Trong một dịp đi cùng với Đoàn công tác của tỉnh về kiểm tra việc giảng dạy tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh tại Trường THCS An Ninh (Quỳnh Phụ), chúng tôi được đồng chí Nguyễn Công Thân, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Cũng như các trường khác trong  tỉnh, hiện nay, Trường THCS An Ninh sử dụng 2 loại tài liệu: tài liệu tích hợp của Bộ Giáo dục và Đào tạo và tài liệu của tỉnh về giảng dạy tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Trong đó, tài liệu của Bộ được trường dạy tích hợp môn Lịch sử và môn Giáo dục công dân; tài liệu của tỉnh được dạy trong tiết sinh hoạt theo kế hoạch của Phòng Giáo dục và Đào tạo. Theo đó, việc giảng dạy tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đối với khối THCS của huyện Quỳnh Phụ được thực hiện vào tiết sinh hoạt của tuần 1 và tuần 3 của tháng 3. Việc giảng dạy được giao cho giáo viên chủ nhiệm.

Xung quanh ý kiến thắc mắc việc bố trí giáo viên chủ nhiệm giảng dạy tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong khi nhiều người có chuyên môn về các môn tự nhiên liệu có bảo đảm được chất lượng, đồng chí Hiệu trưởng cho biết: Do thống nhất lịch học chung cho tất cả các khối, lớp nên nếu chỉ giao cho giáo viên Tổ Xã hội phụ trách giảng dạy là không đủ. Vì vậy, Ban Giám hiệu đã chỉ đạo Tổ Xã hội chủ trì soạn giáo án, còn việc giảng dạy giao cho giáo viên chủ nhiệm. Ngoài giờ dạy chính khóa, để học sinh hiểu hơn về tư tưởng, tấm gương đạo đức của Bác, nhà trường còn đăng những bài viết, bài tuyên truyền, những mẩu chuyện về Bác, về những tấm gương tiêu biểu trong học tập và làm theo gương đạo đức Hồ Chí Minh trên các số báo Măng non của Liên đội. Giáo viên chủ nhiệm sẽ mang các số báo về lớp để học sinh đọc, tiếp thu.

Có thể nói rằng, ngoài các giờ dạy chính khóa hay lồng ghép trên lớp, mỗi trường lại có những cách làm riêng để việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh thực sự đi vào nhận thức và hành động của mỗi học sinh. Nếu như Trường THCS An Ninh lựa chọn số báo Măng non là phương thức tuyên truyền chủ lực thì Trường THCS Bình Định (Kiến Xương) thường tổ chức cho các khối, lớp thi kể chuyện về tấm gương đạo đức của Bác vào dịp 20/11, kể chuyện về Bác trong mỗi buổi chào cờ đầu tuần, tổ chức cho cán bộ, giáo viên, học sinh xem phim về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Với những biện pháp thiết thực, hiệu quả của cấp ủy, ban giám hiệu các trường, việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong học sinh, đã đạt được kết quả tích cực, góp phần quan trọng giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc giảng dạy tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong các nhà trường còn nhiều bất cập. Theo đồng chí Nguyễn Công Thân, Hiệu trưởng Trường THCS An Ninh cũng như thực tế tại nhiều trường khác trên địa bàn tỉnh, việc có 2 loại tài liệu về giảng dạy tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong điều kiện thời gian được phân bổ theo chương trình khung cố định (không tăng giờ) như hiện nay phần nào ảnh hưởng đến việc xây dựng kế hoạch, bố trí giáo viên và chất lượng giảng dạy, học tập của các trường. Đội ngũ giáo viên tham gia giảng dạy ít có thời gian nghiên cứu, cập nhật thông tin, kiến thức hoặc tìm kiếm, sử dụng phương pháp truyền đạt phù hợp với từng đối tượng, còn nặng về truyền đạt lý luận, ít quan tâm đến liên hệ thực tiễn. Ngoài ra, việc giảng dạy ở một số trường theo khối lớp nên chất lượng chưa cao.

Từ những bất cập trên cùng với nhận thức chưa thật sâu sắc của một bộ phận giáo viên trong thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, việc giảng dạy, học tập tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh ở một số trường vẫn còn tư tưởng ỷ lại, thụ động hoặc làm “lướt”, hình thức, chiếu lệ. Qua kiểm tra, khảo sát tình trạng này xảy ra nhiều ở khối THPT. Theo báo cáo của Công an tỉnh, số học sinh, sinh viên vi phạm pháp luật, mắc tệ nạn xã hội, bạo lực học đường từ năm 2010 - 2013 trong toàn tỉnh là 2.151 em, trong đó THCS 810 em, THPT 1.166 em, trung cấp chuyên nghiệp, đại học, cao đẳng 175 em. Những con số đã phần nào phản ánh thực trạng công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên.

Thực trạng trên đã và đang đặt ra yêu cầu cấp bách trong việc nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống trong học sinh, sinh viên, đặc biệt là chất lượng giảng dạy, học tập tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong nhà trường nhằm đào tạo những thế hệ công dân sống có lý tưởng, hoài bão, có bản lĩnh, nhân cách, có tri thức và lối sống lành mạnh, văn minh, phục vụ đắc lực công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đào Quyên