Từ ngàn xưa, hoa đào đã đi vào trong tác phẩm của bao văn nhân, thi sĩ đã trở thành thú chơi của giới tao nhân mặc khách. Người chơi hoa đào bao giờ cũng chọn một cành đào hay cây đào dựa trên những tiêu chí cơ bản. Ðầu tiên là chọn về thế cây, đào đặc sắc ở chỗ không những có thể chọn cành mà còn có thể chọn cây. Cây đào không thẳng đứng như các loài cây khác mà nó được người chăm bón uốn nắn thế từ nhiều tháng trước. Thế cây uyển chuyển, mềm mại, vừa uốn lượn vừa vươn lên. Theo sở thích của nhiều người, đào cũng có nhiều thế đẹp như trực, xiên, huyền nhai, thác đồ... Người trồng đào phải dày công nghiên cứu, tưởng tượng, chăm sóc để tạo được một thế đẹp vừa ý người mua. Cơ bản là cây đào phải có dáng vẻ hài hòa, có độ vươn hợp lý. Tùy theo không gian của căn nhà hoặc của phòng khách mà người mua có thể chọn cây đào có độ lớn tương xứng. Cây đào phải nổi bật lên những đường nét đẹp tự nhiên, tô điểm thêm cái rực rỡ của ngày xuân trong mỗi gia đình.

Ðiều quan tâm tiếp theo đối với người chơi đào là hoa, nụ và lộc. Cây đào có thế đẹp nhưng ít hoa và lộc thì cũng mất đi vẻ đẹp tự nhiên. Người ta căn cứ vào ngày mua đào để chọn mua sao cho đào nở đúng ngày tết. Nếu đã cận Tết, người ta thường chọn những nụ đào to, đầu nụ có màu phớt hồng. Nếu còn xa tết, phải chọn cành đào có nhiều nụ bé, đầu nụ màu trắng xanh. Ðể kích đào chóng nỏ hoa, người ta đốt dưới cành hoặc ngâm nước ấm... Nhưng chọn được đào nở tự nhiên vào mấy ngày tết thì hoa lung linh, óng ánh hơn và thời gian nở lâu hơn. Mặc dù chỉ có màu hồng nhưng hoa đào lại có nhiều sắc hồng khác nhau như hồng thẫm, phớt hồng, hồng tươi..., mỗi sắc mỗi vẻ đẹp thanh tao khác nhau và hết  sức bắt mắt.

Người ta quan niệm rằng, cành đào nhiều chồi non thì càng nhiều lộc. Song số lượng chồi cũng không nên nhiều quá mà át đi sắc hồng của đào. Chồi lá vừa đủ để tạo nên nét hài hòa, làm nổi bật những cánh hoa đào. Người ta còn chọn những cành đào đã có một ít quả nhỏ. Nhằm thể hiện sự đơm hoa kết trái và mong ước thành đạt của gia chủ.

Cũng như mai vàng ở miền Nam, đào ở miền Bắc là tín hiệu đẹp nhất của thiên nhiên vào mùa xuân. Thú chơi đào ở miền Bắc đã có  từ lâu đời và ngày cang được nâng cao hơn nét thanh tao, thẩm mỹ. Ngày nay, người ta đã lai tạo và phát triển được rất nhiều loại đào. Dẫu xã hội phát triển đến đâu thì cây đào vẫn không mất đi nét đặc trưng của nó, vẫn sắc hồng của hoa, vẫn màu xanh biếc của lá và màu nâu của đất của cành. Cây đào vẫn là biểu trưng, là nét đẹp thẩm mỹ của bao thế hệ con cháu Lạc Hồng

Nguyễn Thị Hiệp
(36E, Lê Lợi, Ðà Nẵng)