“Qua miền Tây Bắc núi ngút ngàn trùng xa, suối sâu, đèo cao bao khó khăn vượt qua...” - tôi ngân nga lời bài hát suốt chặng đường hơn 500km từ quê hương Thái Bình dẫn lối, tiếp sức tôi và các thành viên CLB thiện nguyện kết nối thông tin hỗ trợ gia đình liệt sĩ tỉnh Thái Bình lên “thung lũng Mường Thanh” tỉnh Điện Biên để một lần thăm viếng Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao. Trưởng đoàn Chủ nhiệm CLB thiện nguyện, cựu chiến binh (CCB), thương binh Phạm Ngọc Sơn (Sơn “cháy”) và phó trưởng đoàn, dược sĩ, doanh nhân Vũ Minh Hiến cùng cựu sĩ quan công an Bùi Văn Tý là người thiết kế cho chuyến đi tri ân liệt sĩ miền Tây Bắc. Chuyến đi còn có thêm 4 CCB đang sinh sống tại Hà Nội là những người bạn ân tình của CLB thiện nguyện hỗ trợ gia đình liệt sĩ tỉnh Thái Bình.

Trước giờ xe xuất phát, tôi nghe dược sĩ Vũ Minh Hiến trải lòng: Không gì vui khi trước thềm năm mới đến gia đình chúng tôi được ông Bùi Văn Tý và CLB thiện nguyện kết nối thông tin, đã xác định và tìm được phần mộ của anh trai chồng tôi là liệt sĩ Trần Văn Tảo, sinh năm 1944, quê ở xã Quỳnh Hồng, huyện Quỳnh Phụ, nhập ngũ năm 1962, hy sinh năm 1964 tại bản Tam Ngộ Toong nước bạn Lào... Đã 60 năm biệt vô âm tín, nay danh tính liệt sĩ Trần Văn Tảo đã được xác định rõ, phần mộ được quy tập về an nghỉ tại Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao, xã Thanh Nưa, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên. Gia đình tôi vô cùng cảm phục và cảm tạ tấm lòng thiện nguyện của các anh, các chị trong CLB thiện nguyện hỗ trợ gia đình liệt sĩ tỉnh Thái Bình. Tới 18 giờ ngày 26/12/2024, đoàn chúng tôi đã đến thị trấn nông trường Mộc Châu và dừng lại nghỉ một đêm ở đây. Thời tiết ở Mộc Châu sương mù giăng ngay trước mặt, mưa phùn nho nhỏ, cái buốt lạnh, cái rét căm căm. Chủ nhà nghỉ Việt Hoàng niềm nở đón chúng tôi và thông báo, thời tiết ở Mộc Châu đang 11 độ. Các bác, các cô nhận phòng nghỉ rồi sang bên nhà ăn cơm chiều. Bữa cơm chiều, chúng tôi được đón thêm hai vị khách sở tại là ông Bùi Minh Thuyên, 76 tuổi, quê gốc xã Quỳnh Hội và ông Nguyễn Hữu Luận quê vợ xã Quỳnh Hồng, huyện Quỳnh Phụ. Cả hai ông đều chung tâm nguyện hỗ trợ gia đình liệt sĩ và luôn hướng tâm về với quê nhà.

Đoàn chúng tôi rời thị trấn nông trường Mộc Châu từ trước 5 giờ sáng ngày 27/12, xe tiếp tục “vượt dốc băng đèo” lên Điện Biên. Đúng 9 giờ 30 phút đoàn dừng chân trên đỉnh “chị gánh, anh thồ”, “đèo Pha Đin”, tôi nghe ai đó đọc lời bài thơ: Dốc Pha Đin chị gánh, anh thồ/Đèo Lũng Lô anh hò, chị hát... Pha Đin gần tầm trưa mà sương vẫn giăng giăng, gió vẫn rét. Một em bé bản bán ngô luộc ở đỉnh đèo cất tiếng: Ông ơi! Tý nữa là có mặt trời rồi đó! Mây nó đang chạy rồi kia kìa. Cháu bé hướng cánh tay lên trời và nói như vậy. Tôi giơ điện thoại chụp mấy tấm hình rồi vội bước lên xe cùng các thành viên hành trình hướng lên thung lũng Mường Thanh. Xe chúng tôi lượn qua mấy khúc đèo là trời hửng nắng, chị Minh Hiến nói: Các anh chị thấy không? Hành hương đi du lịch thì có thể sẽ gặp thời tiết chẳng lành. Đoàn chúng ta đi tri ân liệt sĩ là được hương linh các liệt sĩ gia hộ, độ trì. Thời tiết ấm lên và có nắng đẹp quá.

Đúng 12 giờ đoàn chúng tôi có mặt trước cổng Trung tâm tiếp đón thân nhân liệt sĩ và điều dưỡng người có công với cách mạng tỉnh Điện Biên, phường Thanh Bình, thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên. Một phụ nữ từ trong Trung tâm bước ra với nụ cười thân thiện, giọng nói trong trẻo, hồn hậu: Em chào các bác, các anh người có công tỉnh Thái Bình đã đến thăm Trung tâm đón tiếp và chăm sóc người có công tỉnh Điện Biên. Em tên là Chiến, Phó Trưởng phòng Chăm sóc sức khỏe Trung tâm này ạ. Em được lãnh đạo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội giao nhiệm vụ đón tiếp các bác và các anh chị quê hương Thái Bình, quê hương của cụ Hoàng Công Chất và quê hương của bác Tạ Quốc Luật người cắm cờ và bắt sống tướng Đờ Cát ở Điện Biên Phủ. Vừa đến “lòng chảo” Mường Thanh đã nhận được lời chào hỏi và nụ cười tươi tắn của chị Chiến, cả đoàn không ai còn mệt nhọc nữa. Tiếp đó đoàn chúng tôi được hướng dẫn nhận phòng nghỉ và được mời ăn cơm trưa, bữa cơm gạo đặc sản Điện Biên, thức ăn có thịt gà kho gừng, canh cá suối, có rau cải mèo... không chỉ ngon miệng mà thật ấm tình người. 14 giờ ngày 27/12 đoàn ghé thăm lãnh đạo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Điện Biên và làm thủ tục để đến Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao dâng hoa và thắp hương tri ân các anh hùng liệt sĩ. Chủ nhiệm CLB thiện nguyện Phạm Ngọc Sơn nhắc nhở mọi người chỉnh đốn trang phục để vào nghĩa trang.

Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao được tỉnh Điện Biên xây dựng trên một quả đồi lớn nằm trên địa bàn bản Tông Khao, xã Thanh Nưa, huyện Điện Biên. Nghĩa trang được quy tập phần mộ (hài cốt và chân linh) các anh hùng liệt sĩ từ Nghĩa trang Hòa Bình, Nghĩa trang Liệt sĩ Bản Kéo và Nghĩa trang Liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trên chiến trường nước bạn Lào, tỉnh U Đôm Xay quy tụ về từ năm 1982. Dâng hoa và thắp hương trước đài tưởng niệm nhìn ra các hướng là thấy sự linh tụ ở nơi này trên 2.800 phần mộ anh hùng liệt sĩ đang yên nghỉ. Đoàn chúng tôi được ông quản trang có tên là Sơn chu đáo hướng dẫn làm lễ đặt vòng hoa và dâng hương trước đài tưởng niệm. Chị Vũ Minh Hiến rưng rưng lệ trước ban thờ: “Con nam mô a di đà Phật... Con xin Đức Phật và hương linh các anh hùng liệt sĩ đang an nghỉ tại Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao chứng giám lòng thành, gia hộ, độ trì cho đoàn của chúng con từ quê hương Thái Bình được đến nơi này dâng vòng hoa và thắp hương tri ân liệt sĩ”. Buổi chiều mùa đông ở “lòng chảo” Mường Thanh, thành phố Điện Biên mà nhiệt độ ấm lạ thường. Khu nghĩa trang Tông Khao sáng rực rỡ bởi trên mỗi phần mộ là một nhành hoa ban trắng, gió reo vi vu nghe như tiếng nhạc chiêu hồn, 13 người trong đoàn chúng tôi chậm bước đến bên phần mộ liệt sĩ theo hàng dọc, hàng ngang đều tăm tắp. Mỗi nén tâm nhang thắp lên phần mộ là lời của trái tim chúng tôi tri ân các liệt sĩ của mọi miền đất nước đang yên nghỉ tại đồi thiêng Tông Khao. Phần mộ liệt sĩ Trần Văn Tảo nằm phía bên trái đài tưởng niệm liệt sĩ, cả đoàn dừng lại nơi này. Tất cả đều lặng im một phút nghe gió ru nhạc chiêu hồn, tất cả đều lặng lẽ thắp hương trên phần mộ liệt sĩ Trần Văn Tảo, rồi tất cả lại tỏa ra thắp hương trên từng phần mộ đồng đội của liệt sĩ Trần Văn Tảo. Thắp hương cúi lạy phần mộ liệt sĩ Trần Văn Tảo là anh trai của chồng, dược sĩ Vũ Minh Hiến niệm “Xin hương linh anh Trần Văn Tảo sống khôn, chết thiêng nhận của em ba lạy... Hôm nay em đến nghĩa trang Tông Khao để được dâng hương và thắp nhang tri ân anh và các đồng đội của anh. Chồng em anh Trần Văn Ngẫu không thể lên thắp hương cho anh được vì chồng em đang mắc bệnh hiểm nghèo... anh nhé”.

Đoàn chúng tôi xuống dưới sân đài tưởng niệm Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao và thêm một lần nữa dành một phút mặc niệm tri ân các anh hùng liệt sĩ. Một phút im lặng hòa cùng tiếng gió ru nhạc chiêu hồn. Chiều mùa đông ấm Tông Khao linh thiêng nơi các anh nằm với hơn 2.800 phần cốt và linh hồn của những người con đất Việt đã xả thân cho đất nước trường tồn. Hương linh liệt sĩ Trần Văn Tảo người con ưu tú của quê hương xã Quỳnh Vân (Quỳnh Hồng, huyện Quỳnh Phụ) đang yên nghỉ nơi này hình như đang cùng đồng đội theo tiễn chân chúng tôi rời khỏi Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao để trở lại quê hương Thái Bình.

Nguyễn Công Liêm  
Thành phố Thái Bình