Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc chọn trường, chọn lớp. Đó là: điều kiện cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, chất lượng giảng dạy chưa đồng đều giữa các trường học, giữa các giáo viên. Song có một nguyên nhân đã được phân tích từ lâu, đó là tâm lý “sính” trường chuyên, lớp chọn của các bậc phụ huynh. Rất nhiều phụ huynh khi chọn trường, chọn lớp cho con cũng chưa thực sự hiểu trường, hiểu thầy và cũng chưa thực sự hiểu sức học của con có phù hợp với trường chuyên, lớp chọn hay không nhưng cũng quyết tâm phải "chạy" bằng được cho con vào trường này, học thầy kia. Vì sự quá quyết tâm của phụ huynh đã đẩy lãnh đạo không ít nhà trường vào thế khó.

Vì vậy, trong những năm học qua, tại một số trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Bình đã xuất hiện tình trạng có những lớp 1, lớp 2 lên tới hơn 60 học sinh. Và không ít gia đình đã phải thất vọng vì cho con học những lớp quá đông như thế. Cùng với chọn thầy, chuyện chọn trường cũng chưa hết nóng vào mỗi mùa tuyển sinh, khi năm học cũ qua, năm học mới tới. Trên địa bàn Thành phố, có một số trường mà hầu hết các phụ huynh đều mong ước con mình sẽ được theo học. Đối với các cháu có thực lực thì không nói làm gì nhưng đối với các cháu chưa đủ lực nhưng cha mẹ các cháu vẫn khát khao cho con theo học mới quả là có nhiều chuyện đáng bàn. Chính vì vậy, nhiều năm qua, tại các trường này vẫn tồn tại những lớp học với những học sinh “quá sức”.

Lãnh đạo nhà trường đau đầu vì không biết phải giải quyết thế nào cho “thấu tình, đạt lý”. Giáo viên khổ bởi lớp học quá đông, gây khó khăn cho công tác dạy và học. Phụ huynh học sinh vừa lo lắng, vừa tự hào vì trong cuộc chạy đua chọn trường, “kén” thầy cho con, mình đã là người về đích. Sự chênh lệch quá cao về sĩ số giữa các lớp học là điều không hợp lý mà cả phía nhà trường, giáo viên và phụ huynh học sinh đều thấy rõ nhưng sự việc vẫn tồn tại hết năm này, qua năm khác mà chưa được khắc phục và giải quyết. Nhiều nhà quản lý giáo dục và giáo viên ví lớp học cũng như một gia đình. So sánh giữa nhà ít và nhà đông con thì thiệt thòi nhất vẫn là bọn trẻ bởi một giáo viên cũng giống như một bà mẹ, dù có đảm đang và giỏi giang đến đâu cũng khó có thể quan tâm và chăm sóc chu đáo cho tất cả những người con của mình.

Song hành để dẫn đến thành công trên con đường học, bên cạnh trường tốt, thầy tốt, vấn đề cốt yếu là cần có trò tốt. Về 4 học sinh của tỉnh ta đỗ thủ khoa trong kỳ thi đại học năm 2014 vừa qua là một ví dụ. Trong số 4 em đỗ thủ khoa có 2 em là học sinh của Trường THPT Chuyên, 2 em khác là của Trường THPT Vũ Tiên và Trường THPT Đông Thụy Anh. Nhưng điều đáng nói là gia đình cả 4 em đều không phải là những gia đình giàu có, khá giả trong đó có 3/4 em bố mẹ làm nông nghiệp, các em đều thành công bởi chính tinh thần say mê học tập của mình. Học trường gì, lớp nào phù hợp với khả năng học sinh mới là điều quan trọng và cần thiết nhất trong con đường học tập. Việc hạn chế chọn trường chọn lớp dẫn đến thực tế "chạy" trường, "chạy" lớp cần được tuyên truyền sâu rộng trong phụ huynh học sinh và cần được ngành Giáo dục và Đào tạo thực hiện quyết liệt nhằm bảo đảm nâng chất lượng đồng đều, toàn diện và môi trường bình đẳng trong giáo dục và đào tạo.

Trần Thu Hương