Cây đa tại đình Đông là cây đa cổ có niên đại hơn 600 năm với đường kính 2,5m, chiều cao 25m. Trải qua hơn 6 thế kỷ, cây đa đã chứng kiến biết bao thăng trầm, đổi thay của làng quê, trở thành biểu tượng cho ý chí bất khuất, quật cường, không ngừng vươn lên của người dân làng Hổ Đội. Cụ Bùi Thị Thu, làng Hổ Đội cho biết: Năm nay tôi 80 tuổi và có hơn 30 năm trông coi tại đình Đông nên hiểu rất rõ về cây đa này. Trước khi được công nhận là cây đa di sản Việt Nam vào tháng 9/2012, cây vẫn xanh tốt, dáng đứng thẳng, thân to lớn, trông bề thế, uy nghi, được chia thành nhiều cành to, nhánh lớn, tán rộng. Đặc biệt, phần gốc của cây tạo ra những hang hốc gồ ghề, bộ rễ đan cài vươn xa phủ xung quanh gốc như một tấm thảm trông rất kỳ thú, càng tôn thêm vẻ bề thế, vững chãi cho cây. Tuy nhiên, đến cuối năm 2012, một số cành chính trên tán cây có hiện tượng héo, rụng lá, cành chết khô dần dần sau đó chết đến thân, đến cuối năm 2015 thì cây chết hẳn.

Theo ông Lê Công Quyên, Chủ tịch UBND xã Thụy Lương, ngay sau khi cây đa di sản tại đình Đông có biểu hiện rụng lá chết cành, địa phương đã phối hợp với Hội Bảo vệ tài nguyên và môi trường Việt Nam, Công ty Cổ phần Bảo vệ thực vật 1 trung ương, Chi cục Bảo vệ thực vật và một số nhà khoa học kiểm tra và phát hiện trên thân chính, cành có nhiều lỗ đục, trong đó thu được một số cá thể trưởng thành xén tóc màu nâu, kích thước cơ thể dài tới 5,5cm, cành bị hại thì rụng lá, khô dần, phần gốc cây bị mối hại rỗng ruột. Địa phương đã thực hiện một số biện pháp phòng trừ côn trùng đục thân cây đa tại đình Đông theo hướng dẫn của các cơ quan chuyện môn như trừ xén tóc đục thân, trừ mối hại gốc, rửa phèn, bổ sung dinh dưỡng cho cây, gỡ bỏ tường xây xi măng bao xung quanh gốc cây, tuy nhiên vẫn không cứu sống được cây đa di sản quý giá này.

Hiện nay, cây đa di sản Việt Nam tại đình Đông đã chết nhưng vẫn còn giữ nguyên được phần gốc cây. Đầu năm 2016, người dân địa phương đã trồng thêm 5 cây đa nhỏ bao bọc quanh gốc cây đa di sản đã chết với mong muốn giữ lại được phần nào hình tượng của một di sản mang nhiều ý nghĩa về văn hóa, lịch sử này.

Trần Tuấn