Đến Đông Xuân những ngày cuối tháng 8, không khí của tháng khuyến học dường như lan tỏa khắp các đường làng ngõ xóm. Từ đầu xã, hệ thống loa truyền thanh đã vang lên nội dung tuyên truyền về tháng khuyến học, các mô hình học tập. Tại nhà văn hóa thôn, khu đình đền và từ đường các dòng họ xen với màu cờ đỏ là các băng rôn, khẩu hiệu khuyến học. Cùng với các chi hội, ban khuyến học dòng họ, các gia đình có con đạt thành tích cao trong học tập cũng đang hoàn tất những giấy tờ, bằng khen cần thiết để đăng ký được khen thưởng. Năm nay, công tác tuyên dương học sinh giỏi, học sinh vượt khó vươn lên có sự đổi mới về hình thức tổ chức. Nếu như những năm trước, sinh viên tốt nghiệp đại học loại giỏi, học sinh đỗ đại học, THPT và học sinh giỏi các cấp được dự lễ khen thưởng tại xã thì năm nay chỉ tổ chức khen thưởng cho các cháu tốt nghiệp đại học loại giỏi, đỗ đại học, đạt giải cấp quốc gia và đạt học sinh giỏi cấp tỉnh, huyện. Học sinh tiên tiến, giỏi cấp trường và đỗ THPT sẽ được nhận quà tại các chi hội và dòng họ. Việc tuyên dương trước thềm năm học mới đã trở thành nét đẹp văn hóa được các cấp hội khuyến học duy trì đều đặn suốt 15 năm qua. Nhờ sự động viên từ các cấp hội, nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn đã nỗ lực học tập và thành đạt. Vũ Thị Hương ở thôn Ký Con là một trong những trường hợp như thế. Khi còn là học sinh THCS, bố mẹ chia tay bỏ mặc Hương trong căn nhà lợp rạ. Lúc ấy, vừa học Hương vừa phải lo cho cuộc sống của mình. Thu nhập từ mảnh vườn rộng khoảng 100m2 và 1,6 sào ruộng khiến cuộc sống của Hương rơi vào khó khăn. Tự ti với bạn bè, tủi cho số phận nên đến lớp 10 Hương bỏ học. Ngay khi nhận được tin Hương bỏ học, Ban khuyến học họ Vũ, Chi hội khuyến học thôn và Hội Khuyến học xã đã đến động viên, an ủi. Qua nhiều lần thuyết phục, Hương đã quay lại trường học. Giờ đây, sau nhiều năm phấn đấu, Hương đã trở thành cô giáo của một trường THPT. Cũng như Hương, em Lê Viết Đạt, em Lê Trương Quảng Đức và nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn khác đã nhận được quan tâm, giúp đỡ kịp thời từ các cấp hội khuyến học thời gian qua.

Để thực hiện tốt việc khen thưởng, động viên kịp thời các cháu học sinh có thành tích học tập cao, học sinh nghèo vượt khó, các cấp hội đã đưa ra nhiều hình thức vận động, xây dựng quỹ khuyến học như: đẩy mạnh công tác tuyên truyền về hoạt động khuyến học, khuyến tài; nâng cao vai trò của các bậc phụ huynh, các trường học trên địa bàn trong xây dựng quỹ; tổ chức phong trào nuôi heo khuyến học; xây dựng quỹ khuyến học gia đình; viết thư kêu gọi, tổ chức gặp mặt con em xa quê hương dịp đầu năm. Nhờ đa dạng các hình thức vận động nên quỹ khuyến học xã nhận được sự quan tâm, hưởng ứng từ nhân dân, đặc biệt là những người con xa quê hương. 15 năm kể từ khi thành lập, các cấp hội khuyến học đã vận động được hơn 1,18 tỷ đồng, trong đó Hội Khuyến học xã huy động được 720 triệu đồng, các dòng họ vận động được 365 triệu đồng và chi hội kêu gọi được 97 triệu đồng. Mỗi năm, Hội Khuyến học xã đều trích số tiền lãi khoảng 35 triệu đồng để tổ chức khen thưởng học sinh, sinh viên có thành tích học tập tốt. Một số thôn có quỹ khuyến học cao như Lê Lợi 1 24 triệu đồng, Ký Con 39 triệu đồng. Ngoài sự ủng hộ của Hội Khuyến học xã, nhà tài trợ, hàng năm, các chi hội khuyến học đều trích tiền lãi từ quỹ để tổ chức khen thưởng cho các cháu. Từ phong trào vận động quỹ khuyến học đã xuất hiện nhiều mô hình gia đình khuyến học, tiêu biểu như gia đình ông Vũ Trọng Thường ở thôn Lê Lợi 1 duy trì quỹ 1.000 USD để khen thưởng hàng năm; ông Vũ Tiến Phúc ở thôn Lê Lợi 2 có nguồn quỹ khoảng 50 triệu đồng để động viên các cháu thành đạt, có công việc ổn định.

Cùng với vận động xây dựng quỹ khuyến học, Đông Xuân còn là điểm sáng trong thực hiện các mô hình học tập. Nhiệm kỳ 2010 - 2015, toàn xã có 726 gia đình, 6/14 dòng họ đạt danh hiệu hiếu học. Trong tổng số 1.682 hội viên các cấp hội khuyến học thì có trên 80% người là đảng viên. Vì thế, công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập ở Đông Xuân đã huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và nhận được sự ủng hộ của nhân dân.

Sự đồng thuận từ công tác lãnh đạo, chỉ đạo đến triển khai thực hiện đã tạo đà cho công tác khuyến học, khuyến tài ở Đông Xuân phát triển cả về bề rộng, chiều sâu và mang tính bền vững. Nhiều năm liền, Hội Khuyến học xã đều được nhận bằng khen, giấy khen từ các cấp hội khuyến học. Ông Đặng Văn Chiến, Phó Chủ tịch Hội Khuyến học xã cho biết: Kế thừa và phát huy bề dày truyền thống hiếu học của quê hương, các cấp hội dồn sức cho các hoạt động trong tháng khuyến học, đồng thời tiếp tục triển khai đại trà Đề án 281. Xã phấn đấu đến năm 2020 xây dựng quỹ khuyến học đạt 1,5 tỷ đồng nhằm tiếp tục thúc đẩy công tác khuyến học.

Phạm Quốc Việt

(Trường Cao đẳng Công nghiệp quốc phòng, Tổng cục Công nghiệp quốc phòng)