Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, năm 2018, trong tổng số 8.290 ca nạo hút thai có 130 ca nạo hút thai ở lứa tuổi VTN, 9 tháng năm 2019 có 97 ca nạo hút thai ở lứa tuổi VTN trong tổng số 7.236 ca nạo hút thai. Đây chỉ là con số nhỏ so với thực tế bởi còn rất nhiều VTN tìm đến các phòng khám, dịch vụ tư nhân để nạo hút thai. Bên cạnh đó, các kiến thức, kỹ năng cơ bản về bảo vệ, chăm sóc SKSS của VTN, TN còn nhiều hạn chế; giáo dục về SKSS chưa tiếp cận được ở diện rộng; việc cung cấp thông tin, dịch vụ thân thiện về SKSS chưa đáp ứng được nhu cầu đa dạng của VTN, TN. Điều này phản ánh công tác chăm sóc SKSS cho VTN, TN vẫn còn nhiều khoảng trống.

Có mặt tại lễ ra mắt câu lạc bộ “Chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình cho vị thành niên, thanh niên trẻ” tại xã Tây Tiến (Tiền Hải) có rất đông các bạn ở lứa tuổi VTN, là học sinh lớp 9 của Trường Tiểu học và THCS Tây Tiến, tham gia câu lạc bộ với mong muốn được tiếp nhận các thông tin về SKSS, từ đó truyền đạt tới các bạn trong trường. 

Cô giáo Nguyễn Thị Bình, Trường Tiểu học và THCS Tây Tiến cho biết: Hiểu biết về SKSS ở lứa tuổi VTN của học sinh trong trường còn rất hạn chế, do các em không được tuyên truyền nhiều. Hiện nay, mặc dù công nghệ thông tin ngày càng phát triển nhưng các em không tích cực tìm hiểu thông tin về SKSS trên mạng internet hay các phương tiện thông tin đại chúng mà chỉ chú trọng các trò chơi, giải trí, vì vậy kiến thức của các em rất thiếu hụt. Chẳng hạn, khi trên cơ thể có những thay đổi về tâm sinh lý các em không nắm bắt được, hoặc trong mối quan hệ với các bạn khác giới các em cũng không nhận thức được rõ giới hạn. Trong khi đó, việc truyền đạt kiến thức về SKSS cho các em cũng chưa nhiều bởi các thầy cô hầu hết không có chuyên môn nên khi tuyên truyền chưa giúp cho các em hiểu sâu hơn. Do vậy, việc thành lập câu lạc bộ sẽ giúp các em có kiến thức và kỹ năng chăm sóc SKSS cho bản thân.

Việc VTN thiếu kiến thức về SKSS, về giới tính cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến số vụ xâm hại tình dục gia tăng. Theo thống kê của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, trong giai đoạn 2011 - 2014, toàn tỉnh có 41 trẻ bị xâm hại tình dục, đến giai đoạn 2015 - 6/2019, số trẻ bị xâm hại tình dục lên đến 52 trẻ. Trẻ bị xâm hại tình dục đều là nữ và ở độ tuổi chủ yếu từ 13 - 16 tuổi.

Trước thực trạng trên, công tác tuyên truyền nâng cao kiến thức về SKSS cho VTN, TN đã được đẩy mạnh. Năm 2019, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình đã triển khai một số đề án, mô hình liên quan đến chăm sóc SKSS cho VTN, trong đó mô hình “Phòng, chống bệnh lây truyền qua đường tình dục, phòng ngừa mang thai ngoài ý muốn, phá thai an toàn” đã được triển khai tại 47 xã thuộc 8 huyện, thành phố. Tại các địa phương triển khai mô hình đã thành lập câu lạc bộ chăm sóc sức khỏe sinh sản VTN, TN với sự tham gia của hàng nghìn thành viên. Bên cạnh đó, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình cũng thường xuyên phối hợp với hội phụ nữ, đoàn thanh niên các huyện, thành phố tổ chức nói chuyện chuyên đề về chăm sóc SKSS VTN, kế hoạch hóa gia đình cho học sinh một số trường THPT và cán bộ địa phương, qua đó góp phần nâng cao nhận thức về chăm sóc SKSS cho VTN, TN và người dân. 

Theo bà Đoàn Thanh Hằng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, việc triển khai các mô hình sẽ cung cấp cho VTN, TN những kiến thức cơ bản về chăm sóc SKSS ở lứa tuổi của mình, giúp các em hiểu được thế nào là tình dục an toàn, phòng tránh mang thai ngoài ý muốn và tác hại của phá thai không an toàn, các bệnh lây truyền qua đường tình dục, tránh được những sai lầm không đáng có. Cùng với đẩy mạnh công tác tuyên truyền, theo bà Đoàn Thanh Hằng, gia đình cũng có vai trò quan trọng trong việc định hướng cho các em, cha mẹ cần dạy con biết những kiến thức, kỹ năng tự vệ, giữ gìn bản thân ở mọi hoàn cảnh, thường xuyên gần gũi với con để có thể chia sẻ, trò chuyện, qua đó biết con cần gì ở mình và mình có thể giúp gì cho con. Vì vậy, việc chủ động cung cấp kiến thức chăm sóc SKSS, sức khỏe tình dục cho VTN, TN là rất cần thiết, góp phần nâng cao chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực.

Nguyễn Cường