Những ngày cuối năm Ất Mùi, trời sập sùi đổ mưa. Cái rét như cắt da, cắt thịt bình thường đã làm cho người ta cảm giác khó chịu, tê buốt. Vậy mà Lê Bính vừa phải oằn mình chống chọi với căn bệnh ung thư gan giai đoạn cuối vừa phải nghiến răng chịu đựng giá rét, duy chỉ có đôi mắt vẫn đau đáu, xa xăm như dõi tìm hình bóng thân quen thuở nào cùng với khát khao được rong ruổi khắp nơi dọc ngang bốn cõi để thỏa chí tang bồng cùng những hình tượng văn học - nghệ thuật mà anh yêu thích.

Tôi đến thăm anh khi anh đang nằm điều trị căn bệnh quái ác tại Khoa Nội - Tiêu hóa thuộc Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Anh nhận ra tôi và đưa tay nắm tay tôi, bàn tay ấm áp ngày nào giờ gầy guộc, cằn khô, lạnh giá. Tôi cảm nhận dòng nhựa sống của cây đại thụ đang cạn dần. Anh nói nhỏ với tôi, nhưng đủ nghe và rõ nghĩa, đôi khi đứt đoạn bởi nấc nghẹn vì cơn đau quặn xé, nước mắt anh trào ra, đặc quánh. Anh kể cho tôi nghe về những ngày tháng lặn lội khắp các miền quê thuộc 11 tỉnh, thành phố nơi mà lãnh tụ Nguyễn Đức Cảnh, người con ưu tú của quê hương và giai cấp cần lao từng sinh sống và hoạt động cách mạng. Để có tiền đi tìm, sưu tầm và có lúc phải mua lại những tài liệu về người chiến sĩ cộng sản kiên trung ấy, anh đã phải cắt bán bảy chục mét vuông đất đang ở. Đổi lại, năm tháng vất vả lặn lội ngược xuôi, anh mang về hai va-li tài liệu, hiện vật gắn với cuộc đời hoạt động của Lãnh tụ Nguyễn Đức Cảnh. Vui là thế, nhưng không phải cứ tìm được tài liệu, hiện vật là xong, còn phải đọc, viết, biên tập, hệ thống thành công trình nghiên cứu. Những khó khăn tưởng chừng không thể vượt qua như thời điểm thuyết trình bảo vệ trước hội đồng khoa học về tập sách "Lãnh tụ Nguyễn Đức Cảnh". Nhiều ý kiến không đồng thuận, nhưng cuối cùng đều thừa nhận lý lẽ đầy tính thuyết phục của anh về người con ưu tú của quê hương. Tập sách được duyệt, cấp phép xuất bản trang trọng. Bao nhiêu tiền chắt chiu được, anh dành để in sách hết. Sách vừa in xong, bìa cứng đẹp, anh mang ngay về thắp hương Lãnh tụ Nguyễn Đức Cảnh ở Diêm Điền. Tại đây, anh đã khóc. Anh bảo, nỗi mừng vui khôn xiết, bởi lẽ, đây là sách tài liệu để các thế hệ tiếp nối hiểu về truyền thống đấu tranh bất khuất bảo vệ non sông, giống nòi, quê hương, trong đó, Lãnh tụ Nguyễn Đức Cảnh là ngôi sao luôn tỏa sáng.

Nhớ lại ngày về nhận công tác tại Hội Văn học nghệ thuật Thái Bình, anh kể, anh được giao giữ chức Trưởng ban văn học thiếu nhi, công việc chủ yếu làm chủ nhiệm lớp bồi dưỡng văn học cho thanh, thiếu nhi. Anh lặn lội đi các trường phổ thông cơ sở (Trung học cơ sở ngày nay) trong tỉnh tìm và chọn các em học sinh giỏi văn về mở lớp bồi dưỡng. Rồi anh lặn lội lên Hà Nội tìm thầy giỏi cho các em. Nhà văn Tô Hoài, Phong Thu, Phạm Hổ, Ngô Viết Dinh… và nhiều thầy giỏi khác đã về Thái Bình giảng dạy cho các em. Với kinh nghiệm của anh, anh dạy cho các em thế nào là tư tưởng chủ đề, thế nào là cấu tứ, thế nào là cốt truyện, kết cấu truyện… Gần 40 năm công tác, anh mở lớp đào tạo được khá đông lứa các em là "Búp trên cành" trưởng thành, có nhiều người đã là giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ; có người đang giữ trọng trách quan trọng trong các bộ, ngành... Từ tập hợp lớp để bồi dưỡng tài năng trẻ, anh chuyển sang sáng tác văn học cho các em. Cứ chắt chiu, chọn lựa để rồi tuyển tập "Búp trên cành" ra đời, "Chuyện ông Đại tá" cũng được xuất bản và nhiều tập thơ khác nữa đã đưa Lê Bính trở thành nhà văn có tên tuổi của cả nước…

Những năm cuối thập kỷ 90 của thế kỷ XX, sau bao năm thai nghén trường ca "Hát dọc đồng bằng", cuốn sách đã được xuất bản. Trường ca là bản anh hùng ca ca ngợi cuộc chiến tranh nhân dân bảo vệ độc lập dân tộc, đánh đuổi giặc ngoại xâm của quân và dân các tỉnh khu vực đồng bằng sông Hồng, trong đó có Thái Bình. Trường ca "Hát dọc đồng bằng" đã được báo Quân đội nhân dân đăng tải ngay. "Hát dọc đồng bằng" cũng đã tạo lên thương hiệu độc đáo cho nhà văn Lê Bính trong làng văn Việt Nam.

Gần 40 năm cống hiến cho văn học - nghệ thuật, về với đời thường những tưởng được thảnh thơi làm nghiệp văn chương, bốc thuốc cứu người, ai dè căn bệnh ung thư quái ác lại hành hạ anh. Gác bút nghiên, bỏ lại nghề thuốc, anh đang phải từng ngày, từng giờ giành giật sự sống từ tay tử thần. Trong phòng điều trị, anh đang được các y, bác sĩ Khoa Nội - Tiêu hóa tận tình chăm sóc, nhưng anh vẫn phải chịu đựng những cơn đau như ngàn mũi kim đâm nát nội tạng, véo xé da thịt. Đau là thế nhưng hễ nói đến văn học - nghệ thuật, nói đến làm thuốc cứu người là ánh mắt anh lại sáng lên. Tôi hiểu nỗi khao khát ấy, anh nói với tôi, anh ao ước được khỏe lại, anh sẽ dành hết thời gian, tâm sức đi nốt quãng đường đời gắn nghiệp văn, nghiệp làm thuốc đông y chữa bệnh cứu người. Và, nếu còn thời gian, anh sẽ hoàn thành cuốn sách về dự đoán thiên văn học trong thơ ca của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Quang Viện