Để công tác khuyến học, khuyến tài (KHKT) đi vào nền nếp, các dòng họ trong huyện đã thành lập ban khuyến học vừa điều hành vừa triển khai thực hiện các phong trào, hoạt động. Sau khi kiện toàn, ban khuyến học các dòng họ xây dựng quy ước hoạt động phù hợp với tình hình thực tế. Ông Trần Đăng Nông, thành viên Ban khuyến học dòng họ Trần Đăng (xã Quỳnh Hưng) cho biết: Quy ước KHKT của dòng họ được xây dựng rất cụ thể, chi tiết, từ củng cố, phát triển hội viên, xây dựng quỹ hội đến việc quy định các hình thức khen thưởng. Quy ước cũng nêu rõ trách nhiệm của mỗi gia đình đối với việc học tập của con cháu. Bởi vậy, quy ước được coi như kim chỉ nam cho hoạt động KHKT dòng họ. Hàng năm, Ban khuyến học dòng họ chỉ cần soi vào đó để thực hiện. Vào những ngày lễ, tết, giỗ tổ, các dòng họ tổ chức quy tụ con cháu, đánh giá một năm thực hiện công tác KHKT, đồng thời vận động xây dựng quỹ và động viên, khen thưởng học sinh giỏi, học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

Việc huy động nguồn quỹ được thực hiện bằng nhiều hình thức. Không chỉ huy động nguồn lực tại chỗ từ sự đóng góp của hội viên, họ Trần (xã An Lễ), họ Vũ Khắc (xã An Mỹ) còn kêu gọi sự ủng hộ của con em xa quê hương. Nhờ đó, nhiều năm liền, các dòng họ đều có quỹ khuyến học cao với hơn 40 triệu đồng. Khen thưởng trước từ đường dòng họ là cách để con cháu báo công với các bậc tiên tổ về thành tích học tập qua một năm phấn đấu. Nhiều dòng họ như Trần Đăng, Vũ Khắc còn trao giấy chứng nhận cho học sinh giỏi, đỗ cao đẳng, đại học. Điều này không chỉ khích lệ, động viên kịp thời các cháu mà còn là niềm vinh dự của các bậc phụ huynh khi thấy đóng góp hữu ích của mình cho phong trào KHKT dòng họ.

Góp phần mang đến thành công trong xây dựng dòng họ học tập có sự đóng góp không nhỏ của các phong trào, hoạt động tại địa phương. Việc xây dựng dòng họ học tập gắn với phong trào xây dựng tủ sách dòng họ, xây dựng nông thôn mới, xây dựng gia đình văn hóa đã tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy các gia đình, dòng họ cùng thi đua, phấn đấu. Đến nay, 23 tủ sách dòng họ và hơn 900 tủ sách tại lớp học của các cấp trường đã mở ra không gian đọc rộng rãi giúp các thành viên trong họ tiếp cận và trau dồi tri thức.

Yếu tố quyết định thành công của mô hình dòng họ học tập chính là việc các dòng họ đã bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền, hội khuyến học thôn, xã. Hiện nay, ở Quỳnh Phụ, trong hội khuyến học thôn, xã đều có sự góp mặt của thành viên các dòng họ. Hoạt động của những thành viên này giống như một kênh trung gian trong việc truyền tải thông tin. Khi có thông tin mới, các thành viên trong hội khuyến học sẽ nắm bắt, tiếp cận thông tin sau đó truyền tải tới các gia đình, dòng họ giúp cho việc thực hiện chủ trương, chính sách kịp thời, hiệu quả hơn.

Bà Đỗ Thị Bé, Phó Chủ tịch Hội Khuyến học huyện Quỳnh Phụ cho biết: Nhằm tạo điều kiện cho các dòng họ phát triển công tác KHKT, hàng năm, cùng với hội khuyến học cơ sở, Hội Khuyến học huyện đã tổ chức giao lưu, trao đổi kinh nghiệm giữa các dòng họ. Qua đó, những cách làm hay, sáng tạo, vấn đề còn khó khăn, khúc mắc được chia sẻ, tháo gỡ. Ngoài ra, Hội cũng tổ chức khen thưởng, vinh danh những dòng họ tiêu biểu có thành tích trong công tác KHKT.

Mỗi gia đình, dòng họ học tập chính là hạt nhân để xây dựng một xã hội học tập. Chính vì thế, nhằm đẩy mạnh phong trào học tập tại các dòng họ, Hội Khuyến học huyện Quỳnh Phụ sẽ tiếp tục tổ chức tập huấn cho dòng họ tại các xã, thị trấn về việc triển khai, xây dựng mô hình dòng họ học tập theo Đề án "Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng đến năm 2020", phấn đấu 50% số dòng họ được công nhận dòng họ học tập năm 2020.

Hoàng Lanh