Hơn một thập niên đã qua, công tác Dân số – KHHGĐ của Kiến Xương đã gặt hái khá thành công ở tất cả các chương trình mục tiêu. Tỷ lệ sinh có sự ổn định khá, từ 1,45%/năm vào những năm đầu thế kỷ XXI xuống 1,4%; 1,35%; 1,3% vào những năm gần đây và có xu hướng ổn định ở mức 1,2%/năm. Các chỉ tiêu về các biện pháp tránh thai, nhất là các biện pháp TT lâm sàng đạt khá. Phương châm xã hội hóa công tác Dân số – KHHGĐ được thực hiện triệt để. Hầu như năm nào cũng có người sinh con thứ 3, nhiều thôn làng như thôn 10 (xã Vũ Trung), thôn Gia Mỹ (xã Hồng Thái)... nhiều xứ họ đạo như họ giáo Đắc Chúng (xã Quốc Tuấn), họ giáo Cao Đồng (xã Minh Hưng), họ giáo Phụng Thượng, xứ Đồng Quan... nhiều năm liền không có người sinh con thứ 3. Năm 2011, xã Vũ An, xã vùng giáo có 1 xứ đạo, 11 họ giáo với trên 500 tín đồ cả năm xã không có người sinh con thứ 3.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành công lớn, công tác DS-KHHGĐ hiện nay ở Kiến Xương đã và đang xuất hiện những vấn đề mới nảy sinh, bức xúc. Đó là tư tưởng lạc hậu của sự lựa chọn giới tính sơ sinh, số bé nam sinh ra nhiều hơn số bé nữ 10 – 20%. Năm 2010, tỷ số giới tính sơ sinh nam/nữ là 119%. 9 tháng đầu năm 2011, toàn huyện có 2.136 bé sơ sinh, trong đó có 1.145 bé nam và 991 bé nữ. Tỷ lệ bé nam chiếm 53,6%, tỷ lệ bé nữ là 46,6%. Như vậy, số sinh là bé nam cao hơn bé nữ tới 154 trẻ, với tỷ lệ cao hơn 7,2% tỷ số giới tính sơ sinh nam/nữ là 115%... Toàn huyện có trên 70% số xã, thị trấn có số sinh nam cao hơn nữ. Nhiều xã có tỷ số chênh lệch giới tính quá cao, như xã Vũ Bình 31 nam/10 nữ, Đình Phùng 17 nam/8 nữ, Vũ Thắng 24 nam/13 nữ...

Có thể thấy rõ nguyên nhân của tình trạng trên trước hết là xuất phát từ tư tưởng lạc hậu trong từng gia đình và cộng đồng. Sự lựa chọn giới tính thai nhi theo xu hướng trên tăng dần theo từng năm, nhất là từ năm 2005 trở lại đây. Nguy hại của sự lựa chọn giới tính thai nhi đã sớm được Huyện ủy, UBND huyện cảnh báo qua việc đánh giá công tác DS-KHHGĐ ở từng quý và dịp tổng kết năm.

Sự chênh lệch giới tính nam/nữ quá cao của những năm gần đây sẽ phá vỡ cấu trúc giới tính trong từng gia đình, mất cân bằng dân số nam – nữ. Trong huyện hôm nay cũng như ngày mai. Do vậy khi triển khai thực hiện nghị quyết số 04 của BTV Tỉnh ủy, giảm thiểu sự mất ân đối tỷ lệ giới tính nam/nữ sơ sinh được Kiến Xương xác định là một trong những mục tiêu hàng đầu.

Trước hết, công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức trách nhiệm của cộng đồng được coi là một nhiệm vụ thường xuyên của các cấp, các ngành. Trọng tâm là các tổ chức chính trị xã hội như Đoàn Thanh niên, Hội Nông dân, Hội Phụ nữ... Chương trình hành động của các tổ chức chính trị, xã hội phải có nội dung góp phần giảm thiểu sự mất cân bằng về giới. Trung tâm DS-KHHGĐ phối hợp với Phòng Tư pháp trích những nội dung chủ yếu về quy mô dân số, về cấm những hành vi lựa chọn giới tính thai nhi trong Pháp lệnh Dân số năm 2003 của UBTV Quốc hội và NĐ 104CP của Chính phủ để phổ biến, tuyên truyền và làm căn cứ để UBND các xã, thị trấn thực hiện, xử lý với những hành vi lựa chọn giới tính thai nhi.

Để công tác tuyên truyền, vận động cấm lựa chọn giới tính thai nhi đi vào chiều sâu, có sức lan tỏa và trở thành hiện thực, ngoài công tác phát thanh tuyên truyền, văn hóa, văn nghệ, hội thảo chuyên đề... UBND các xã, thị trấn chỉ đạo bổ sung việc cấm lựa chọn giới tính thai nhi vào các hương ước, quy ước văn hóa thôn, làng. UBMTQ và tổ chức Hội Người cao tuổi từ các thôn, làng, tổ dân phố các xã, thị trấn đến cấp huyện chú trọng công tác tuyên truyền bình đẳng giới trong các dòng họ, các gia đình và người cao tuổi.

Về lĩnh vực chuyên môn, trung tâm DS-KHHGĐ huyện Kiến Xương chỉ đạo 8 xã điểm đã được Sở Y tế lựa chọn thực hiện “Mô hình giảm thiểu mất cân bằng giới tính trẻ sơ sinh từ quý II năm 2011”, thực hiện đồng bộ các giải pháp của mô hình và phải tạo được sự chuyển biến từ năm 2012. Đó là các xã Vũ Quý, Nam Cao, Vũ Bình, Quang Trung, Bình Thanh, Đình Phùng, Thượng Hiền và xã Quang Bình. Từ 8 xã điểm này, Kiến Xương từng bước nhân rộng ra toàn huyện.

Trước thực trạng và sự bức xúc về tỷ lệ chênh lệch giới tính nam/nữ quá cao, với những quan điểm, nhận thức mới, với những giải pháp đồng bộ, Kiến Xương từng bước phấn đấu khống chế tốc độ gia tăng mất cân bằng giới tính, tiến tới ổn định về quy mô và sự hài hòa dân số trong thời kỳ xây dựng nông thôn mới.

Quang Nghiêm
(Kiến Xương)