Năm 2001, Nhà văn hóa trung tâm tỉnh thực hiện đề tài khoa học “Thực trạng và các giải pháp khôi phục nghệ thuật múa rối nước ở Thái Bình”. Qua quá trình thực hiện đề tài đã góp phần khôi phục được một số tích trò và trò diễn, định hướng cho các nghệ nhân truyền nghề cho lớp trẻ. Một số lão nghệ nhân có tâm huyết với nghề đã đứng ra quy tụ và phục dựng được nhiều tích trò, trò diễn.

Năm 2002, Nhà Văn hóa trung tâm tỉnh đã tổ chức “Liên hoan nghệ thuật múa rối nước toàn tỉnh”.  Ðây là dịp để các phường Rối trao đổi học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, tiếp tục nâng cao chất lượng nghệ thuật trình diễn, khích lệ, động viên các nghệ nhân truyền nghề cho lớp trẻ. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Nhà Văn hóa trung tâm tỉnh đã triển khai hiệu quả nguồn kinh phí từ các chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa, các dự án, quỹ hỗ trợ quốc tế để khôi phục, bảo lưu loại hình nghệ thuật truyền thống, trong đó có múa rối nước.

Năm 2001, mỗi phường rối được hỗ trợ 70 triệu đồng từ nguồn kinh phí của tỉnh để xây dựng hồ múa rối, phục hồi một số tích trò. Riêng phường Rối xã Ðông Các đã xây dựng thêm một hồ nhỏ phục vụ cho công tác đào tạo và thể nghiệm một số tích trò mới. Ðến nay, hai phường rối Nguyên Xá và Ðông Các đã kiện toàn lại bộ máy tổ chức và đi vào hoạt động. Năm 2011, phường Rối làng Ðống, xã Ðông Các đã đạt giải xuất sắc tại Liên hoan múa Rối dân gian toàn quốc lần thứ nhất tại Thành phố Hải Dương. Phường Rối xã Nguyên Xá, Ðông Các thường xuyên đi biểu diễn phục vụ khán giả trong nước và nhiều nước trên thế giới. Với sự độc đáo, đặc sắc, các tiết mục của các phường rối nước đã để lại ấn tượng tốt đẹp và sự thán phục của khán giả, đặc biệt là khán giả quốc tế.

Ðể tiếp tục bảo lưu và phát huy giá trị nghệ thuật múa rối nước nói chung và hoạt động của phường Nguyên Xá và Ðông Các nói riêng, cần có sự quan tâm đầu tư hơn nữa về trang thiết bị hoạt động, phục dựng lại trò cũ phát triển trò mới, khai thác những vốn quý của các nghệ nhân cao tuổi, truyền nghề cho lớp trẻ, củng cố bộ máy tổ chức phường rối… Ðó là việc làm thiết thực góp phần tích  cực bảo lưu “đặc sản văn hóa” của dân tộc tự ngàn đời nay - Múa Rối nước.

Vũ Thị Toan

(Nhà Văn hóa Trung tâm tỉnh)