Đứng sau những thành công đó có sự góp sức to lớn của đội ngũ cán bộ chuyên trách dân số xã, phường, thị trấn và cộng tác viên dân số ở các thôn, xóm trong việc tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về DS - KHHGĐ. 

 Họ chính là những người trực tiếp vận động quần chúng nhân dân thực hiện các qui định của pháp luật về dân số; đồng thời thống kê sát, đúng tình trạng dân số trong từng thời điểm cụ thể (hàng tháng, hàng quí) giúp chính quyền các cấp hiểu rõ mức độ tăng dân số ở địa phương mình.

Người làm công tác dân số được ví như “người vác tù và” phải ngày đêm “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng” để tuyên truyền, vận động các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, tư vấn cho họ biết về các biện pháp tránh thai, để từ đó lựa chọn được biện pháp tránh thai hiệu quả nhất.

Với đặc thù của công việc là phải gần dân để hiểu tâm tư, nguyện vọng của nhân dân nên dù trời mưa hay nắng đội ngũ những người làm công tác dân số vẫn lặn lội đi khắp các thôn, làng vận động tuyên truyền cho các gia đình hiểu về lợi ích của công tác DS-KHHGĐ trong việc phát triển kinh tế, xã hội và chăm sóc sức khoẻ cho bản thân. Vất vả là vậy nhưng cán bộ chuyên trách cũng như các cộng tác viên ở cơ sở luôn nhiệt tình, chẳng bao giờ bỏ nhiệm vụ.

Ngoài việc trực tiếp xuống cơ sở để tuyên truyền, họ còn biết khéo léo trong công tác phối hợp liên ngành đặc biệt là tuyến cơ sở. Mỗi cán bộ, mỗi đơn vị như Mặt trận tổ quốc, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên... luôn tiên phong trong công tác vận động. Thường xuyên lồng ghép công tác tuyên truyền, vận động vào tất cả các buổi họp, sinh hoạt, học tập nhằm giúp cho các chị em nhận thức, nâng cao kiến thức về DS-KHHGĐ, về an toàn sức khỏe sinh sản, phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Tâm sự về nghề, chị Nguyễn Thị Ước-cán bộ chuyên trách dân số xã Quỳnh Hồng, huyện Quỳnh Phụ cho rằng “làm công tác dân số trước tiên phải là thực sự yêu nghề. Bởi, với số đồng lương thấp công việc lại chiếm nhiều thời gian, quá trình vận động lại gặp khó khăn. Vì vậy nếu không kiên trì, không yêu nghề sẽ không làm được công việc này”.

Vai trò của cán bộ chuyên trách không chỉ thể hiện trong công việc mà quan trọng hơn là phải biết tham mưu. Theo như lời chị Nguyễn Thị Lý – Cán bộ chuyên trách xã An Vũ – huyện Quỳnh Phụ thì “công tác dân số có thành công hay không, ngoài sự nhiệt tình, trách nhiệm với công việc, phải thường xuyên tham mưu đề xuất với cấp uỷ, chính quyền về những công việc có liên quan; song không phải tham mưu lúc nào cũng được mà phải biết tham mưu đúng nơi, đúng lúc, đúng chỗ, các nội dung đề xuất phải hợp lý, rõ ràng, sát thực, cụ thể, phù hợp với địa phương để từ đó có các biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo mới đem lại hiệu quả cao”.

Thực tế, công việc của cán bộ chuyên trách dân số và đội ngũ cộng tác viên dân số ở cơ sở đòi hỏi phải có nhiều thời gian, công sức và tâm huyết. Hầu hết họ là cán bộ, hội viên phụ nữ, nông dân, là nhân viên y tế ở thôn, chưa được đào tạo nhiều về công tác dân số nhưng với sự nhiệt tình, tâm huyết với công việc được giao, họ đã có nhiều nỗ lực, cố gắng để hoàn thành nhiệm vụ.

Tuy nhiên, trong những năm qua, đội ngũ cán bộ chuyên trách dân số và cộng tác viên dân số có nhiều biến động nên hoạt động DS- KHHGĐ ở cơ sở còn nhiều hạn chế. Số lượng cán bộ chuyên trách, cộng tác viên làm công tác Dân số - KHHGĐ ở cơ sở chưa đáp ứng được yêu cầu công việc, đặc biệt là ở các xã, phường, địa bàn dân cư có số dân quá lớn hoặc diện tích quá rộng. Mặt khác, chế độ phụ cấp, đãi ngộ cho đội ngũ cán bộ làm công tác Dân số - KHHGĐ ở xã và cộng tác viên Dân số - KHHGĐ ở thôn, xóm, tổ dân phố còn thấp, vấn đề tuyển dụng cán bộ dân số vào viên chức xã còn chậm.

Thực trạng này đặt ra nhiệm vụ cấp bách là phải tập trung củng cố, kiện toàn về số lượng và nâng cao chất lượng hoạt động của đội ngũ cán bộ làm công tác Dân số - KHHGĐ ở cơ sở. Muốn vậy, các cấp uỷ Đảng, chính quyền ở cơ sở cần tạo điều kiện chăm lo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác Dân số - KHHGĐ bảo đảm đủ về số lượng, từng bước có chuyên môn nghiệp vụ và nhiệt tình, tâm huyết với công việc.

Bên cạnh việc xác định rõ chức năng, nhiệm vụ cụ thể cho cán bộ chuyên trách dân số xã và cho cộng tác viên dân số ở các thôn, xóm, tổ dân phố, các cơ quan có trách nhiệm cần có cơ chế chính sách khuyến khích về chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ này một cách hợp lý để họ yên tâm công tác và đóng góp nhiều hơn cho phong trào đồng thời nhanh chóng kiện toàn bộ máy dân số ở cấp xã.

Một giải pháp quan trọng khác là cần thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng tuyên truyền, năng lực tổ chức thực hiện nhiệm vụ cho đội ngũ cán bộ, cộng tác viên làm công tác Dân số - KHHGĐ ở cơ sở. Trước hết là bồi dưỡng cho những người chưa qua đào tạo về kỹ năng truyền thông những kiến thức cơ bản về công tác Dân số - KHHGĐ. Cần có chế độ khen thưởng, động viên kịp thời đối với đội ngũ cán bộ làm công tác Dân số - KHHGĐ ở cơ sở đã có nhiều công lao, đóng góp với phong trào...

Thành quả mà cán bộ dân số cơ sở đóng góp cho ngành dân số là rất đáng ghi nhận. Nhưng nếu thực hiện tốt hơn nữa việc xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ làm công tác Dân số - KHHGĐ đủ về số lượng, mạnh về chất lượng trên địa bàn tỉnh chắc chắn sẽ tạo ra bước chuyển biến mới góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu về chiến lược dân số nói riêng và các mục tiêu kinh tế - xã hội của tỉnh nói chung.

Nguyễn Mạnh Cường

Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh