Thông qua quá trình thực hiện Pháp lệnh đã góp phần quan trọng nâng cao nhận thức về dân chủ của đội ngũ cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, giảm “bệnh” hình thức ngay từ thôn, làng, khu dân cư, nâng cao chất lượng hệ thống chính trị, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, giữ vững ổn định tình hình cơ sở.

Cùng với việc tổ chức quán triệt đến các cấp, các ngành, các địa phương, Ban Thường vụ Huyện ủy Kiến Xương chỉ đạo các xã, thị trấn đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các nội dung của Pháp lệnh trên hệ thống loa truyền thanh, qua hội nghị của các đoàn thể, các cuộc họp dân… Cán bộ, đảng viên và nhân dân không chỉ nắm được các nội dung của Pháp lệnh mà còn nâng cao tinh thần trách nhiệm trong quá trình thực thi công vụ (đối với cán bộ), phát huy tinh thần làm chủ (đối với người dân).

Việc xây dựng quy chế, quy định của cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể từ huyện đến cơ sở được quan tâm, thực hiện đúng quy trình, vừa bám sát chức năng, nhiệm vụ vừa cụ thể hóa các nội dung của Pháp lệnh, bảo đảm phù hợp với quy định của pháp luật. Các quy chế, quy định được duy trì thực hiện thường xuyên, nghiêm túc, phát huy tốt tác dụng, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể từ huyện đến cơ sở.

Đồng chí Nguyễn Khắc Hoài, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Dân vận Huyện ủy Kiến Xương cho biết: từ năm 2008 đến nay, các cấp ủy đảng, chính quyền ở Kiến Xương đã chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghiêm túc việc công khai những nội dung để nhân dân biết như kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, phương án chuyển dịch cơ cấu kinh tế, dự toán, quyết toán ngân sách hằng năm của cấp xã; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chi tiết; việc quản lý và sử dụng các loại quỹ, các khoản đầu tư; các khoản thu và mức thu đóng góp của nhân dân; kết quả thanh tra, kiểm tra, giải quyết các vụ việc tiêu cực, tham nhũng của cán bộ, công chức cấp xã, cán bộ thôn, tổ dân phố, khu dân cư…

Các nội dung nhân dân bàn và trực tiếp quyết định đã được chính quyền các xã, thị trấn chỉ đạo thực hiện tốt, đó là việc đóng góp xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn (cấp xã, thôn), công tác vệ sinh môi trường…; riêng với phương án dồn điền đổi thửa, chỉnh trang đồng ruộng, góp đất, ngày công, kinh phí xây dựng hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng, giao thông nông thôn theo tiêu chí nông thôn mới, nhờ có sự tham gia bàn bạc và quyết định của người dân, đến hết tháng 12 năm 2012 đã có 35/35 xã (trừ Thị trấn Thanh Nê và xã Vũ Quý thực hiện xây dựng đô thị) hoàn thành dồn điền đổi thửa, chỉnh trang đồng ruộng, đào đắp giao thông, thủy lợi nội đồng (tổng khối lượng đào đắp 3,1 triệu m3), tạo điều kiện thuận lợi quy vùng đất 5% và xây dựng cánh đồng mẫu phục vụ phát triển sản xuất hàng hóa.

Cũng với phương châm “Dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, nhiều xã ở Kiến Xương như Bình Định, Bình Nguyên, Vũ Hòa, Quốc Tuấn, Thượng Hiền… đã huy động tối đa nguồn lực trong dân để làm đường giao thông; nhân dân đã tự nguyện ủng hộ hàng trăm triệu đồng, hiến hàng nghìn m2 đất, tham gia hàng nghìn ngày công lao động xây dựng nên những con đường mới khang trang, sạch sẽ, không chỉ thuận tiện cho việc đi lại mà còn phục vụ hiệu quả sản xuất, đời sống, sinh hoạt hàng ngày.

Theo Ban chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở huyện Kiến Xương, ngoài những nội dung công khai để nhân dân biết, những nội dung nhân dân bàn và quyết định, các xã, thị trấn trong huyện còn nghiêm túc thực hiện những nội dung nhân dân tham gia ý kiến; những nội dung nhân dân tham gia ý kiến, cấp có thẩm quyền quyết định.

Những nội dung nhân dân giám sát, quy định tại các điều 5, 10, 13, 19 của Pháp lệnh, chính quyền các địa phương đã tập trung chỉ đạo thực hiện 115 cuộc giám sát nội dung công khai để nhân dân biết; 113 cuộc giám sát nội dung nhân bàn và quyết định; 129 cuộc giám sát nội dung nhân dân tham gia ý kiến, cấp có thẩm quyền quyết định; 135 cuộc giám sát nội dung nhân dân tham gia ý kiến; qua giám sát 388 vụ, việc đã phát hiện và giải quyết 68 vụ, việc sai. Nhiều địa phương đã lồng ghép lực lượng thanh tra nhân dân trực tiếp tham gia vào các ban giám sát cộng đồng (5 năm qua, dưới sự chỉ đạo và hướng dẫn trực tiếp của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cấp xã, ban thanh tra nhân dân được thành lập tại 37 xã, thị trấn với 237 thành viên; các ban thanh tra nhân dân đã tích cực phát hiện, kiến nghị với chính quyền cơ sở những bất cập trong công tác chỉ đạo, điều hành; nhiều vấn đề đã được chấn chỉnh, khắc phục, sửa chữa kịp thời; những nội dung cần công khai theo Pháp lệnh số 34 đều được giám sát chặt chẽ, việc thực hiện bảo đảm nghiêm túc, hiệu quả).

  Chú trọng công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện dân chủ ở cơ sở, kịp thời phát hiện, uốn nắn, khắc phục những thiếu sót, khuyết điểm là một trong những kinh nghiệm Kiến Xương rút ra sau 5 năm thực hiện Pháp lệnh số 34 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (khóa XI). Ngoài ra, những hành vi vi phạm quyền làm chủ của nhân dân cũng như những hành vi lợi dụng dân chủ để gây mất ổn định tình hình, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân cũng phải được xử lý nghiêm minh.

Thực hiện quy chế dân chủ cần được gắn liền với các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, đồng thời tạo điều kiện cho nhân dân được kiểm tra, giám sát, đánh giá chất lượng, hiệu quả. Và trên hết, mọi chủ trương, chính sách, quy chế, quy định khi xây dựng và ban hành cần có sự phù hợp với mong muốn, nguyện vọng của nhân dân, được tuyên truyền, phổ biến rộng rãi để nhân dân biết, từ đó tạo sự đồng thuận, huy động được sức mạnh tổng hợp của toàn dân trong quá trình thực hiện.

Minh Sơn