Phóng viên: Xin bác sĩ cho biết các điều kiện để người mắc Covid-19 có thể thực hiện cách ly, điều trị tại nhà?

Bác sĩ Vũ Thanh Liêm: Sàng lọc và thực hiện điều trị tại nhà đối với các F0 có đủ tiêu chí sau: Là người mắc Covid-19 (được khẳng định nhiễm SARS-CoV-2 bằng xét nghiệm RT-PCR hoặc test nhanh kháng nguyên theo quy định hiện hành); không có triệu chứng lâm sàng hoặc có triệu chứng lâm sàng ở mức độ nhẹ như: sốt, ho khan, đau họng, nghẹt mũi, mệt mỏi, đau đầu, đau mỏi cơ, tiêu chảy, chảy mũi, mất mùi, tê lưỡi, mất vị; đã tiêm đủ liều vắc-xin cơ bản phòng Covid-19 và tuổi từ 3 tháng đến 49 tuổi  (≥ 3 tháng đến ≤ 49 tuổi); chưa phát hiện bệnh lý nền hoặc có bệnh nền nhưng đang được điều trị ổn định.

Phóng viên: Những việc F0 cần làm và không nên làm khi điều trị tại nhà? Dấu hiệu nào người bệnh cần thông báo ngay với nhân viên y tế, thưa bác sĩ?

Bác sĩ Vũ Thanh Liêm: Những điều F0 cần làm khi cách ly tại nhà, đó là không bi quan, giữ tinh thần luôn thoải mái. Khi gặp khó khăn liên hệ với nhân viên y tế để được tư vấn từ xa; tự theo dõi sức khoẻ, đo thân nhiệt, đếm nhịp thở, đo SPO2 (nếu có thiết bị) ít nhất hai lần một ngày; tiếp tục sử dụng các thuốc điều trị bệnh nền theo đơn của bác sĩ; mang khẩu trang liên tục, rửa tay hoặc sát khuẩn tay thường xuyên; rửa mũi, súc họng hàng ngày bằng nước muối sinh lý; thường xuyên tập thở, vận động nâng cao sức khỏe. Bên cạnh đó, người bệnh cần uống đủ nước hoặc nhiều hơn nếu có sốt, tiêu chảy; không bỏ bữa, tăng cường dinh dưỡng, ăn uống đủ chất, tăng cường trái cây tươi, rau xanh. Nơi cách ly phải thông thoáng, không sử dụng máy lạnh trung tâm; thường xuyên vệ sinh các bề mặt, vật dụng, phân loại, thu gom chất thải lây nhiễm đúng quy định.

Khi điều trị tại nhà, F0 không tự ý rời khỏi phòng cách ly trong suốt thời gian cách ly; không sử dụng chung vật dụng với người khác, không tiếp xúc gần, ăn uống cùng với người khác. Trường hợp cần có người chăm sóc thì người chăm sóc phải đeo khẩu trang, kính chắn giọt bắn, vệ sinh tay trước và sau khi chăm sóc.

Người bệnh cần liên hệ ngay với nhân viên y tế khi có các dấu hiệu như: Khó thở, thở hụt hơi; nhịp thở của người lớn ≥ 20 lần/phút; nhịp thở của trẻ từ 1 đến dưới 5 tuổi ≥ 40 lần/phút; trẻ từ 5 - dưới 12 tuổi có nhịp thở ≥ 30 lần/phút; mạch nhanh > 120 nhịp/phút hoặc < 50 nhịp/phút; huyết áp tối đa < 90 mmHg, huyết áp tối thiểu < 60 mmHg (nếu có thể đo). Người bệnh đau tức ngực thường xuyên, cảm giác bó thắt ngực, đau tăng khi hít sâu; thay đổi ý thức, lú lẫn, ngủ rũ, lơ mơ, mệt lả. Tím môi, tím đầu móng tay, móng chân, da xanh, môi nhợt, lạnh đầu ngón tay, ngón chân.

Phóng viên: Với trẻ em là F0 khi điều trị tại nhà cần những lưu ý đặc biệt gì, thưa bác sĩ?

Bác sĩ Vũ Thanh Liêm: Áp dụng đeo khẩu trang với trẻ từ 2 tuổi trở lên. Khi trẻ sốt ≥ 38,5oC, uống thuốc hạ sốt. Nếu sau khi dùng thuốc hạ sốt 2 lần không đỡ, yêu cầu người chăm sóc trẻ thông báo ngay cho cơ sở y tế để được xử trí. Khi trẻ ho dùng thuốc giảm ho khi ho khan nhiều. Thuốc điều trị ho ưu tiên dùng thuốc ho thảo dược. Cùng với đó cho trẻ uống nhiều nước, bảo đảm dinh dưỡng: bú mẹ, ăn đầy đủ; vệ sinh thân thể, răng miệng, mũi họng; tập thể dục tại chỗ, tập thở ít nhất 15 phút/ngày (trẻ lớn). Thường xuyên theo dõi đo nhiệt độ cho trẻ tối thiểu 2 lần/ngày hoặc khi cảm thấy trẻ sốt; đo SPO2 (nếu có thiết bị) tối thiểu 2 lần/ngày hoặc khi cảm thấy trẻ mệt, thở nhanh, khó thở. Khi trẻ có các dấu hiệu cảnh báo bất thường như: không thể uống hoặc bú kém, ăn kém, nôn, quấy khóc, ngủ li bì khó đánh thức, co giật; có biểu hiện sốt cao, đỏ mắt, môi đỏ, lưỡi dâu tây, ngón tay chân sưng phù nổi hồng ban... thì cần thông báo ngay với nhân viên y tế.

Phóng viên: Khi nào bệnh nhân Covid-19 có thể kết thúc việc cách ly, điều trị tại nhà? Sau khi điều trị khỏi, cần tiếp tục làm gì, thưa bác sĩ?

Bác sĩ Vũ Thanh Liêm: Đối với người bệnh Covid-19 không triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ đủ điều kiện cách ly, điều trị tại nhà theo quy định sẽ được dỡ bỏ cách ly, điều trị tại nhà khi thời gian cách ly, điều trị đủ 7 ngày và kết quả xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 do nhân viên y tế thực hiện hoặc người bệnh tự thực hiện dưới sự giám sát của nhân viên y tế bằng ít nhất một trong các hình thức trực tiếp hoặc gián tiếp qua các phương tiện từ xa. Nếu sau 7 ngày kết quả xét nghiệm còn dương tính với SARS-CoV-2 thì tiếp tục cách ly đủ 10 ngày đối với người đã tiêm đủ liều vắc-xin theo quy định; 14 ngày đối với người chưa tiêm đủ liều vắc-xin theo quy định. Trạm y tế nơi quản lý người bệnh chịu trách nhiệm xác nhận khỏi bệnh cho người bệnh.

Sau khi điều trị khỏi người mắc cần duy trì được chế độ sinh hoạt, vận động phù hợp tránh tình trạng hoạt động quá mức gây kiệt sức và mệt mỏi quá mức. Người bệnh cần phải duy trì một chế độ dinh dưỡng hợp lý, giàu chất khoáng, vitamin và năng lượng; bảo đảm giấc ngủ có chất lượng tốt, thường xuyên thư giãn chống stress.

Trường hợp hậu Covid-19, người bệnh bị đau đầu kèm giảm chức năng nhận thức, kém tập trung và có hiện tượng “não mù sương” thì nên dùng thêm các loại củ quả chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa có thành phần flavonoid (luteolin) như: cần tây, bông cải xanh, cà rốt, tía tô, dầu ôliu, trà hoa cúc... Nếu người bệnh bị mất mùi thì cần phải thực hiện trị liệu bằng cách hít các hương liệu để phục hồi khứu giác với hương chanh, hương hoa hồng, hương bạc hà và bạch đàn, ít nhất ba lần mỗi ngày (mỗi lần khoảng 15 - 20 giây) cho đến khi hồi phục hoàn toàn. Ngoài ra, cần đi khám chuyên khoa để được tư vấn và điều trị các triệu chứng ở giai đoạn hậu Covid-19.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn bác sĩ!

Hoàng Lanh

( thực hiện)