“Hoạt cảnh chèo “cây nhà lá vườn” đầu tiên mang tên “Tìm lại niềm tin” với nội dung tuyên truyền về phòng chống bạo lực gia đình biểu diễn giữa sân làng được bà con trong thôn vô cùng thích thú đón nhận; những tiếng vỗ tay giòn giã, ánh mắt tiếc nuối của người dân khi kết thúc buổi biểu diễn là nguồn động viên lớn lao để câu lạc bộ duy trì, phát triển mạnh mẽ đến ngày hôm nay” – bà Phạm Thị Mỵ, Chủ nhiệm Câu lạc bộ chèo thôn Ô Mễ 2 (xã Tân Phong, Vũ Thư) chia sẻ như thế.

Năm 2008, khi mới thành lập, câu lạc bộ chỉ có 6 thành viên là chị em phụ nữ chân lấm tay bùn yêu văn nghệ. Chủ nhiệm Câu lạc bộ - người khởi xướng là Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ thôn, bà Phạm Thị Mỵ. Những phụ nữ lam lũ, tảo tần ấy tập trung lại với mong muốn giản dị, đó là mang lời ca, tiếng hát tuyên truyền, vận động về công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình và thu hút chị em tham gia sinh hoạt hội.

Từ những buổi đầu với vô vàn thiếu thốn, bà Phạm Thị Mỵ bỏ tiền túi ra mua những chiếc quần sa tanh, áo bà ba, khăn múa… cho đến bây giờ thành viên Câu lạc bộ vẫn tự đóng tiền để duy trì hoạt động. Quá nửa số trang phục, nhạc cụ đều do chính chị em tiết kiệm sắm sửa. Có những cuộc họp mời Câu lạc bộ tới biểu diễn, cuối buổi, ban tổ chức cảm ơn cả đoàn bằng 200 – 300.000 đồng tiền bồi dưỡng, mỗi người cầm đôi ba chục nghìn ra về mà không khỏi chạnh lòng. Thế nhưng lần sau họ vẫn sẵn sàng đi diễn để thỏa đam mê ca hát, mong được đóng góp đôi chút vào việc tuyên truyền công tác dân số làm phong phú đời sống tinh thần cho bà con.

Để mở rộng thành viên và đa dạng hoạt động, hễ biết về ai có năng khiếu âm nhạc là bà Mỵ lại đến tận nhà để vận động họ tham gia. Có người không muốn theo cái việc “ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng” nhưng cũng có không ít trái tim văn nghệ đã bị cảm hóa bởi sự nhiệt tình, lăn xả, chẳng tiếc công, tiếc sức của bà Mỵ mà đăng ký tham gia. Khi hiểu tâm tư của bà Mỵ và mong muốn của Câu lạc bộ, có những người dù quá nửa đời người hoạt động văn nghệ như ông Muôn, bác Điệp đã nhiệt tình ủng hộ bằng những tiếng đàn tam, đàn bầu, tập luyện cho thành viên về các làn điệu chèo truyền thống. Bác Điệp, người chơi đàn bầu cho Câu lạc bộ bộc bạch: Tôi tham gia Câu lạc bộ chẳng vì đồng thù lao ít ỏi mỗi lần được mời đi biểu diễn mà vì niềm đam mê với nghệ thuật chèo của quê lúa. Tôi cũng chỉ mong được góp chút gì đó để giữ gìn nét văn hóa cổ truyền của quê mình và giáo dục cho con cháu ý thức sinh đẻ có kế hoạch, từ đó có điều kiện phát triển kinh tế, nuôi dạy con cái chăm ngoan học giỏi.

Mừng nhất là con cháu trong gia đình các thành viên Câu lạc bộ không chỉ động viên ông bà, bố mẹ tham gia, mà nếu ai có năng khiếu và đam mê cũng tự nguyện theo. Tiêu biểu như con gái bác Điệp hay vợ chồng chị Phạm Thị Hằng là cháu của bà Mỵ, ngày đi làm công nhân vất vả nhưng tối tối vẫn đều đặn tập luyện hát chèo. Thêm người, thêm ý tưởng, Câu lạc bộ bắt đầu sáng tác và dựng được nhiều vở, tiểu phẩm chèo đặc sắc.

Tiếng lành đồn xa, Câu lạc bộ được xã rồi huyện mời biểu diễn. Những tiểu phẩm như “Niềm vui chiến thắng” diễn ở huyện dịp kỷ niệm 35 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước hay “Niềm vui đến với tuổi già” cùng nhiều làn điệu chèo mượt mà được xướng lên trong các cuộc thi cấp tỉnh, cấp huyện. Dù nội dung các vở chèo, tiểu phẩm đã phong phú, đề cập đến nhiều mặt của cuộc sống song phần lớn vẫn tập trung tuyên truyền Pháp lệnh Dân số, giữ gìn hạnh phúc gia đình. Tiêu biểu như hoạt cảnh chèo “Đi tìm hạnh phúc” đạt giải nhất của huyện và giải xuất sắc của tỉnh trong Liên hoan các đội tuyên truyền viên dân số vừa qua.

Nhìn Câu lạc bộ thôn chèo Ô Mễ 2 với 14 thành viên biểu diễn, luyện tập, người lớn tuổi nhất đã gần thất thập, thành viên trẻ nhất sinh năm 1984 ai cũng mừng vì sức hút của Câu lạc bộ đối với người dân thôn quê. Điều đặc biệt là tất cả những “cây văn nghệ” không chuyên ấy đã duy trì được một câu lạc bộ với đầy đủ các thành phần rất “chuyên nghiệp” như đạo diễn, tác giả kịch bản, nhạc công, diễn viên. Vai trò của họ với đời sống văn hóa tinh thần của thôn, xã, thậm chí cả huyện là không thể phủ nhận. 

Chúng tôi đến thăm khi Câu lạc bộ chèo thôn Ô Mễ 2 đang luyện tập tiểu phẩm “Chung tay xây dựng nông thôn mới”, một tiết mục tự biên tự diễn ở nhà văn hóa thôn. Có người vừa đi làm công ty về mau mải ngồi ngay vào vị trí để lắng nghe. Các thành viên ngồi xem kịch bản, bàn bạc làn điệu gì để nhạc công chuẩn bị, ai vào vai nào, đường đi nước bước trên sân khấu ra sao... Người đầu bạc chỉ dẫn cho thế hệ tóc còn xanh. Tiếng đàn tam réo rắt lúc xa lúc gần. Tiếng trống chèo rộn rã cả một vùng quê thu hút bà con ngõ trên xóm dưới kéo nhau đến xem. Chúng tôi chợt nghĩ, giá có tổ chức, đơn vị nào giúp các thành viên Câu lạc bộ bớt gánh nặng mưu sinh để tâm huyết vào việc làm phong phú đời sống tinh thần cho người dân nông thôn thì tốt biết bao.

Khắc Duẩn
(Đài Truyền thanh Vũ Thư)