Nét văn hóa đặc sắc

Theo cụ Nguyễn Văn Tọa - năm nay ngoài 80 tuổi ở thôn Mỹ Lộc 2 chia sẻ:  “Trước đây múa sư tử chủ yếu được múa ở trong các chùa, đình và phủ. Vì đây là con vật được nhà Phật quy phục, thuần dưỡng theo đạo. Về sau, múa sư tử được người dân cách điệu cả về hình dáng đến các động tác múa để phục vụ đời sống văn hóa tinh thần của bà con”. Và những người dân “một nắng hai sương, bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” cũng mong muốn gửi gắm nhiều điều ước vào nghệ thuật múa sư tử.

Ông Nguyễn Duy Vấn ở thôn Mỹ Lộc 3, dù năm nay đã 71 tuổi nhưng vẫn mê xem múa sư tử. Ông Vấn cho biết: “Vì sư tử là con vật hung dữ nhất trong các loài thú đã được người dân thuần hóa để phục vụ mua vui cho con người nên mọi người xem đó là sự may và tự hào. Ði xem múa sư tử cũng là đi cầu may mắn, mong cho mưa thuận, gió hòa, trời yên, bể lặng để bà con làm ăn thuận lợi. Cho nên, khi sư tử đến múa ở nhà nào là nhà đó phấn khởi, được lộc và có quà mang biếu”. Ngoài ý nghĩa tâm linh, người dân Việt Hùng mê múa sư tử vì mỗi khi trống giục, chiêng khua, mõ cốc, cồng vang thì cả xóm làng náo nhiệt. Ngoài sư tử biểu diễn còn có thằng cu, cái đĩ, ông địa, chú hề đi phụ họa, tạo nên một hoạt cảnh vui nhộn, hấp dẫn. Còn đối với lớp trẻ, được múa sư tử và xem sư tử biểu diễn đã gắn kết tình cảm xóm làng với nhau hơn. Với hoạt động văn hóa lành mạnh này, thanh niên, thiếu niên, nhi đồng có được sân chơi bổ ích góp phần tránh xa tệ nạn xã hội.

Sư tử ở Việt Hùng rất khác biệt với các con sư tử hay con lân ở nơi khác. Ðể có được một chiếc đầu sư tử, ngoài người thợ cả tạo hình, bố cục màu sắc thì phải có 3 - 4 người khác phục vụ và phải mất 4 ngày liên tục mới làm xong. Vì đầu sư tử được đan bằng tre, lớp da và lông dán bao bì bằng đay nên rất nặng. Anh Nguyễn Văn Thất ở thôn Mỹ Lộc 2 có thâm niên làm sư tử cho biết: “Chúng tôi phải chọn 2 cây tre cái, không bị sâu, đem ngâm nước vài tháng rồi mang lên chẻ nan, phơi khô. Cốt được làm bằng tre, khung viền bằng sắt và vỏ dán bao bì bằng đay nên một con sư tử có trọng lượng khoảng hơn chục kilôgam. Chỉ có người khỏe mới mặc và múa nó được”.

Giữ gìn cho đời sau

Ðể múa được sư tử, người múa phải là những trai tráng, có sức khỏe tốt mới tham gia được. Hơn nữa, phải học được những động tác cơ bản, những bài quyền, các thế võ cổ truyền thì mới tạo dáng cho con sư tử đẹp. Với những động tác: khi mềm dẻo, yểu điệu, khi mạnh mẽ, dứt khoát của con sư tử, nếu người yếu không thể biểu diễn nổi một bài trong vòng 60 phút.

Tuy là người có tới hơn 20 năm chơi sư tử nhưng khi nói về truyền thống và sự điêu luyện trong múa sư tử, anh Thất cho biết, trước đây nổi tiếng có 3 cụ được nhân dân phong là nghệ nhân. Ðó là cụ Phạm Văn Phiệt ở thôn Mỹ Lộc 3, cụ Hoàng Bá Xuân và cụ Nguyễn Văn Hà ở thôn Mỹ Lộc 1. Không chỉ múa giỏi mà các cụ còn khéo bày trò, xây dựng các tích chuyện để múa nên rất hấp dẫn người xem. Lớp hậu duệ của các cụ bây giờ biết múa sư tử cũng là nhờ các cụ tận tình chỉ bảo, hướng dẫn.

Anh Nguyễn Văn Thất cho biết, mấy năm gần đây nhân dân các thôn đầu tư mạnh. Cả xã có 7 thôn, trước đây chỉ có thôn Mỹ Lộc 3 và Mỹ Lộc 1 biết chơi nhưng giờ cả 7 thôn đều có sư tử. Cả xã có tới hơn 30 con sư tử. Vào tết Trung thu này, cả bầy sư tử đều xuống đường làm cho làng quê rộn ràng, náo nhiệt.

Khắc Duẩn

Ðài Truyền thanh Vũ Thư