Từ những ngày cuối năm 2002, khi nhà Bảo tàng tỉnh đang được gấp rút thi công những hạng mục cuối thì tôi đã thường hỏi đồng chí Giám đốc Sở Văn hóa Thông tin về phương án trưng bày: “Các anh đã chuẩn bị đến đâu rồi?”. Khi đó, một số cán bộ trong tỉnh lo ngại rằng không biết Bảo tàng tỉnh xây to thế thì lấy đâu ra hiện vật mà trưng bày cho kín.

Ở cương vị là Bí thư Tỉnh ủy, tôi thường phải lo phân bố thời gian để quán xuyến đến mọi lĩnh vực hoạt động của tỉnh. Riêng với lĩnh vực văn hóa, tôi có thói quen tranh thủ xem xét, chỉ đạo vào ngày nghỉ hoặc ngoài giờ hành chính.

Những điều tôi và đồng chí Giám đốc Sở Văn hóa Thông tin thường trao đổi với nhau vào các buổi tối là về tiến độ xây dựng, tôn tạo đền thờ, lăng mộ các vua Trần và tiến độ thi công Bảo tàng tỉnh. Cũng chính những lần bàn công việc như thế nên tôi đã được biết cụ thể hơn về những nỗ lực của anh chị em trong đơn vị Bảo tàng tỉnh. Dường như ngày nào họ cũng bề bộn với các công việc chuyên môn đan xen, chồng chéo nhau như: sưu tầm, kiểm kê bảo quản hiện vật, tư liệu; khảo cổ; đi cơ sở, lập hồ sơ phân loại, xếp hạng, trùng tu tôn tạo di tích; nghiên cứu, xuất bản. Những ngày lễ, tết và thứ bảy, chủ nhật thì đa phần các hoạt động của anh chị em trong Bảo tàng tỉnh vẫn thường không kém phần tất bật.

Về phương án trưng bày tại Bảo tàng tỉnh mới được xây dựng, tôi vốn ít am hiểu về nghiệp vụ chuyên sâu của bảo tàng nhưng theo tôi được biết là các du khách khi đến một quốc gia hoặc một địa phương nào đó thường tìm đến tham quan bảo tàng. Có lẽ vì bảo tàng là nơi lưu giữ hồn cốt của một dân tộc, một quốc gia, một vùng, miền... Chính vì hiểu thế nên tôi thường nêu gợi ý cho các anh trong ngành văn hóa là trưng bày thế nào để bảo tàng tỉnh nhà mang nét riêng về điều kiện tự nhiên, về lịch sử, văn hóa của Thái Bình.

Khi ngành Văn hóa Thông tin báo cáo Thường trực Tỉnh ủy về đề án trưng bày Bảo tàng tỉnh thì tôi cảm thấy thực sự tâm đắc bởi vì theo đó các hiện vật, hình ảnh về nhà Trần ở Thái Bình, về trị thủy khẩn hoang, thâm canh lúa, về nghề thủ công, về chèo, về rối nước, về truyền thống khoa bảng, yêu nước và cách mạng… đã được bố trí trưng bày ở một không gian thích hợp để tôn vinh được những giá trị truyền thống nổi trội của Thái Bình.

Nhiều lần tôi đưa các đồng chí lãnh đạo trung ương hoặc lãnh đạo các tỉnh, thành phố bạn đến thăm Bảo tàng tỉnh thì thường nghe được lời khen của khách là hiện vật phong phú, hấp dẫn.

Tôi luôn tâm niệm rằng: Bảo tàng tỉnh là niềm tự hào của quê hương năm tấn. Hy vọng là các thế hệ cán bộ và nhân dân trong tỉnh sẽ thường xuyên quan tâm đến hoạt động giáo dục và phát huy các giá trị truyền thống của Bảo tàng tỉnh. Tôi cũng luôn hy vọng là trong tương lai, Thái Bình sẽ tiếp tục triển khai xây dựng các thiết chế văn hóa để góp phần khơi dậy niềm tự hào và giáo dục các thế hệ về truyền thống quê hương như Văn miếu Thái Bình, tượng đài năm tấn…

TS. Bùi Sỹ Tiếu
(Nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình)