Thực hiện cam kết giữa Trung tâm y tế Quỳnh Phụ, Bệnh viện Mắt Thái Bình và quỹ FHF, dự án đã hướng đến hoạt động hết sức cụ thể và thiết thực đó là tổ chức khám, điều trị các bệnh về mắt cho nhân dân tại các xã, thị trấn trong huyện. Ngay trong năm đầu triển khai dự án, với sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung tâm y tế Quỳnh Phụ và Bệnh viện Mắt, đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên của hai đơn vị đã tổ chức khám sàng lọc, phát hiện các bệnh về mắt cho nhân dân tại 38/38 xã, thị trấn trong huyện. Kết quả đã có hơn 15 nghìn người dân được khám mắt và tư vấn điều trị. Qua khám, phát hiện 525 bệnh nhân bị mộng thịt, hơn 300 bệnh nhân mắc quặm, hơn 400 bệnh nhân đục thuỷ tinh thể, Glaucoma. Số bệnh nhân bị mộng và quặm được tổ chức phẫu thuật miễn phí ngay tại địa phương, số bệnh nhân đục thuỷ tinh thể và Glaucoma được tư vấn, chuyển tuyến phẫu thuật và điều trị.

Bên cạnh vịêc tổ chức khám cho nhân dân trong cộng đồng, dự án đặc biệt quan tâm đến đối tượng học sinh trong trường học. Bởi vậy, cũng trong năm 2000, Bệnh viện Mắt, Trung tâm y tế Quỳnh Phụ đã phối hợp tích cực với các nhà trường tổ chức khám mắt cho học sinh trong trường học. Đã có 13.759 học sinh ở 38 trường THCS được khám, phát hiện các bệnh về mắt, phát hiện 1380 em mắc các tật khúc xạ. Bệnh viện mắt, Trung tâm y tế Quỳnh phụ đã cấp kính miễn phí cho 650 em. Cùng với hoạt động khám, phẫu thuật các bệnh về mắt, dự án còn tổ chức các hoạt động nâng cao năng lực chăm sóc mắt toàn diện tại cộng đồng thông qua đào tạo, tập huấn cho đội ngũ cán bộ y tế của huyện, xã, thôn. Đã có 38 cán bộ trạm y tế xã, hơn 400 y tế thôn được tập huấn kỹ năng chăm sóc mắt toàn diện và được cung cấp tài liệu truyền thông, túi cộng tác viên phòng chống mù lòa. Đây là điều kiện cần thiết giúp đội ngũ cán bộ y tế cơ sở có kiến thức, kỹ năng và phương tiện thực hiện các hoạt động truyền thông, tư vấn cũng như khám, phát hiện các bệnh về mắt cho nhân dân ngay tại địa phương, thực hiện tốt công tác chăm sóc mắt ban đầu.

Bước sang năm 2011-2012, hoạt động của dự án chuyển sang một giai đoạn mới đó là chuyển giao dần về địa phương để y tế cơ sở có khả năng độc lập trong thực hiện công tác chăm sóc mắt tại cộng đồng. Quỹ FHF đã đầu tư, trang bị cho Trung tâm y tế Quỳnh Phụ một số trang thiết bị quan trọng như máy đo khúc xạ kế tự động, hệ thống mài lắp kính, đèn soi đáy mắt, bộ dụng cụ trung phẫu và tiểu phẫu phục vụ hoạt động chuyên môn trong khám, phẫu thuật. Với trang thiết bị này, Trung tâm y tế Quỳnh Phụ tiếp tục triển khai và duy trì tốt hoạt động khám, phát hiện các bệnh về mắt tại cộng đồng. Trung tâm tổ chức khám các bệnh về mắt tại 85 trường tiểu học, THCS, THPT trong huyện với 31.250 học sinh được khám, phát hiện 3519 em mắc tật khúc xạ.

100% số học sinh phát hiện mắc tật khúc xạ được tư vấn, giới thiệu khám chẩn đoán tại Trung tâm và Bệnh viện Mắt. Tiếp tục khám, phát hiện các bệnh về mắt tại cộng đồng, từ năm 2011 đến nay, Trung tâm đã thực hiện khám sàng lọc, tư vấn điều trị và giới thiệu chuyển tuyến phẫu thuật cho hơn 2000 lượt bệnh nhân tại 9 xã, trong đó có 107 bệnh nhân đục thuỷ tinh thể, 165 bệnh nhân mộng và quặm. Hai năm 2011-2012 cũng là thời gian hoạt động giáo dục, truyền thông nâng cao hiểu biết của nhân dân trong chăm sóc mắt ban đầu cũng được Trung tâm y tế Quỳnh Phụ tăng cường thực hiện. Trung tâm đã cung cấp tài liệu cho trạm y tế xã, chỉ đạo trạm y tế xã phối hợp với đài truyền thanh xã thường xuyên tuyên truyền trên hệ thống truyền thanh các bệnh về mắt, hướng dẫn cách chăm sóc mắt ban đầu đến nhân dân. Cùng với hoạt động thăm khám, tư vấn và truyền thông trực tiếp của đội ngũ cán bộ y tế xã, thôn tại cộng đồng, nhận thức của nhân dân về chăm sóc mắt ban đầu tại địa phương đã có nhiều chuyển biến. Theo đánh giá của Trung tâm, qua các đợt khám tại cộng đồng, số bệnh nhân mắc các bệnh về mắt do nhiễm khuẩn đã giảm mạnh.

Cũng như các địa phương khác trong tỉnh, tình trạng ô nhiễm môi trường, thiếu nước sạch trong sinh hoạt, nhận thức của nhân dân về chăm sóc, bảo vệ, phòng ngừa các bệnh về mắt là những khó khăn cơ bản trong công tác chăm sóc mắt toàn diện, phòng chống mù lòa tại Quỳnh Phụ. Cùng với đó, sự khó khăn, thiếu thốn về trang thiết bị, cơ sở vật chất, năng lực, trình độ cán bộ y tế phục vụ các hoạt động chuyên môn trong lĩnh vực chăm sóc, khám chữa các bệnh về mắt cũng là những ảnh hưởng không nhỏ đến công tác chăm sóc mắt tại cộng đồng. Bởi vậy, Quỳnh Phụ hy vọng sang giai đoạn mới, các vấn đề đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ, hỗ trợ trang thiết bị phục vụ hoạt động khám, chữa mắt sẽ tiếp tục được dự án “Phát triển năng lực chăm sóc mắt cộng đồng” và Bệnh viện Mắt đầu tư để giúp huyện cùng với cả tỉnh thực hiện thanh toán mắt hột, thanh toán quặm, giảm tỷ lệ người dân bị mù lòa do các bệnh về mắt có thể tránh khỏi, hướng đến mục tiêu thị giác 2020.

Bài, ảnh: Trần Thu Hương