Một trong những lý do dẫn đến tỷ lệ mắc ung thư cổ tử cung cao là do phụ nữ chưa được sàng lọc định kỳ và phát hiện sớm ung thư qua các xét nghiệm thích hợp. Khi đã phát hiện các tổn thương tiền ung thư, họ lại không được điều trị kịp thời, hiệu quả. Khảo sát của Viện Nghiên cứu phòng chống ung thư Việt Nam tại 5 trung tâm điều trị ung thư lớn trong toàn quốc cho thấy gần 54% bệnh nhân ung thư đến khám và chữa bệnh đã ở vào giai đoạn muộn. Bởi vậy, dự phòng thứ cấp ung thư cổ tử cung thông qua sàng lọc để phát hiện sớm và điều trị các tổn thương tiền ung thư cổ tử cung là hoạt động cần sớm triển khai tại cộng đồng.

Cũng như các tỉnh, thành phố khác trên cả nước, việc phát hiện sớm và điều trị ung thư cổ tử cung cho phụ nữ tại Thái Bình còn nhiều hạn chế, phần lớn người dân có rất ít hiểu biết về vấn đề này, việc tiếp cận với dịch vụ chưa rộng. Với sự tài trợ về kỹ thuật và tài chính của Quỹ Phòng chống ung thư cổ tử cung Úc, các đơn vị Trung tâm nghiên cứu dân số, sức khoẻ nông thôn (Đại học Y Thái Bình), Hội kế hoạch hóa gia đình Thái Bình, Trung tâm Y tế dự phòng Thái Bình đã phối hợp triển khai Dự án "Tăng cường nhận thức của phụ nữ về tầm soát ung thư cổ tử cung, kết hợp sàng lọc, phòng ngừa và điều trị ca bệnh". Dự án triển khai từ năm 2011 tại 6 xã Xuân Hòa, Việt Hùng, Duy Nhất (Vũ Thư), Vũ Lễ, Bình Nguyên, Bình Định (Kiến Xương).

Mục tiêu của dự án nhằm nâng cao nhận thức và hành vi của phụ nữ và trẻ em gái từ 10-13 tuổi về ung thư cổ tử cung tại địa bàn thực hiện dự án; khám sàng lọc ung thư cổ tử cung và chẩn đoán các trường hợp bất thường; hỗ trợ, điều trị cho các trường hợp được chẩn đoán xác định là tiền ung thư và ung thư cổ tử cung trong số phụ nữ được dự án sàng lọc. Để thực hiện mục tiêu trên, tại các xã thực hiện dự án đã tổ chức các hoạt động như truyền thông, tư vấn cho người dân tại địa phương, học sinh nữ tại các trường THCS; cung cấp các ấn phẩm truyền thông cho các đối tương ưu tiên như phụ nữ, học sinh nữ; tổ chức khám sàng lọc và phát hiện bệnh cho phụ nữ; sinh thiết và chẩn đoán giải phẫu cho các trường hợp nghi ngờ tiền ung thư và ung thư; tư vấn điều trị cho các trường hợp được chẩn đoán xác dịnh tiền ung thư và ung thư; hỗ trợ kinh phí điều trị cho các trường hợp mắc. Năm 2012, dự án đã tổ chức được 12 buổi truyền thông tại các trường học, truyền thông cho phụ nữ của 6 xã thực hiện dự án, lồng ghép truyền thông trong các cuộc họp phụ nữ thôn, phát hàng nghìn tờ rơi cho phụ nữ và trẻ em nữ 10-13 tuổi. Qua hai năm triển khai dự án, theo đánh giá, nhận thức về phòng chống ung thư cổ tử cung tại các xã thực hiện dự án nâng cao rõ rệt.

Bên cạnh tăng cường truyền thông, Dự án cũng tổ chức khám sàng lọc phát hiện ung thư cổ tử cung cho hơn 2.000 phụ nữ tại 6 xã nói trên. Tại 3 xã huyện Kiến Xương phát hiện 3 trường hợp nguy cơ cao ung thư cổ tử cung, các ca này đều được giới thiệu lên Bệnh viên Phụ sản Trung ương điều trị sớm. Trung tâm y tế Kiến Xương cũng tăng cường kiểm soát ung thư cổ tử cung thông qua việc khám, xét nghiệm, soi cổ tử cung tại phòng khám Trung tâm. Năm 2012 đã khám cho hơn 2000 phụ nữ, phát hiện thêm 7 ca nguy cơ cao ung thư cổ tử cung. 100% trường hợp nguy cơ cao được giới thiệu lên tuyến trên điều trị.

Nhằm tiếp tục nâng cao kiến thức, kỹ năng cho phụ nữ về phòng chống ung thư cổ tử cung, giảm tỷ lệ mắc ung thư cổ tử cung, kế hoạch của Dự án là mở rộng địa bàn triển khai tại các địa phương trong tỉnh trong năm tới. Không dừng lại ở các hoạt động truyền thông, khám sàng lọc, Dự án cũng thực hiện hỗ trợ trong điều trị cho người phát hiện ung thư cổ tử cung và tiêm văcxin phòng ung thư cổ tử cung cho trẻ em nữ 10-13 tuổi.

Bài, ảnh: Trần Thu Hương