Bà Nguyễn Thị Phương, Chủ tịch Hội Khuyến học huyện Quỳnh Phụ khẳng định: Khuyến học dòng họ đã khơi dậy được truyền thống hiếu học, khoa bảng, tạo sự lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng. Khi dòng họ có phong trào khuyến học mạnh thì việc phát động học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập sẽ có nhiều thuận lợi. Thực tế cho thấy, tại huyện Quỳnh Phụ, phong trào xây dựng DHHT đang phát triển rộng khắp. Toàn huyện hiện có 911/1.238 dòng họ đăng ký xây dựng DHHT, trong đó có 848 dòng họ được công nhận đạt DHHT. Mỗi năm, trong các kỳ giỗ tổ hoặc tổng kết năm học tại từ đường, các dòng họ tổ chức báo công, thành tích học tập của con em trong họ, phát phần thưởng cho các cháu có thành tích xuất sắc, nhắc nhở việc học hành. Những buổi lễ như vậy có giá trị to lớn chẳng khác gì buổi lễ tổng kết năm học ở các nhà trường. Chính việc làm đó đã nuôi dưỡng ý thức học tập, thậm chí còn coi học tập là một nghề mà các gia đình, dòng họ hướng cho con cái. 

Dòng họ Hoàng Xuân (xã Quỳnh Khê) là một điển hình tiêu biểu. Ông Hoàng Xuân Quá, Trưởng ban khuyến học của dòng họ cho biết: Dòng họ đã xây dựng quy ước, niêm yết công khai các tiêu chí gia đình học tập, DHHT tại từ đường để các gia đình cùng thực hiện. Mỗi quý, ban khuyến học họp đại diện các gia đình để nắm bắt tình hình học tập, kịp thời động viên, biểu dương con cháu có thành tích tốt. Nhờ sự quan tâm, đồng lòng của cả dòng họ, đến nay dòng họ Hoàng Xuân đã có hàng trăm người tốt nghiệp đại học, cao đẳng, gần 50 người đang công tác tại các cơ quan, đơn vị từ trung ương đến địa phương. 

Tại huyện Kiến Xương, hội khuyến học các xã, thị trấn đã làm tốt công tác tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc tổ chức triển khai sâu rộng các văn bản chỉ đạo về KHKT, xây dựng xã hội học tập (XHHT) của các cấp, trong đó có xây dựng DHHT. Ngoài công tác tham mưu, nhiều năm qua, hội khuyến học cơ sở còn làm tốt vai trò là cầu nối, liên kết, phối hợp giữa các đơn vị, các lực lượng tại địa phương để cùng tham gia công tác khuyến học nói chung, phong trào xây dựng XHHT, xây dựng các mô hình học tập nói riêng. Đặc biệt, để xây dựng thành công DHHT, hội khuyến học cấp xã đã tập trung làm tốt công tác tập huấn, hướng dẫn người đứng đầu các dòng họ, chi họ nội dung, giải pháp chủ yếu xây dựng DHHT; đồng thời tập trung phát huy vai trò của người đứng đầu hội khuyến học xã, thị trấn trong xây dựng DHHT. Ông Bùi Thế Dân, Chủ tịch Hội Khuyến học huyện cho rằng: Khi người đứng đầu hội khuyến học cấp xã hiểu về dòng họ, đặc trưng và vai trò của dòng họ thì sẽ xây dựng được nội dung, kế hoạch, đề ra được giải pháp sát đúng, tổ chức thực hiện có hiệu quả phong trào xây dựng DHHT tại địa phương. Hầu hết các ban khuyến học dòng họ đều xây dựng được quy chế hoạt động và phân rõ trách nhiệm của các thành viên trong việc tham gia công tác KHKT của dòng họ. Các dòng họ hoạt động tích cực, có hiệu quả đã góp phần quan trọng đưa phong trào KHKT, xây dựng XHHT của địa phương ngày càng phát triển. Hết năm 2024, toàn huyện có khoảng 65% gia đình và dòng họ được công nhận đạt các tiêu chí về các mô hình học tập. Các dòng họ đã xây dựng quỹ khuyến học với tổng số tiền 12,5 tỷ đồng (chiếm hơn 63% tổng quỹ khuyến học toàn huyện). 

Theo số liệu từ Hội Khuyến học tỉnh, đến hết năm 2024, toàn tỉnh có 4.941/7.501 dòng họ đạt DHHT, ở cơ sở, quỹ khuyến học dòng họ chiếm phần lớn tổng số quỹ khuyến học của địa phương. Ông Vũ Văn Thanh, Phó Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh cho biết: Hiếu học là truyền thống lâu đời của người Việt, trong đó, việc xây dựng DHHT có ý nghĩa quan trọng, góp phần thúc đẩy phong trào học tập trong mỗi gia đình, mỗi địa phương. Công tác khuyến học trong dòng họ không chỉ dừng lại ở việc thành lập quỹ khuyến học, trao học bổng, tuyên dương khen thưởng hay hỗ trợ học sinh, sinh viên khó khăn, mà rộng hơn, đó là sự khuyến khích học tập suốt đời của tất cả mọi người, ở mọi độ tuổi, ngành nghề để có tri thức mới, hình thành những kỹ năng mới giúp lao động hiệu quả hơn, cuộc sống văn minh, hạnh phúc hơn, tạo nền tảng xây dựng XHHT. 

Xuân Phương