Cứ có điều kiện là mẹ Việt Nam anh hùng Phạm Thị Tuyển, xã Phú Châu lại đến NTLS huyện Đông Hưng để thăm viếng phần mộ con trai là liệt sĩ Trần Ngọc Hướng cùng các liệt sĩ đang yên nghỉ nơi đây. Trước đây, phần mộ của liệt sĩ Trần Ngọc Hướng ở tận Tây Ninh nhưng giờ thì mẹ Tuyển có điều kiện thăm và thắp hương cho con trai thường xuyên hơn. Mẹ Tuyển tâm sự: Hài cốt của con trai tôi đã được đồng chí, đồng đội, cấp ủy, chính quyền các cấp đón về NTLS huyện. Con về gần gia đình nên tôi rất phấn khởi, được ra thắp hương, thăm con thường xuyên, cũng vơi đi một phần nỗi thương nhớ. Hai bố con hy sinh vì Tổ quốc, gia đình xót xa lắm nhưng cũng là niềm vinh dự, tôi chỉ mong sớm tìm được hài cốt của chồng đưa về đây đoàn tụ với con.

Nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, lớp lớp thanh niên huyện Đông Hưng hăng hái lên đường chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Toàn huyện có trên 7.300 người con đã anh dũng hy sinh. Để đáp ứng nguyện vọng của nhân dân và thân nhân liệt sĩ, năm 1979 huyện Đông Hưng đã huy động các nguồn lực khởi công xây dựng NTLS huyện tại xã Nguyên Xá. Tổng diện tích của NTLS huyện hiện là trên 20.000m², là nơi yên nghỉ của 2.640 liệt sĩ, trong đó có 40 liệt sĩ người tỉnh ngoài. 

Đối với ông Nguyễn Thanh Sâm, xã Hồng Bạch, mỗi lần đặt chân đến NTLS huyện là một lần cảm xúc trào dâng, tự hào về thế hệ đi trước, về những người đồng chí, đồng đội đã anh dũng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc. Ông Sâm chia sẻ: Chúng tôi rất phấn khởi vì Đảng bộ, chính quyền huyện cùng các tầng lớp nhân dân đã xây dựng NTLS huyện với quy mô lớn, đưa đồng đội của chúng tôi về đây yên nghỉ. Chúng tôi được thường xuyên ra đây thắp hương cho đồng đội của mình. Nơi đây từ lâu đã trở thành địa chỉ đỏ để giáo dục cho các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ lòng yêu nước, truyền thống cách mạng của quê hương Đông Hưng anh hùng.

Với em Nguyễn Nhật Anh, Trường Tiểu học và THCS Nguyên Xá, năm nào vào dịp kỷ niệm ngày Thương binh - Liệt sĩ em cũng đến NTLS huyện cùng các bác cựu chiến binh, đoàn viên, thanh niên trong huyện nhặt cỏ, quét lá toàn bộ khuôn viên nghĩa trang, chăm sóc từng phần mộ liệt sĩ. Nhật Anh cho biết: Hôm nay em lại được cùng các bác cựu chiến binh ra thắp hương trước phần mộ của các anh hùng liệt sĩ. Qua lời kể của các bác em hiểu hơn về lịch sử của quê hương, em thấy rất xúc động. Em hứa sẽ học tập thật tốt để xứng đáng với sự hy sinh to lớn của thế hệ cha anh.

NTLS huyện Đông Hưng là NTLS cấp huyện tiêu biểu của miền Bắc, từ năm 1992 cùng với làng kháng chiến Nguyên Xá được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Thương binh Nguyễn Huy Nhiên, xã Nguyên Xá, quản trang ở đây chia sẻ: Chiến tranh ác liệt, người còn người mất, tôi may mắn được trở về với quê hương, gia đình, vinh dự được sớm tối chăm lo giấc ngủ cho các anh hùng liệt sĩ, giúp thân nhân của họ yên lòng.

Chiến tranh đã lùi sâu vào ký ức nhưng NTLS huyện mãi là tượng đài thiêng liêng, bất tử. Mỗi dịp lễ, tết, đặc biệt là ngày 27/7, cấp ủy, chính quyền, các đoàn thể, tổ chức, cá nhân cùng về đây tu sửa, chỉnh trang các phần mộ. Ông Đặng Văn Thịnh, Giám đốc Viettel Đông Hưng bày tỏ: Tri ân các anh hùng liệt sĩ, hàng năm, vào dịp 27/7, đơn vị đều mua hoa và lọ hoa mới, phối hợp cùng Huyện đoàn tổ chức thay toàn bộ hoa mới, lọ hoa cũ, vỡ tại NTLS huyện, tổ chức cho toàn thể cán bộ, nhân viên đến dâng hương, tham dự lễ thắp nến tri ân vào tối ngày 27/7 nhằm giáo dục cho cán bộ, nhân viên truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”.

Đồng chí Tô Xuân Thức, Chủ tịch UBND huyện Đông Hưng cho biết: Để đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân và thân nhân liệt sĩ, đầu tháng 6/2022, UBND huyện đầu tư gần 1 tỷ đồng sửa chữa, tôn tạo Đài Tổ quốc ghi công, Nhà bia liệt sĩ trong NTLS huyện; đồng thời, lập dự toán đầu tư tôn tạo, sửa chữa lại toàn bộ NTLS huyện trong năm 2022 để xứng tầm di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Nhân dịp này, NTLS huyện, các đài tưởng niệm anh hùng liệt sĩ, Đền thờ Liệt sĩ Trương Công Man tại xã Đông Á đều được sửa sang, vệ sinh và tổ chức các hoạt động tri ân các anh hùng liệt sĩ.

Cùng với Đền thờ Đại tướng Võ Nguyên Giáp, NTLS huyện Đông Hưng là một trong những công trình có ý nghĩa lịch sử, văn hóa sâu sắc, thể hiện tấm lòng biết ơn các anh hùng liệt sĩ. Đây cũng là nơi để mỗi người đang sống soi lại chính mình và thầm hứa sẽ học tập, công tác tốt để sống xứng đáng hơn với thế hệ cha anh đã không tiếc máu xương mang lại độc lập, tự do cho Tổ quốc.

Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Đông Hưng đã trở thành địa chỉ đỏ giáo dục thế hệ trẻ lòng yêu nước, truyền thống cách mạng của quê hương.

Bà Nguyễn Thị Thịnh, vợ liệt sĩ Phạm Văn Bường, xã Phú Châu Nhờ Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành đưa hài cốt chồng tôi từ Hà Tây về đây yên nghỉ với đồng chí, đồng đội, gia đình không phải đi xa thắp hương như trước nữa; lại có người trông coi, chăm sóc chu đáo hàng ngày, tôi rất mừng và yên tâm. Cảm ơn Đảng, Nhà nước luôn quan tâm chăm lo cho gia đình chính sách. Em Đỗ Đức Hoàn, Trường THPT Bắc Đông Quan Đã nhiều năm nay, cứ đến dịp 27/7 là em lại được cùng thầy cô giáo và các bạn đến NTLS huyện vệ sinh khuôn viên, dâng hoa mới trên các phần mộ. Trời nắng nóng song chúng em ai cũng hăng hái làm việc để bày tỏ lòng thành kính, biết ơn sâu sắc các anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống để chúng em được sống trong hòa bình.

Thu Hiền