Luật quy định biện pháp giảm mức tiêu thụ rượu, bia; biện pháp quản lý việc cung cấp rượu, bia; biện pháp giảm tác hại của rượu, bia; điều kiện bảo đảm cho hoạt động phòng, chống tác hại của rượu, bia; quản lý nhà nước và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng, chống tác hại của rượu, bia.

Trong thời gian qua, việc lạm dụng rượu, bia đã ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân. Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019 là một trong những luật chứa những quy định tác động mạnh, trực tiếp tới đông đảo người dân, trong đó có một số điểm mới đáng chú ý sau:

- Đã uống rượu, bia thì không được lái xe:
+ Nhằm giảm tỷ lệ tai nạn giao thông liên quan đến rượu, bia, tại khoản 6, Điều 5, Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019 quy định: Nghiêm cấm điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn.

Như vậy, việc cấm lái xe khi vừa uống rượu, bia đã chính thức được luật hóa. Ngày 30/12/2019, Chính phủ ban hành Nghị định số 100/2019/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1/1/2020 (thay thế Nghị định số 46/2016/NĐ-CP) quy định mức xử phạt cao hơn nhiều đối với các hành vi vi phạm giao thông. Đặc biệt, Nghị định số 100 tăng mức xử phạt tối đa đối với các hành vi vi phạm quy định về nồng độ cồn. Cụ thể, đối với người điều khiển xe ô tô vi phạm nồng độ cồn ở mức cao nhất, phạt tiền từ 30 - 40 triệu đồng, tước quyền sử dụng giấy phép lái xe 22 - 24 tháng đối với người điều khiển phương tiện có nồng độ cồn vượt quá 80 miligam/100 mililít máu hoặc vượt quá 0,4 miligam/1 lít khí thở.

+ Ngoài ra, Luật cũng nghiêm cấm các hành vi sau đây: Xúi giục, kích động, lôi kéo, ép buộc người khác uống rượu, bia; người chưa đủ 18 tuổi uống rượu, bia; bán, cung cấp, khuyến mại rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi; sử dụng lao động là người chưa đủ 18 tuổi trực tiếp tham gia vào việc sản xuất, mua bán rượu, bia; cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan, tổ chức, sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, chiến sĩ, người làm việc trong lực lượng vũ trang nhân dân, học sinh, sinh viên uống rượu, bia ngay trước, trong giờ làm việc, học tập và nghỉ giữa giờ làm việc, học tập; quảng cáo rượu có độ cồn từ 15 độ trở lên; cung cấp thông thông tin không chính xác, sai sự thật về ảnh hưởng của rượu, bia đối với sức khỏe...

- Không quảng cáo rượu, bia dưới 5,5 độ trong khung giờ vàng:

Việc quảng cáo đối với rượu có độ cồn từ 15 độ trở lên bị nghiêm cấm. Riêng trong trường hợp quảng cáo rượu, bia có độ cồn dưới 5,5 độ phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt tại khoản 3, Điều 12 của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019, cụ thể:

+ Không quảng cáo trên truyền hình trong thời gian từ 18h đến 21h hàng ngày, trừ trường hợp quảng cáo có sẵn trong các chương trình thể thao mua bản quyền tiếp sóng trực tiếp từ nước ngoài và trường hợp khác theo quy định của Chính phủ;

+ Không quảng cáo trên báo nói, trên truyền hình ngay trước, trong và sau chương trình dành cho trẻ em;

+ Không quảng cáo trên phương tiện giao thông...

- Cơ sở bán, rượu, bia phải dán thông báo không bán rượu, bia cho người dưới 18 tuổi:
Theo quy định tại khoản 5, Điều 32 của Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia năm 2019: “Cơ sở bán rượu, bia phải niêm yết thông báo không bán rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi. Trường hợp nghi ngờ về độ tuổi của người mua rượu, bia thì người bán có quyền yêu cầu người mua xuất trình giấy tờ chứng minh”.

Các giấy tờ được chấp nhận để chứng minh độ tuổi là chứng minh nhân dân, hộ chiếu, giấy phép lái xe, thẻ sinh viên... Do vậy, nhân viên hoặc người bán rượu nên kiểm tra giấy tờ của khách mua hàng và có quyền từ chối đối với khách hàng không đủ điều kiện mua rượu.

-  Quán nhậu hỗ trợ gọi taxi cho khách sau khi uống rượu, bia:
Khoản 6, Điều 32, Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019 quy định: “Cơ sở bán rượu, bia tiêu dùng tại chỗ nhắc nhở và có hình thức thông tin phù hợp đối với khách hàng về việc không điều khiển phương tiện giao thông, hỗ trợ khách hàng thuê, sử dụng phương tiện giao thông công cộng sau khi uống rượu, bia”.

- Không mở mới điểm bán rượu, bia gần trường học, bệnh viện:
Khoản 7, Điều 32, Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019 quy định: Kể từ ngày Luật này có hiệu lực (1/1/2020), không được mở mới các điểm bán rượu, bia để tiêu dùng tại chỗ (là các quán bia, nhà hàng có phục vụ rượu...) trong bán kính 100m tính từ khuôn viên của cơ sở y tế, nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông.

- Thành viên gia đình được hướng dẫn kỹ năng từ chối uống rượu, bia:
Theo Điều 34 của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019: các gia đình có trách nhiệm giáo dục, giám sát, nhắc nhở thành viên chưa đủ 18 tuổi không uống rượu, bia, các thành viên khác trong gia đình hạn chế uống rượu, bia. Đồng thời, cần hướng dẫn các thành viên trong gia đình kỹ năng từ chối uống rượu, bia; kỹ năng nhận biết, ứng xử, xử trí khi gặp người say rượu, bia, người nghiện rượu, bia và các biện pháp phòng, chống tác hại của rượu, bia; tham gia với các cơ quan, tổ chức và cộng đồng thực hiện phòng, chống tác hại của rượu, bia.

Những điểm mới bổ sung trên của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019 đã ràng buộc các hành vi liên quan đến rượu, bia của không chỉ người dân mà còn đối với các doanh nghiệp kinh doanh, sản xuất bia, đơn vị truyền thông... Những quy định rõ ràng về chuẩn mực, trách nhiệm của từng cá nhân, tổ chức nhằm hướng đến các cuộc vui đúng nghĩa, để những cuộc liên hoan không còn là nỗi ám ảnh của nhiều người.

Hạnh Nga
(Sở Tư pháp Thái Bình)