Ngộ độc thực phẩm là tình trạng bệnh lý do ăn uống phải thực phẩm bị ô nhiễm hoặc có chứa chất độc hại, nguyên nhân gây ngộ độc có thể do vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng hay hóa chất độc còn tồn đọng lại từ quá trình sản xuất, chế biến và bảo quản gây nên.

Tuy nhiên, ngộ độc thực phẩm mùa hè thường do thức ăn bị nhiễm vi sinh vật (vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng) vì mùa hè nhiệt độ cao thuận lợi cho vi sinh vật sinh sôi và phát triển.

Các vi sinh vật này có nhiều ở khắp nơi và thực phẩm dành cho người là môi trường thuận lợi để chúng tồn tại và phát triển. Đặc biệt, thực phẩm có nguồn gốc từ động vật như: thịt, trứng, cá, sữa là các chất giàu đạm, rất dễ trở thành môi trường tốt cho các vi sinh vật, nhất là vi khuẩn gây bệnh phát triển, và khi đó thức ăn đã biến thành chất độc.

Nguyên nhân dẫn đến ngộ độc thực phẩm là tình trạng thực phẩm để lâu mà điều kiện bảo quản không bảo đảm. Nhiều người nhầm tưởng rằng thức ăn đã được bảo quản trong tủ lạnh là có thể yên tâm nên đã để thức ăn dự trữ hoặc thậm chí cả thức ăn đã dùng dở và để quá lâu trong tủ lạnh. Chúng ta biết rằng ngăn lạnh đạt tiêu chuẩn khi nhiệt độ từ 0 - 5^oC, chỉ có thể làm chậm sự phát triển của vi khuẩn, chứ không làm chết vi khuẩn. Chưa kể khi chúng ta để quá nhiều thực phẩm, tủ lạnh dùng lâu không vệ sinh,  những lúc mất điện... đó chính là cơ hội để cho vi khuẩn nhân lên trong thức ăn.

Một nguy cơ cao dẫn đến "nhiễm khuẩn thức ăn" nhất là khi sử dụng các thực phẩm động vật còn tươi sống hoặc chưa đun nấu kỹ như ăn tiết canh, tim, cật tái, thịt tái, gỏi cá..., nghĩa là các vi sinh vật đang sinh sống ở các thực phẩm này chưa bị tiêu diệt.

Thói quen ăn rau sống cũng là nguyên nhân dẫn đến ngộ độc thực phẩm bởi rau sống có thể nhiễm vi sinh vật. Bệnh lỵ amíp ở một số người chính là xuất phát từ ăn rau sống có nhiễm ký sinh trùng này (từ phân tươi bón rau hoặc từ nước kênh rạch ao ngòi dùng để rửa rau).

Đó là chưa kể đến các nguyên nhân khác gây ô nhiễm thực phẩm ở các khâu trong dây chuyền sản xuất, bảo quản, chế biến thực phẩm như: dao thớt, rổ, nồi niêu, xoong, chảo, bát đũa, bàn tay người chế biến không sạch, nước ăn, uống chưa bảo đảm vệ sinh.

Để phòng ngừa ngộ độc do nhiễm khuẩn thức ăn trong mùa hè, người tiêu dùng, người trực tiếp chế biến và kinh doanh thực phẩm, đặc biệt các tổ chức, cá nhân tổ chức các bữa ăn, bữa cỗ đông người phải chú trọng bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm từ khâu chọn nguyên liệu tươi sống đến khâu vệ sinh trong quá trình chế biến (vệ sinh dụng cụ, vệ sinh bàn tay người chế biến), nên ăn ngay thức ăn vừa chế biến, nếu chưa ăn ngay phải bảo quản thức ăn đã chế biến ở nhiệt độ an toàn, phòng ngừa ngộ độc thực phẩm. Không ăn rau sống, không ăn tiết canh, không ăn gỏi, không ăn hải sản tái. Làm được như vậy là ta đã đề phòng được ngộ độc thực phẩm.

Phòng Thông tin truyền thông Chi cục ATVSTP