Bác sĩ Trần Thị Dung, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế Thành phố cho biết: Cơ sở điều trị thay thế các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone đặt tại Trung tâm Y tế Thành phố có phòng chờ của bệnh nhân và người nhà bệnh nhân, phòng hành chính, đón tiếp, phòng khám, tư vấn, xét nghiệm, phát thuốc, giao ban, bảo vệ và kho thuốc. Hiện cơ sở có 10 cán bộ, nhân viên trong đó có 2 bác sĩ, điều trị cho 248 bệnh nhân, gồm 244 bệnh nhân nam và 4 bệnh nhân nữ.

Trước khi điều trị, 100% bệnh nhân sử dụng ma túy bất hợp pháp, lâu nhất là 33 năm, ít nhất là 3 năm. Bệnh nhân trẻ nhất mới 22 tuổi, già nhất 63 tuổi, tuổi trung bình của bệnh nhân là 35,8 tuổi. Bệnh nhân có cân nặng cao nhất là 69kg, thấp nhất 40kg, trung bình là 52kg. Trước điều trị, hơn 75% bệnh nhân có hành vi vi phạm pháp luật, trộm cắp tài sản lấy tiền mua ma túy... Có 14 bệnh nhân mắc viêm gan B, 154 bệnh nhân mắc viêm gan C, 27 bệnh nhân nhiễm HIV... Trong quá trình điều trị, có 9 bệnh nhân bỏ điều trị, còn lại được điều trị bằng thuốc Methadone với liều cao nhất là 485mg, thấp nhất là 5mg.

Sau khi được điều trị, tỷ lệ bệnh nhân sử dụng ma túy giảm nhanh, cụ thể: sau 1 tháng còn 33,3%, sau 3 tháng còn 15,6%, sau 6 tháng còn 6% và sau 1 năm chỉ còn 3%. Trong quá trình điều trị, không có bệnh nhân tử vong, ngộ độc do Methadone. Đến nay không có thêm bệnh nhân mắc viêm gan B, viêm gan C, HIV, lao... mới. Có 148 bệnh nhân tăng cân, trong đó tăng cao nhất 5kg, thấp nhất 0,5kg, cân nặng trung bình sau điều trị đạt 53,3kg. Sau điều trị, không chỉ sức khỏe được cải thiện mà bệnh nhân còn chuyển biến tích cực về tinh thần, thái độ. Tỷ lệ phạm tội giảm từ 75% trước điều trị xuống còn 5,1% sau 1 tháng và sau 1 năm không còn bệnh nhân nào vi phạm.

Do điều trị bằng thuốc Methadone là phương pháp điều trị mới, đối tượng bệnh nhân đặc biệt nên trong quá trình điều trị, cơ sở gặp một số khó khăn như cán bộ, nhân viên thiếu kinh nghiệm cả trong điều trị và xử lý tình huống phức tạp. Nhân lực còn hạn chế trong đó 30% cán bộ, nhân viên làm việc kiêm nhiệm, làm việc tất cả các ngày trong tuần, kể cả ngày lễ, tết; chưa có quy định về chế độ, chính sách và chưa có phụ cấp độc hại...

Theo các đồng chí lãnh đạo Trung tâm Y tế Thành phố và các bác sĩ trực tiếp làm công tác điều trị, để cơ sở hoạt động hiệu quả, trước hết cần có sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện của các cấp ủy đảng, chính quyền; sự vào cuộc và phối hợp chặt chẽ của các ngành, đoàn thể, đặc biệt của ngành Công an, Lao động - Thương binh và Xã hội.

Công tác tuyên truyền giữ vai trò quan trọng để các cấp, các ngành, cộng đồng dân cư hiểu đúng, hiểu đủ về điều trị thay thế các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone để có biện pháp phối hợp tích cực. Cần tuyên truyền cho mọi người hiểu rõ Methadone là chất đồng vận với hê-rô-in (ma túy hợp pháp, dùng thay thế các loại ma túy dạng thuốc phiện như hê-rô-in), không phải thuốc cai nghiện. Sử dụng Methadone qua đường uống, không phải tiêm chích, thời gian bán hủy dài 24 giờ, sử dụng ở liều duy trì, không phải tăng liều. Dùng Methadone không phê sướng, có khoái cảm nhưng yếu nên gọi là thuốc thay thế. Khi dùng song trùng với hê-rô-in thì ức chế phê sướng của hê-rô-in nên bệnh nhân không có nhu cầu sử dụng ma túy. Vì vậy, trước khi điều trị cần tư vấn cho người bệnh và người nhà bệnh nhân hiểu rõ điều trị Methadone là điều trị lâu dài, thậm chí suốt đời.

Để hoàn thành tốt nhiệm vụ, đội ngũ cán bộ, nhân viên làm việc tại cơ sở điều trị cần phải có trình độ chuyên môn về y, dược; có kinh nghiệm xử lý các tình huống; có tinh thần trách nhiệm cao và nhiệt tình với công việc. Đối tượng bệnh nhân điều trị đặc biệt và phức tạp nên trước khi triển khai điều trị cần có sự phối hợp chặt chẽ, tư vấn đầy đủ với gia đình bệnh nhân và bệnh nhân để hiểu đúng việc điều trị. Chú trọng thông báo về những yêu cầu cụ thể trong quá trình điều trị và các bước điều trị, kinh phí điều trị để có sự chia sẻ và phối hợp tốt.

Do ý thức chấp hành của bệnh nhân không đồng đều, có bệnh nhân không tuân thủ các bước làm gián đoạn quá trình điều trị, vì vậy chỉ điều trị cho bệnh nhân tự nguyện. Để bảo đảm bệnh nhân duy trì điều trị, tuân thủ nghiêm quá trình dò liều, cắt cơn, cần có sự hỗ trợ của gia đình và giáo dục tích cực từ cơ sở... Trong thời gian đầu điều trị nên đề nghị người nhà đưa đến cơ sở uống thuốc, sau khi điều trị ổn định bệnh nhân sẽ tự đi đến cơ sở. 

Giám đốc Trung tâm Y tế Thành phố Đặng Trung Nhã cũng lưu ý, thực tế quá trình điều trị cho thấy khâu quản lý thuốc rất quan trọng. Vì vậy các cơ sở điều trị thay thế các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone khi đi vào hoạt động cần chú trọng bảo vệ kho thuốc, quá trình vận chuyển từ kho đến nơi uống thuốc. Đồng thời phải quan tâm đến việc bảo vệ, bảo đảm an ninh trật tự khu vực cơ sở điều trị...

Hà Dung