Công tác rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo: Cơ sở để thực hiện các chính sách an sinh xã hội

Thứ 2, 27/09/2021 | 10:32:05

1,146 lượt xem

Chia sẻ

Với quyết tâm giảm nghèo bền vững, giai đoạn 2016 - 2020, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh đã giảm từ 5,27% (năm 2016) xuống còn 2,35% (năm 2020). Như vậy, trong 5 năm, tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh giảm 2,92%. Theo quy định của Chính phủ, năm 2021 tiếp tục thực hiện chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều theo quy định tại Quyết định số 59/2015/QĐ-TTg và giai đoạn 2022 - 2025 thực hiện chuẩn nghèo mới. Giai đoạn 2022 - 2025, tiêu chí đo lường nghèo đa chiều có nhiều thay đổi. Vì vậy, để hoàn thành mục tiêu đề ra đến năm 2025 toàn tỉnh giảm 1/3 số hộ nghèo, việc rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo phải được triển khai chặt chẽ ngay từ cơ sở để bảo đảm tính chính xác, qua đó làm tiền đề thực hiện các chính sách an sinh xã hội.

Chương trình hỗ trợ sinh kế đã giúp nhiều hộ nghèo ở huyện Kiến Xương vươn lên thoát nghèo.

Cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc

Những năm qua, việc triển khai thực hiện công tác rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo tại các địa phương trong tỉnh được các cấp, ngành, địa phương thực hiện có hiệu quả. Tuy nhiên, vẫn còn một số cấp ủy, chính quyền các cấp chưa quan tâm vào cuộc nên công tác chỉ đạo chưa quyết liệt, thiếu chặt chẽ, còn có biểu hiện né tránh, ngại va chạm, dẫn đến kết quả rà soát chưa phản ánh chính xác số hộ nghèo, hộ cận nghèo. Để công tác rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn tỉnh thực hiện nghiêm theo quy định, căn cứ Nghị định số 07/2021/NĐ-CP, ngày 27/1/2021 của Chính phủ quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021 - 2025 và Quyết định số 24/2021/QĐ-TTg, ngày 16/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định quy trình rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hàng năm và xác định hộ làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp có mức sống trung bình giai đoạn 2022 - 2025, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 121/KH-UBND, ngày 23/8/2021 về việc rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hàng năm và xác định hộ làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp có mức sống trung bình giai đoạn 2022 - 2025 và chuẩn bị tổng điều tra hộ nghèo áp dụng cho giai đoạn 2022 - 2025 trên địa bàn. Trên cơ sở các văn bản của trung ương, của tỉnh, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội xây dựng hướng dẫn phương pháp rà soát, phân loại hộ nghèo, hộ cận nghèo; xác định thu nhập của hộ làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp có mức sống trung bình giai đoạn 2021 - 2025.

Việc tổng rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025 là cơ sở xác định đối tượng để thực hiện chính sách giảm nghèo, an sinh xã hội và xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2022 - 2025. Theo ông Bùi Văn Huân, Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, đối với việc tổng rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo giai đoạn 2022 - 2025, các địa phương bám sát tiêu chí quy định tại Nghị định số 07/2021/NĐ-CP để thực hiện. Phương pháp rà soát là khảo sát thu thập thông tin của hộ gia đình; ước lượng thu nhập và xác định mức độ thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản, đồng thời lấy ý kiến của nhân dân để có kết quả chính xác. Vì vậy, rà soát viên phải đến từng hộ để trực tiếp thu thập thông tin, ghi đầy đủ câu trả lời vào phiếu. Trong quá trình rà soát phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của cấp ủy, chính quyền và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị ở địa phương. Đặc biệt, công tác rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo phải bảo đảm đúng quy trình, phương pháp, trung thực, công khai, minh bạch, công bằng, dân chủ và có sự tham gia của người dân, tạo sự đồng thuận nhằm xác định đúng đối tượng, phản ánh đúng thực trạng đời sống nhân dân địa phương.

Rà soát chặt chẽ từ cơ sở

Năm 2020, xã Quỳnh Hưng (Quỳnh Phụ) là địa phương có tỷ lệ hộ nghèo thấp của huyện với tỷ lệ 2,66%; tỷ lệ hộ cận nghèo 2,80%. Một trong những yếu tố để tỷ lệ hộ nghèo thấp và giảm dần qua từng năm đó là địa phương đã triển khai chặt chẽ việc rà soát ngay từ cơ sở. Ông Trần Đăng Viến, Chủ tịch UBND xã cho biết: Nhằm tránh tình trạng phản ánh sai lệch thực tế về tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo, ngay sau khi có các văn bản chỉ đạo của tỉnh, huyện về công tác giảm nghèo, UBND xã xây dựng kế hoạch triển khai tới các thôn, thành lập ban chỉ đạo rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo của xã và thành lập tổ rà soát ở từng thôn. Quá trình rà soát, đánh giá được thực hiện kỹ, thực chất, không máy móc, hời hợt. Từng thành viên trong ban chỉ đạo xã phụ trách từng thôn để có sự chính xác cao khi thu thập thông tin, lập danh sách hộ nghèo, cận nghèo. Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội tham gia giám sát chặt chẽ, bảo đảm lợi ích chính đáng của người dân.

Theo ông Vũ Hồng Phong, Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Quỳnh Hưng, kết quả tỷ lệ hộ nghèo có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc triển khai các chính sách an sinh xã hội của địa phương, do đó MTTQ xã phải phát huy vai trò giám sát và phản biện, tăng cường giám sát và phối hợp với các tổ chức thành viên, ban công tác mặt trận tại các thôn rà soát theo đúng các tiêu chí được quy định, quan trọng là đánh giá được đúng thực trạng hộ nghèo ở địa phương.

Bà Phạm Thị Thúy Mùi, Phó Trưởng phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện Quỳnh Phụ cho biết: Để làm tốt công tác tổng rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ làm nông, ngư nghiệp có mức sống trung bình, địa phương tăng cường công tác tuyên truyền tới mọi tầng lớp nhân dân trong suốt quá trình rà soát. Từ đó, người dân có nhận thức đúng đắn về rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo và xác định đó là trách nhiệm của toàn dân, vì lợi ích của cộng đồng để tham gia họp dân với ý thức và trách nhiệm cao. Cùng với đó, các xã, thị trấn đều thành lập ban chỉ đạo rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo, triển khai đồng bộ công tác rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo đến từng thôn, khu phố. Cán bộ ở cơ sở là người trực tiếp nắm vững chính sách và địa bàn dân cư nơi cư trú, triển khai thu thập thông tin hộ gia đình, tính điểm, tổng hợp, phân loại hộ. Thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở từ việc tổ chức xin ý kiến nhân dân đến niêm yết công khai kết quả thực hiện, bảo đảm công khai, minh bạch, không để lợi dụng việc rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo trục lợi chính sách.

Có thể nói, việc rà soát chặt chẽ, thu thập thông tin chính xác, dân chủ, công tâm xác định hộ nghèo, hộ cận nghèo là điều kiện để mọi nguồn lực hỗ trợ đến người dân được kịp thời, đầy đủ. Thông qua đó, địa phương nắm được tình hình, khó khăn của từng trường hợp cụ thể, có giải pháp cụ thể để người dân được tiếp cận, hưởng lợi từ những chính sách hỗ trợ phù hợp. Đây cũng chính là động lực để mỗi người dân vươn lên thoát nghèo bền vững, không trông chờ, ỷ lại vào hỗ trợ của Nhà nước.

Ông Bùi Văn Huân, Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội nhấn mạnh: Mỗi giai đoạn thường có bổ sung các tiêu chí, chỉ tiêu để đánh giá công tác giảm nghèo, do đó việc triển khai rà soát phải thận trọng, chính xác và công khai. Nhận thức tầm quan trọng của việc tổng rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đã tham mưu UBND tỉnh tổ chức tập huấn, hướng dẫn quy trình rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo giai đoạn 2022 - 2025 đến cán bộ làm công tác giảm nghèo cấp huyện, xã để nắm rõ quy trình, phương pháp, từ đó làm cơ sở triển khai tại địa phương. Sau khi rà soát, từng địa phương phải xác định được chính xác số lượng, lập danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo và thành viên thuộc hộ đầy đủ thông tin để theo dõi, quản lý, báo cáo cấp trên phê duyệt. Bên cạnh đó, phải phân loại, xác định nguyên nhân của từng hộ nghèo, hộ cận nghèo theo tiêu chí quy định để có giải pháp hỗ trợ phù hợp. Như vậy, việc xác định đúng đối tượng theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều giai đoạn 2022 - 2025 là cơ sở quan trọng để các cấp ủy, chính quyền có giải pháp, chính sách giảm nghèo và phát triển kinh tế - xã hội phù hợp, góp phần tăng trưởng kinh tế, cải thiện, nâng cao đời sống nhân dân.