảng, tình hình, nhiệm vụ và những chủ trương phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh của địa phương.  Do đó đã thu hút được nhiều lượt người tích cực tham gia học tập, vận dụng tốt kiến thức cả lý luận và thực tiễn trong sản xuất, đời sống.

Từ năm 2009, Thái Bình được chọn là một trong 16 địa phương thực hiện thí điểm Đề án trang bị sách cho cơ sở xã, phường, thị trấn. Vì vậy, công tác quản lý, sử dụng và khai thác các loại sách nói chung, các ấn phẩm Đề án trang bị nói riêng được cấp ủy, chính quyền cơ sở quan tâm. Ngay sau khi tiếp nhận các ấn phẩm của Đề án và hướng dẫn của cấp trên, TTHTCĐ các xã, phường, thị trấn đã tiến hành phân loại theo chủ đề và tổ chức quản lý phù hợp; đồng thời, thông tin trên hệ thống truyền thanh về tên, thể loại các ấn phẩm để tuyên truyền, khuyến khích cán bộ, đảng viên và nhân dân tiếp cận các ấn phẩm. Ngoài số lượng sách được trang cấp, phần lớn các địa phương còn xây dựng tủ sách ở các trường học, điểm bưu điện văn hóa xã với nhiều đầu sách, báo, tạp chí văn hóa, văn nghệ, thể thao, tài liệu về các lĩnh vực y tế, giáo dục, làm kinh tế gia đình, các loại luật cơ bản, thiết thực đối với người lao động. Việc xây dựng tủ sách tại TTHTCĐ đã góp phần đáp ứng nhu cầu tiếp cận thông tin, nâng cao kiến thức của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Đặc biệt, 2 mô hình không gian đọc Hương Bạ (Quỳnh Ngọc), An Phú (Quỳnh Hải) huyện Quỳnh Phụ là nét riêng nổi bật về phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng, thường xuyên thu hút nhiều đối tượng đến đọc sách, đã góp phần tuyên truyền, khuyến khích văn hóa đọc, làm phong phú, đa dạng đời sống tinh thần của cộng đồng, tạo nền tảng vững chắc thực hiện thắng lợi phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.

Qua 10 năm triển khai thực hiện Kết luận số 04-KL/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, hoạt động của các TTHTCĐ ở Thái Bình đã thu được những kết quả tích cực. Nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền, của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về vị trí, vai trò, mục đích, ý nghĩa, trách nhiệm trong việc thực hiện chủ trương xây dựng, phát triển TTHTCĐ xã, phường, thị trấn được nâng lên rõ rệt. Các cấp chính quyền, các đoàn thể và tổ chức kinh tế - xã hội đã quan tâm đầu tư, hỗ trợ về cơ sở vật chất, kinh phí, tạo điều kiện cho các TTHTCĐ hoạt động ngày càng hiệu quả. Nội dung chương trình học tập ở các trung tâm đa dạng, thiết thực, thu hút ngày càng nhiều lượt người tham gia. Trong 5 năm (2007-2012), trung bình mỗi năm các TTHTCĐ đã huy động được trên 1,3 triệu lượt người học. Riêng năm 2011, toàn tỉnh mở được 13.564 buổi học, huy động được hơn 1,5 triệu lượt người tham gia học tập. Qua kiểm tra, đánh giá năm 2011 có 158/286 (55,2%) số TTHTCĐ xếp loại tốt (tăng 17,3% so với năm 2007); 125/286 (43,7%) xếp loại khá; 1,1% xếp loại trung bình; không có loại yếu kém.

Thực tiễn 10 năm xây dựng TTHTCĐ ở Thái Bình có thể rút ra một số kinh  nghiệm sau:

Một là, sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của các cấp ủy, chính quyền cùng với sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban, ngành, đoàn thể là nhân tố quyết định cho sự phát triển của TTHTCĐ. Thực tế cho thấy nơi nào có sự chỉ đạo kịp thời của cấp ủy, quản lý chặt chẽ của chính quyền và phối hợp của các ban, ngành, đoàn thể thì TTHTCĐ sẽ phát huy được vai trò, hoạt động hiệu quả, tạo được niềm tin trong cộng đồng.

Hai là, thường xuyên củng cố, kiện toàn bộ máy tổ chức; tăng cường bồi dưỡng, tập huấn cho đội ngũ cán bộ quản lý và giảng viên nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội. Đồng thời, chú trọng xây dựng nội dung, đổi mới hình thức tổ chức học tập theo hướng thiết thực, phù hợp với nhu cầu của người học, gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị, ưu tiên những vấn đề khó khăn, bất cập của địa phương, nhất là chuyển giao khoa học kỹ thuật trong sản xuất, kinh doanh.

Ba là, bên cạnh nguồn kinh phí hỗ trợ hàng năm từ ngân sách Nhà nước, cần xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích nhằm huy động các nguồn lực xã hội tham gia vào các hoạt động của TTHTCĐ. Phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp, trung tâm khoa học - kỹ thuật để tranh thủ nguồn vốn đầu tư, tăng cường cơ sở vật chất và hỗ trợ nội dung, chương trình.

Bốn là, thường xuyên hướng dẫn, kiểm tra, đánh giá xếp loại và định kỳ sơ kết tổng kết, kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc, khắc phục những hạn chế yếu kém. Đồng thời, thực hiện tốt việc biểu dương, khen thưởng, rút kinh nghiệm và nhân rộng những mô hình, điển hình tiên tiến của các TTHTCĐ.

Với tư cách là “nhà trường nhân dân”, 10 năm qua, các TTHTCĐ trên địa bàn tỉnh Thái Bình thực sự đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao dân trí, hỗ trợ và khuyến khích đào tạo nguồn nhân lực; tăng năng suất lao động, giải quyết việc làm, tích cực thúc đẩy các cuộc vận động, các phong trào thi đua trong nhân dân  nâng cao chất lượng cuộc sống, góp phần xây dựng nông thôn mới. Để tiếp tục xây dựng và phát triển bền vững các TTHTCĐ trong thời gian tới, bên cạnh sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền, đòi hỏi sự đồng thuận cao, tham gia tích cực của các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức chính trị xã hội, sự nỗ lực của mỗi cán bộ, đảng viên và cả cộng đồng.

Phạm Văn Tiên

(Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy)