Tích cực tìm nguyên nhân sốt rét khi lọc máu

Khoa Thận nhân tạo, BVĐK tỉnh Thái Bình có 34 máy thận của hãng Gambro, 1 máy lọc nước thô, 3 máy lọc nước RO1; 1 máy lọc nước RO2... phục vụ 4 ca/ngày lọc máu chu kỳ cho tổng số 250 bệnh nhân. Về nhân lực, khoa có 18 nhân viên gồm 5 bác sỹ, 1 kỹ sư nước, 12 điều dưỡng, tất cả đều được đào tạo và cấp chứng chỉ về lọc máu cơ bản; có 3 bác sĩ, 5 điều dưỡng, 1 kỹ sư được cấp chứng chỉ đào tạo về nước RO cho thận nhân tạo. 

Từ trước đến nay, Khoa bảo đảm lọc máu an toàn cho người bệnh, trong đó năm 2018 đã thực hiện 37.834 ca lọc máu chu kỳ an toàn. Song từ ngày 6/5, trong quá trình lọc xuất hiện bất thường khi rải rác có bệnh nhân rét run, một số người kèm sốt nhẹ. 

Bác sĩ Hà Quốc Phòng, Giám đốc BVĐK tỉnh cho biết: Xác định đây là vấn đề quan trọng, Ban Giám đốc đặc biệt quan tâm sát sao, báo cáo ngay lãnh đạo Sở Y tế và họp với các phòng chuyên môn của Sở. Lãnh đạo Sở cũng chỉ định ngay lập tức vào cuộc tìm nguyên nhân khắc phục. Các biện pháp đã thực hiện ngay là kiểm tra toàn bộ quy trình đang thực hiện, toàn bộ hệ thống cấp nước vào bồn RO và ra máy, hệ thống máy thận nhân tạo; tăng cường xét nghiệm nguồn nước chạy thận; mời chuyên gia từ Bệnh viện (BV) Bạch Mai, BV Thận Hà Nội, kỹ sư Công ty Phương Đông về hỗ trợ kiểm tra tìm nguyên nhân và cách khắc phục. BV cũng đặt ra phương án nếu xác định được tình huống mất an toàn thì dừng chạy thận và chuyển người bệnh đi các nơi để khắc phục tình hình.

Hội thảo chuyên ngành thận tìm nguyên nhân bệnh nhân rét khi lọc máu.

Chủ động triển khai các giải pháp

Ngày nào Ban Giám đốc BV cũng cắt cử xuống khoa nắm tình hình và chỉ đạo sát sao. Nhật ký các ngày vẫn rải rác có bệnh nhân có biểu hiện rét hoặc sốt không theo một quy luật nào, mặc dù có khi 5 – 7 ngày không có bệnh nhân nào có biểu hiện rét, nhưng sau đó bất thường vẫn xảy ra. Dù chưa tìm ra nguyên nhân, song để bảo đảm an toàn cho người bệnh, BV ngay lập tức triển khai thực hiện các giải pháp có thể như thay mới toàn bộ đường ống nước RO tới các máy thận; thay van nhựa, thay phin lọc khuẩn, thay mới đường nước tới khu vực rửa quả lọc; thay màng lọc RO2; thay đường ống mới từ bể tổng về Khoa Thận nhân tạo; tăng cường thời gian thực hiện khử khuẩn máy thận giữa các ca lọc và cuối ngày theo quy trình. BV cũng đã cùng các kỹ sư nước RO và các chuyên gia của BV tuyến trên thực hiện súc rửa toàn bộ đường ống, téc nước RO1, RO2; khử khuẩn, ngâm hóa chất và rửa máy thận nhiều lần theo quy trình; thay các bầu lọc của máy thận. Lắp đặt thêm 2 máy bơm nước RO cùng chủng loại để hệ thống nước được hoạt động liên tục. Tổng vệ sinh toàn khoa và toàn bộ hệ thống nhiều lần. Trước và sau mỗi lần súc rửa, BV đều thực hiện lấy mẫu xét nghiệm tìm vi khuẩn, nội độc tố và xét nghiệm hóa lý, chủ động thực hiện nội kiểm nguồn nước RO với tổng số 2.315 mẫu, ngoại kiểm 6 lần với 182 mẫu tại Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường. Kết quả tất cả các mẫu xét nghiệm lấy từ nguồn nước RO trước khi vào máy chạy thận đều trong giới hạn cho phép...

Đoàn cán bộ của Viện Trang thiết bị và Công trình y tế làm việc tại Bệnh viện.

Sau khi đã thực hiện các giải pháp song bất lực vì không tìm ra nguyên nhân, ngày 5/7, BV lắp đặt 1 máy thận nhân tạo mới hoàn toàn để đối chiếu, nhưng vẫn có bệnh nhân rét khi lọc máu ở máy mới này. Việc tìm nguyên nhân càng trở nên khó khăn, bế tắc, để tập trung khắc phục, BV liên tục thông báo công khai tình hình để bệnh nhân biết, khuyên bệnh nhân tìm nơi chuyển viện để bảo đảm lọc máu an toàn. Ngày 16/7, BV chuyển 24 bệnh nhân lọc máu tại BV Trường Đại học Y Thái Bình và BVĐK huyện Quỳnh Phụ, song cũng không thể chuyển đi nhiều hơn bởi các đơn vị có lọc máu đều đã quá đông bệnh nhân.

Sau hơn 2 tháng với nhiều đoàn bác sĩ, chuyên gia đầu ngành về giúp song không tìm ra nguyên nhân, ngày 17/8, BVĐK tỉnh tổ chức hội thảo chuyên môn chuyên ngành thận nhân tạo với sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành gồm: TS Nguyễn Cao Luận, nguyên Trưởng khoa Thận nhân tạo Bệnh viện Bạch Mai; PGS. TS Nguyễn Hữu Dũng, Trưởng khoa Thận nhân tạo Bệnh viện Bạch Mai; TS. Hà Huy Thắng, Giám đốc Bệnh viện Thận Hà Nội; PGS.TS Doãn Ngọc Hải, Viện trưởng Viện Sức khỏe nghề nghiệp; Bác sĩ Nguyễn Thái Hà, Trưởng Khoa xét nghiệm, Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường cùng các kỹ sư chuyên về nước RO… 

Các chuyên gia đặt ra rất nhiều yếu tố có thể gây ra nguyên nhân bệnh nhân bị rét, trong đó nghiêng nhiều có thể do chất lượng nước trong hệ thống lọc nước RO, mà nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng nước thì vô số. PGS.TS Nguyễn Hữu Dũng, Trưởng khoa Thận nhân tạo BV Bạch Mai cũng ghi nhận BVĐK tỉnh đã tích cực, kịp thời thực hiện nhiều giải pháp khắc phục song vẫn còn rải rác bệnh nhân rét. Tuy nhiên các đại biểu cũng thống nhất tình trạng rét trên bệnh nhân thận nhân tạo hay gặp với nhiều nguyên nhân khác nhau. 

Sau khi thảo luận các chuyên gia thống nhất và kết luận: BV tiếp tục rà soát và hoàn thiện lại quy trình lọc thận nhân tạo; rửa quả lọc bằng RO2 ngay trước khi chạy cho người bệnh; thay quả lọc lưu lượng trung bình, giám sát chặt chẽ người bệnh trong suốt quá trình chạy thận, nếu có diễn biến thực hiện xử trí cấp cứu kịp thời. Công ty Phương Đông tiến hành lắp 5 máy chạy thận nhân tạo mới với hệ thống đường nước riêng để chạy và tiến hành đánh giá. Nếu vẫn còn tình trạng diễn biến phức tạp thì dừng lọc máu và thay thế toàn bộ hệ thống. Đề nghị Sở Y tế và UBND tỉnh tạo nguồn kinh phí đầu tư hệ thống thận nhân tạo hiện đại giống của BV Thận Hà Nội để thay thế toàn bộ hệ thống.

Nhiều chuyên gia, kỹ sư về giúp bệnh viện tìm nguyên nhân bất thường khi chạy thận.

Ngay sau hội thảo, ngày 18/8, BVĐK tỉnh Thái Bình đã tiến hành thực hiện ngay các ý kiến của chuyên gia. Trong đó, rà soát lại toàn bộ hệ thống cung ứng thuốc, hóa chất, vật tư y tế đang sử dụng tại khoa thận nhân tạo; hoàn chỉnh quy trình thận nhân tạo theo đúng quy định; vay 30 quả lọc lưu lượng trung bình của BV Thận Hà Nội và mua thêm 150 quả về thay thế sử dụng cho người bệnh; tăng dung dịch rửa, lắp đặt hệ thống RO2 để rửa quả lọc trước khi sử dụng cho người bệnh. Hàng ngày các chuyên gia nghe báo cáo tình hình diễn biến người bệnh và tiếp tục tư vấn cho lãnh đạo BV và Trưởng khoa Thận nhân tạo qua điện thoại để tiếp tục hoàn thiện. Tăng cường bố trí cán bộ theo dõi người bệnh chặt chẽ...

Không còn tình trạng bất thường

ThS.BS Lê Thị Phương, Trưởng khoa Thận nhân tạo cho biết: Tính từ ngày thực hiện kết luận hội thảo và 3 ngày trước đó là 13 ngày, tình trạng bệnh nhân ổn định không còn bị rét hoặc sốt. Nín thở qua mỗi ngày bệnh nhân không có diễn biến bất thường là niềm vui không chỉ của các chuyên gia, lãnh đạo ngành, lãnh đạo BV và của các bác sĩ, bệnh nhân, mà của không ít người đang theo dõi, quan tâm. 

Bác sĩ Phương cho biết, những ngày qua, các bác sĩ điều dưỡng, kỹ thuật viên của Khoa đều căng thẳng, đi sớm, về muộn tăng cường trực dõi theo từng diễn biến người bệnh, song vẫn chưa khỏi lo lắng. 

Bệnh nhân Đặng Thị Thừa, 65 tuổi đã 10 năm chạy thận cho biết: Đợt vừa rồi tôi cũng 1 lần có biểu hiện run được bác sĩ xử lý kịp thời. Sự việc bất thường xảy ra rải rác ở các bệnh nhân mới đầu tôi cũng lo, nhưng thấy các bác sĩ ngày nào cũng sát sao vào cuộc nên cũng yên tâm.

Bà Phạm Thị The, người nhà bệnh nhân cũng chia sẻ: Tôi chứng kiến bệnh viện và bác sĩ rất trách nhiệm, lo lắng sớm khuya sát sao đồng hành cùng người bệnh. Có bác sĩ, điều dưỡng có con nhỏ mà trưa cũng không về, ở lại ngoài giờ trực, tôi thấy thương. 

Bệnh nhân Phạm Đình Y, 60 tuổi thì chia sẻ: 3 năm nay gắn bó với Khoa tôi luôn tin tưởng hoàn toàn vào các bác sĩ. Khi các bác sĩ tư vấn tôi nên tìm nơi chuyển viện, nhưng tôi xin ở lại vì tin với tinh thần, trách nhiệm, Bệnh viện và  các bác sĩ sẽ sớm tìm ra nguyên nhân khắc phục.

Các chuyên gia nghiên cứu kỹ từng chi tiết tìm nguyên nhân bệnh nhân bị rét khi chạy thận.

Tiếp tục hành trình, ngày 26/8, BVĐK đón đoàn công tác của Viện Trang thiết bị và Công trình y tế, Bộ Y tế về kiểm tra đánh giá, góp ý giúp BV cải tạo lại hệ thống lọc thận. 

Theo TS Phạm Văn Hoài, Phó Trưởng phòng Phụ trách quản lý công trình và đào tạo, trước mắt sẽ giúp BV thiết kế, lắp đặt tăng cường các thiết bị trong hệ thống lọc nước, lắp thêm các cột than hoạt tính để bảo đảm chất lượng nước được tốt hơn... trước khi có điều kiện thay mới cả hệ thống. 

Hy vọng với sự vào cuộc trách nhiệm, nhiệt tình của các tập thể, cá nhân, công tác chạy thận ở BVĐK tỉnh sẽ sớm ổn định, bệnh nhân, bác sĩ yên tâm, không còn những thấp thỏm lo lắng.

Hà Dung