Việt Nam là 1 trong 10 quốc gia có số người nhiễm viêm gan virus B và C cao nhất trên thế giới với khoảng 6,6 triệu người nhiễm viêm gan B và 900.000 người nhiễm viêm gan C mạn tính. Đây là nguyên nhân dẫn đến khoảng 80.000 trường hợp xơ gan, ung thư biểu mô tế bào gan và khoảng 40.000 trường hợp tử vong hàng năm.

Bệnh viêm gan virus là bệnh truyền nhiễm phổ biến gây hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe do các biến chứng của viêm gan virus. Trong đó virus viêm gan B và C lây truyền qua đường máu, qua quan hệ tình dục không an toàn và lây truyền từ mẹ sang con. Virus viêm gan B (HBV) và virus viêm gan C (HCV) thường gây bệnh mạn tính, biến chứng xơ gan, ung thư gan gây tử vong cao. Bệnh viêm gan virus B có thể phòng ngừa được nếu sử dụng vắc-xin sớm và đúng quy định. Với viêm gan virus C, hiện nay chưa có vắc-xin phòng bệnh nhưng với các phác đồ điều trị hiện có, bệnh viêm gan C có thể được chữa khỏi hoàn toàn.

Thời gian qua, Bộ Y tế đã phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức quốc tế xây dựng, triển khai nhiều chính sách quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống viêm gan virus tại Việt Nam; giảm lây truyền virus viêm gan, giảm tỷ lệ mắc và tử vong do viêm gan virus; tiến tới loại trừ để viêm gan virus không còn là mối đe dọa đối với sức khỏe cộng đồng. Bộ Y tế đã xây dựng và ban hành các kế hoạch phòng, chống bệnh viêm gan virus giai đoạn 2015 - 2020 và 2021 - 2025; các hướng dẫn chẩn đoán, điều trị virus viêm gan B, C; triển khai giám sát trọng điểm viêm gan cấp, mạn tính và ung thư gan; giám sát huyết thanh học virus viêm gan; đánh giá thực trạng hoạt động phòng, chống viêm gan; ước tính gánh nặng bệnh tật do virus viêm gan B, C... Bộ Y tế cũng triển khai hợp tác đa ngành với các tổ chức quốc tế để thử nghiệm các mô hình phòng, chống viêm gan virus tại một số địa phương.

Tại Thái Bình, với mục tiêu góp phần thanh toán bệnh viêm gan virus vào năm 2030 tại Việt Nam, dự án “Tăng cường sàng lọc, chẩn đoán, chăm sóc và điều trị viêm gan virus tại tuyến y tế cơ sở” đã, đang triển khai điểm tại 2 huyện Tiền Hải và Quỳnh Phụ. Dự án được thực hiện bởi sự hỗ trợ của Chương trình hợp tác phát triển y tế Việt Nam (HAIVN) thuộc Trung tâm Y tế BIDMC - Trường Y Harvard.

Thông qua các hoạt động của dự án, từ năm 2022 đến hết tháng 10/2024, tại tỉnh đã triển khai 5 loại tài liệu truyền thông viêm gan B, C, phân bổ 1.000 bộ áp phích, 20.000 tờ gấp, cung cấp các thông điệp, bài viết tuyên truyền phòng, chống viêm gan B, C trên các phương tiện thông tin đại chúng: Báo Thái Bình, Đài Phát thanh Truyền hình Thái Bình, đài TTTH huyện, đài truyền thanh xã, website của Sở Y tế, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh... Đã có hơn 3.800 người dân được sàng lọc và truyền thông về viêm gan B, C ngay tại tuyến xã, trong đó đã có hơn 200 người dương tính với viêm gan B và C được tiếp cận điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Tiền Hải và Bệnh viện Đa khoa Quỳnh Phụ. Điều quan trọng nhất, đó là việc người dân được điều trị bệnh viêm gan B và viêm gan C thông qua bảo hiểm y tế tại bệnh viện tuyến huyện, không chỉ giúp người bệnh được thuận lợi, còn tăng cường được năng lực cho y tế cơ sở và góp phần giảm tải cho bệnh viện tuyến trung ương. Mô hình này thực sự giúp người dân tiếp cận dễ dàng hơn, điều trị hiệu quả hơn và giảm gánh nặng bệnh tật cho xã hội. Hệ thống dữ liệu theo dõi, đánh giá được triển khai và từng bước hoàn thiện.

Từ hiệu quả của dự án tại 2 huyện Quỳnh Phụ và Tiền Hải, mô hình đang tiếp tục được nhân rộng ra huyện Vũ Thư, Hưng Hà vào năm 2025 và các huyện còn lại trên địa bàn tỉnh trong các năm tiếp theo. Đây là việc làm cần thiết, quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu thanh toán bệnh viêm gan virus vào năm 2030 tại Việt Nam.

Hoàng Thía
(Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh)