Năm nay 80 tuổi, cũng là vừa tròn 60 năm ông Đường bước vào nghề múa rối nước. Những con rối, những tích trò đã gắn bó với ông từ khi theo ông, cha mình tham gia những đêm hội múa rối nước trong làng. Từ mê xem đến tìm hiểu, làm quen, tập thử rồi dần gắn bó, trở thành thứ không thể thiếu trong cuộc sống, nghiệp rối nước gắn bó với ông tự nhiên như vậy nhưng để sống, bám trụ và "cháy" hết mình với nghề thì không hề đơn giản. Ngoài sự khéo léo trời phú của đôi tay còn phải có sức khỏe mới có thể chịu được hàng tiếng đồng hồ cầm sào, cầm dây điều khiển chuyển động của rối, chịu được cái lạnh cắt da cắt thịt của mùa đông. Còn cả sự tất tả, ngược xuôi kiếm tiền trang trải cho cuộc sống hàng ngày bởi thù lao nhận lại từ nghề là không đủ. Chỉ có những người thực sự tâm huyết mới có thể gắn bó với nghề lâu đến thế. Với ông Đường, bản thân ông tự cảm thấy mình may mắn không chỉ bởi gia đình luôn ủng hộ, tạo điều kiện cho ông sớm tối tập diễn rồi đi khắp nơi biểu diễn cùng phường, bạn mà chính trong những chuyến đi diễn, những khán giả quen có, lạ có đã tiếp thêm cho ông tình yêu nghề từ sự mến mộ chân thành của họ. "Việc khán giả thích thú xem, hết buổi diễn còn đợi gặp bằng được hỏi xem tại sao lại múa được như thế khiến chúng tôi cảm thấy rất vui và yêu nghề hơn" - ông Đường tâm sự. Nhận được tình cảm của khán giả dành cho mình, ông và các đồng nghiệp ngày càng say mê, sáng tạo, cho ra đời nhiều vở diễn hay, những hoạt cảnh: trâu cầy, đánh cá, chăn vịt, chọi trâu... qua đôi bàn tay tài tình của ông cùng bạn diễn đã làm thán phục biết bao khán giả cả trong và ngoài nước. Phường rối nước xã Nguyên Xá không chỉ vang danh trong nước bằng những tấm huy chương vàng qua các kỳ hội diễn, liên hoan múa rối toàn quốc mà còn đi biểu diễn ở một số nước như Pháp, Italia, Trung Quốc, góp phần quảng bá nghệ thuật dân gian Việt Nam ra thế giới.

Từ năm 2000, được tín nhiệm bầu làm Trưởng phường rối nước xã Nguyên Xá, ông Đường đã cùng các thành viên trong phường tiếp tục xây dựng, duy trì biểu diễn hơn 20 tích trò truyền thống đặc sắc, biểu diễn hàng chục, hàng trăm buổi mỗi năm. Đồng thời, chú trọng bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ kế cận để duy trì và phát triển nghề. Đến nay, phường có 18 thành viên thì 13 người là thế hệ nối tiếp, ngoài ra còn khoảng 20 người đã và đang được truyền dạy nghề, trong đó có nhiều em nhỏ. Ông Đường đã được nhận nhiều bằng khen, giấy khen của các cấp, các ngành và gần đây nhất ông được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể.

Những năm qua, múa rối nước đã được các cấp, các ngành, các địa phương quan tâm, tạo điều kiện, nhất là đầu tư xây dựng, nâng cấp cơ sở vật chất; thế hệ nối nghiệp đã được xây dựng, phát triển càng khiến ông Đường và những thành viên cao tuổi trong phường rối vui mừng. Tuy nhiên, ông vẫn còn trăn trở bởi kinh phí bảo dưỡng, sửa chữa và tạo rối mới còn đang khó khăn mà chỉ riêng phường rối không thể tự trang trải, rất cần các cấp, các ngành và xã hội chung tay giúp sức.

Khi cuộc sống ngày càng hiện đại, những giá trị văn hóa truyền thống phai nhạt dần thì vẫn còn những người vẹn nguyên tình yêu với văn hóa, nghệ thuật dân gian như ông Nguyễn Trọng Đường. Thoát ra khỏi những quy luật vật chất đời thường để hết mình với nghệ thuật dân gian truyền thống giàu tính nhân văn của ông cha, ông Đường đã góp thêm nét đặc sắc vào bức tranh văn hóa muôn màu của quê hương, đất nước.

Tiến Quang
(Đài Truyền thanh Đông Hưng)