Cơ sở vật chất xuống cấp
Chúng tôi đến thăm điểm trường chính của Trường Mầm non xã Quỳnh Lâm. Cô giáo Lưu Thị Bích Phê, Hiệu trưởng Trường Mầm non xã Quỳnh Lâm cho biết: Trung bình hàng năm, Trường có trên 200 học sinh, học tại 3 điểm trường đều là nhờ hội trường thôn hoặc nhà chùa. Đến nay, cả trường mới có 2 phòng học mái bằng, còn lại 7 phòng học đều là nhà cấp 4 xây dựng cách đây 50 - 60 năm. Phòng học xuống cấp, diện tích phòng học không đủ, các phòng chức năng không có, hệ thống cơ sở vật chất như bếp ăn, nhà vệ sinh, thậm chí sân chơi cho trẻ đều không bảo đảm yêu cầu. Điều này ảnh hưởng đến sự an toàn của cô trò nhà trường. Năm 1998, một trận giông lốc đã từng làm đổ sập trường mầm non địa phương ngay giữa giờ nghỉ trưa. Cơ sở vật chất thiếu và yếu cũng tác động lớn đến chất lượng dạy và học. Vì vậy, trong khi nhiều trường mầm non trong tỉnh đang hướng đến mục tiêu chuẩn quốc gia mức độ 2 thì Trường Mầm non Quỳnh Lâm vẫn chưa đạt chuẩn mức độ 1.

Không chỉ Trường Mầm non mà hệ thống cơ sở vật chất ở cả Trường Tiểu học và Trường THCS Quỳnh Lâm đều khó khăn. Trường Tiểu học xã cách đây 5 năm đã được công nhận chuẩn quốc gia mức độ I, nhưng đến nay số lượng học sinh tăng, tính ra trường thiếu 10 phòng học theo tiêu chuẩn nên cũng đã bị gạch tên khỏi danh sách các trường đạt chuẩn. Trường THCS 100% lớp học đều là nhà cấp 4, xây dựng lâu năm nên cơ sở vật chất còn khó khăn hơn. Trong điều kiện này, nhiều năm qua, các nhà trường đều cố gắng vượt khó vươn lên, đạt thành tích khá  trong dạy và học. Tuy nhiên, nếu được đầu tư đồng bộ hệ thống cơ sở vật chất, chắc chắn chất lượng dạy và học của các nhà trường sẽ được nâng cao hơn.
Ước mơ trường chuẩn vẫn còn xa

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Quý Ánh, Bí thư Đảng ủy, ông Đỗ Kim Tưởng, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết, cấp ủy, chính quyền địa phương rất quan tâm đến công tác giáo dục. Xã đã rà soát, ưu tiên quy hoạch điểm trường mới cho Trường Mầm non với diện tích bảo đảm, địa điểm thoáng mát. Hàng năm, với những yêu cầu bức thiết, xã đều trích ngân sách tu bổ, nâng cấp trường lớp như thay luồng, đảo ngói, chống xà. Đợt hè này, xã cũng đầu tư gần 200 triệu đồng xây dựng thêm 4 phòng học cấp 4 cho Trường Tiểu học để giải quyết khó khăn trước mắt về tình trạng thiếu phòng học. Tuy nhiên, đây chỉ là các giải pháp tình thế, còn mục tiêu xây dựng 3/3 trường đồng bộ đạt chuẩn thì rất khó.

Để đầu tư xây dựng trường học theo chuẩn quốc gia, xã cần ít nhất từ 3 - 5 tỷ đồng/trường. Quỳnh Lâm lại có cả 3/3 trường cần xây dựng, trong khi đây là xã xa trung tâm huyện, đời sống của người dân còn khó khăn, công tác xã hội hóa tạo nguồn kinh phí xây dựng trường lớp rất hạn chế. Xã đã quy hoạch đất, tổ chức đấu giá theo quy định để tạo kinh phí đầu tư cho các trường học, tuy nhiên đến nay mới chỉ đấu giá được 17/31 lô, giá đất rẻ nên nguồn kinh phí này chưa thấm vào đâu. Bên cạnh đó, việc huy động sức đóng góp của người dân và huy động nguồn kinh phí xã hội hóa, vận động con em xa quê ủng hộ cũng đang gặp khó khăn. Vì lẽ đó, ước mơ của người dân địa phương có trường chuẩn, lớp chuẩn cho con em đi học vẫn còn xa.

Quỳnh Lưu