Ngoài những yếu tố tâm linh, hát chầu văn còn là loại hình nghệ thuật kế thừa và phát triển của dân ca. Có lẽ chỉ có hát chầu văn mới có thể thực hiện được sự hòa quyện dân ca ba miền Bắc, Trung, Namon>. Trong cùng một giá chầu, người nghệ nhân có thể ứng biến theo hoàn cảnh bằng ngôn ngữ, cử chỉ, bằng tiếng nói, bằng ngữ điệu biểu đạt.

Do vậy trong diễn tấu là cả một quá trình hành động đầy kịch tính có sức cảm hóa, cuốn hút người nghe hòa nhập với thân phận của nhân vật. Bên cạnh đàn và hát, chầu văn còn có một đặc trưng độc đáo nữa là dàn múa phụ họa, biểu đạt thêm cho lời ca, tiếng đàn, tạo nên sự sinh động, lôi cuốn người xem.

Nhằm bảo tồn và phát huy loại hình nghệ thuật độc đáo này, Nhà Văn hóa trung tâm tỉnh, trung tâm văn hóa - thể thao các huyện, thành phố đã xây dựng mô hình câu lạc bộ (CLB) nghệ thuật dân gian, thường xuyên đưa nghệ thuật hát văn vào sinh hoạt văn hóa cộng đồng thông qua các cuộc hội thi, hội diễn, liên hoan nghệ thuật quần chúng.

Ðến nay toàn tỉnh đã hình thành trên 400 CLB nghệ thuật dân gian, chính lực lượng này đã trở thành lực lượng nòng cốt góp phần bảo lưu, kế thừa, đào tạo những nhân tố tích cực khơi nguồn bộ môn nghệ thuật hát chầu văn ở Thái Bình ngày càng phát triển. Năm 1998, Nhà Văn hóa trung tâm tỉnh đã tổ chức Liên hoan hát chầu văn toàn tỉnh lần thứ nhất tại đền Ðồng Bằng, xã An Lễ (Quỳnh Phụ).

Năm 2010, 2011 tổ chức liên hoan hát văn, liên hoan diễn xướng chầu văn tại Ðền Trần, xã Tiến Ðức (Hưng Hà). Các cuộc liên hoan đã thu hút được nhiều nghệ nhân tham gia như Xuân Ðậu, Mạnh Tuynh, Hồng Nhung, Huy Phong, Tuyết Tuyết... Tháng 3/2013, hưởng ứng Năm Du lịch quốc gia đồng bằng sông Hồng 2013, thực hiện kế hoạch chỉ đạo của Cục Văn hóa cơ sở và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Nhà Văn hóa trung tâm tỉnh đã dàn dựng chương trình tham gia Liên hoan hát văn, hát chầu văn khu vực đồng bằng sông Hồng mở rộng năm 2013 tại tỉnh Vĩnh Phúc với 3 tiết mục: Hát văn Thái Bình ơn Bác, giá chầu Bát Nạn Tướng quân, giá hát chầu Cô Ðôi Thượng Ngàn. Kết thúc Liên hoan, Ban tổ chức đã trao giải nhất toàn đoàn và 3 huy chương vàng cho 3 tiết mục trên.

Thông qua các hoạt động trên, Nhà Văn hóa trung tâm tỉnh cùng hệ thống nhà văn hóa đã góp phần tích cực trong việc bảo tồn, phát huy loại hình nghệ thuật truyền thống độc đáo- hát văn, hát chầu văn, góp phần xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.

Vũ Thị Toan

(Nhà Văn hóa Trung tâm tỉnh)