Trong quá trình lao động, sản xuất và sinh sống của con người, đặc biệt là sản xuất công nghiệp đã tạo ra nhiều chất thải gây ô nhiễm môi trường. Ở các thành phố lớn và các khu công nghiệp thì cuộc sống của người dân đang bị ảnh hưởng của môi trường đáng lo ngại. Các loại phương tiện tham gia giao thông dày đặc đã thải vào không khí một khối lượng lớn các loại khói, khí độc như CO, CO2, hydrocacbon, NO2, SO2, khói đen, chì và các dạng hạt khác. Tùy theo loại động cơ và loại nhiên liệu mà khối lượng các chất thải độc hại chiếm tỷ lệ khác nhau trong khí xả. Khi dòng xe lưu thông trên đường, cháy không hết nhiên liệu cũng thải ra bụi cacbon.

 Bên cạnh các nguồn bụi sinh ra từ xe, còn có bụi đất đá, cát tồn đọng trên đường do chất lượng đường kém, do đường bẩn và do chuyên chở các vật liệu xây dựng, chuyên chở rác. Nguồn bụi này thường tồn đọng trên đường, hoặc bám theo xe và thường cuốn theo lốp xe khi xe chạy. Bụi xâm nhập vào cơ thể chủ yếu qua đường hô hấp. Chúng có thể gây nên các bệnh đường hô hấp, bệnh hen suyễn, viêm cuống phổi, bệnh khí thũng, bệnh viêm cơ phổi, trước hết là các dạng bệnh bụi phổi. Tiếng ồn là dạng ô nhiễm phổ biến ở các đô thị. Trong các nguồn sinh ra tiếng ồn ở đô thị thì các phương tiện giao thông vận tải đóng vai trò chủ yếu.

Còn ở vùng nông thôn nạn phá rừng đã làm cho đất bị thoái hoá nghiêm trọng, dẫn đến quá trình xói mòn, rửa trôi đất ở vùng gò đồi làm mất đi lớp đất mặt màu mỡ. Nông dân sử dụng tùy tiện một lượng thuốc trừ sâu quá lớn, đã tạo ra nguồn các loại chất hoá học độc hại làm ô nhiễm lớn cho đất, sông ngòi, hủy diệt một số loài thủy sinh. Sự suy thoái môi trường sinh thái gắn liền với sự suy kiệt nguồn tài nguyên và giảm tính đa dạng sinh học. Các loài chim, các loài thú, các loài lưỡng cư, bò sát và các loài thực vật… đang đương đầu với nguy cơ diệt chủng. Trách nhiệm dẫn đến biến đổi môi trường sống và giảm đa dạng sinh học là do hoạt động không hợp lý, thiếu khoa học của con người gây nên.

Do phát triển kinh tế không tôn trọng quy luật của tự nhiên, tàn phá thiên nhiên làm cho môi trường suy thoái, tài nguyên cạn kiệt, đa dạng sinh học giảm. Cộng theo nạn nghèo đói và tốc độ dân số tăng quá nhanh, dù biết phá rừng là thảm họa, là phá đi “lá phổi của mình”, nhưng người ta vẫn ngang nhiên tàn phá. Biết săn bắt động vật quý hiếm là mất đi gia sản của thiên nhiên, làm mất cân bằng sinh thái, nhưng người ta vẫn làm vì sự mưu sinh của cuộc sống. Chính đói nghèo và sự gia tăng dân số quá nhanh là lực cản lớn nhất của sự bảo vệ môi trường. Do nhận thức không đầy đủ về quy luật tự nhiên và ý thức bảo vệ môi trường của người dân còn bị hạn chế. Hiện nay vẫn còn một số nhà máy ở một số khu công nghiệp vì lợi ích riêng trước mắt đã thải các chất độc hại ra sông hồ, làm hủy hoại môi trường. Họ biết rất rõ về tác hại môi trường do những hành vi của họ gây ra, nhưng vẫn lén lút, ngấm ngầm làm. Nguyên nhân chính của sự hủy hoại môi trường là do con người gây ra, một cách rộng khắp và thường xuyên.

Để bảo vệ và cải thiện môi trường sinh thái chúng ta cần thực hiện một số biện pháp sau đây: Tăng cường công tác giáo dục bảo vệ môi trường rộng khắp trong mọi tầng lớp nhân dân, làm cho họ có nhận thức đúng và tự nguyện thực hiện nghĩa vụ bảo vệ môi trường. Giải pháp cụ thể mang tính chiến lược là xoá đói giảm nghèo, nâng cao mức sống của mọi tầng lớp nhân dân, thực hiện đúng chính sách dân số, Xây dựng các chế tài hữu hiệu để thực hiện tốt Luật bảo vệ môi trường, Luật Bảo vệ rừng và các Quy định đã có của Chính phủ liên quan đến việc bảo vệ môi trường trong các lĩnh vực, củng cố và nâng cao năng lực, trách nhiệm của cơ quan bảo vệ môi trường, đặc biệt là đạo đức của người thi hành nhiệm vụ bảo vệ môi trường. Bổ sung điều chỉnh các quy định về một số điều trong luật pháp cho phù hợp ngày càng cao với thực tế cuộc sống, có như vậy môi trường mới được bảo vệ một cách bền vững.               

Hoàng Bích Hà

Giáo viên trường TH Ninh Sơn, Ninh Hoà - Khánh Hoà