Sinh thời, Đại tướng, Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp luôn lấy lời dạy bảo ân cần của Bác Hồ làm mục tiêu phấn đấu: "Làm cách mạng thì phải dĩ công vi thượng". Là một trong những học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp được xem là mẫu hình về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Bác Hồ. Cũng chính vì vậy mà "Anh Văn", "Bác Văn" được đồng bào, chiến sĩ cả nước hết mực tôn kính, bạn bè năm châu, kể cả những người từng một thời bên kia chiến tuyến ngưỡng mộ.

Kỷ niệm 105 năm ngày sinh Đại tướng Võ Nguyên Giáp (25/8/1911 - 25/8/2016), Báo Thái Bình trân trọng giới thiệu với độc giả câu chuyện kể về Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp những ngày cách mạng còn trong trứng nước.

Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1945. Cao trào kháng Nhật cứu nước cuồn cuộn từ Bắc chí Nam. Ngay ở các đô thị lớn như Hà Nội, thợ thuyền, học sinh, các giới trí thức, tiểu thương đều tham gia rất đông đảo vào cuộc kháng Nhật. Ảnh hưởng của chính phủ Trần Trọng Kim ngày càng tiêu tan, không thể giúp Nhật ngăn được phong trào cách mạng. Toàn thể dân tộc Việt Nam đang hướng về Mặt trận Việt Minh, trông đợi một cuộc chuyển biến lớn. Phát xít Nhật ngày càng lụn bại. Không khí khởi nghĩa sục sôi.

Trung ương quyết định cần tích cực chuẩn bị cho hội nghị toàn quốc của Đảng và Quốc dân Đại hội đại biểu (nay là Quốc hội). Giữa lúc công việc bộn bề, Bác bỗng ốm. Đã mấy ngày liền Bác sốt cao song Người vẫn gắng gượng làm việc. Mỗi khi đồng chí Võ Nguyên Giáp đến gặp Bác để thảo luận công việc, hỏi thăm sức khỏe, Bác chỉ nói: "Chú cứ xuống công tác, tôi không việc gì đâu". Nhìn Bác gầy sọp, xanh xao, ai cũng thương.

Một hôm, đồng chí Võ Nguyên Giáp đến, thấy tình hình sức khỏe của Bác như vậy, sau khi làm việc xong bèn thưa với Bác: "Hôm nay tôi cũng thảnh thơi, tôi xin ở lại với Bác đêm nay". Bác khẽ mở mắt và gật nhẹ đầu.

Đêm ấy, hai con người mà sau này lịch sử ghi nhận đều là những vĩ nhân, nằm bên nhau trong cái lán nhỏ ở giữa rừng. Bác vẫn lúc tỉnh lúc mê. Lúc nào tỉnh, Bác lại tâm sự với người học trò của mình: "Chú Văn ạ. Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hy sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập". Một lúc, chợt nhớ ra điều gì, Bác lại dặn tiếp nhưng có một câu của Bác mà đồng chí Võ Nguyên Giáp coi như lời dạy bảo cho tất cả những người cộng sản: "Chú Văn ạ. Làm cách mạng phải dĩ công vi thượng. Lúc nào cũng phải chú trọng gây dựng chi bộ, bồi dưỡng cán bộ, đảng viên và xây dựng các phần tử trung kiên. Trong chiến tranh du kích, lúc phong trào lên, ta phải hết sức phát triển và xây dựng căn cứ cho thật vững chắc để phòng lúc khó khăn mới có chỗ mà đứng chân".

Thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ, trong hơn 80 năm hoạt động cách mạng, Đại tướng, Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp luôn vận dụng một cách linh hoạt tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào từng lĩnh vực, từng nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao phó. Ở con người Đại tướng luôn toát lên nghị lực phi thường, khó khăn không lùi bước, đặt lợi ích của Tổ quốc lên trên tất cả, hết lòng thương yêu chiến sĩ, tôn trọng và bao dung với cấp dưới dù đôi lúc họ có phạm sai lầm, khuyết điểm. Sinh thời, mỗi khi đến thăm, nói chuyện với cán bộ, chiến sĩ các đơn vị, Đại tướng luôn ân cần như anh với em, như cha với con. Đại tướng nói: "Tôi cũng như các đồng chí, chúng ta đều là người lính. Trách nhiệm vẻ vang nhất và niềm hạnh phúc lớn nhất của người lính là hoàn thành nhiệm vụ!".

Thời kỳ kháng chiến 9 năm chống thực dân Pháp, tại căn cứ địa Việt Bắc, Đại tướng chủ trì cuộc họp tổng kết chiến dịch. Sau khi nghe một đồng chí chỉ huy báo cáo thành tích xong, Đại tướng hỏi ngay: "Tại sao đồng chí không nêu con số thương vong của bộ đội?". Đồng chí chỉ huy nọ sau một hồi lúng túng khẽ thưa: "Báo cáo Đại tướng! Thương vong của ta là không đáng kể ạ!". Bất ngờ, Đại tướng đứng phắt dậy, đôi mắt ông đỏ hoe, nghiêm giọng: "Theo đồng chí thì thế nào là không đáng kể? Trong một trận đánh, nếu một chiến sĩ hy sinh hay bị thương, cũng đều là tổn thất. Các đồng chí phải nhớ rằng, nhân dân tin tưởng trao con em họ cho chúng ta không phải để cho chúng ta phung phí mồ hôi, xương máu của nhân dân! Mỗi một người lính ngã xuống là cán bộ chỉ huy chúng ta phải cảm thấy có lỗi với cha mẹ, vợ con họ". Đây là lần đầu tiên và cũng là lần duy nhất Đại tướng nổi nóng với cấp dưới do cách làm việc quan liêu, coi thường sinh mạng bộ đội.

Chuyện kể rằng, ngay sau ngày đất nước thống nhất, Đại tướng Võ Nguyên Giáp vào Đà Lạt dự một hội nghị quan trọng. Ban tổ chức hội nghị sắp xếp để Đại tướng nghỉ ở một biệt thự cổ, các lực lượng an ninh, cảnh vệ quân đội, cảnh vệ công an nhanh chóng triển khai đội hình canh gác vì tình hình an ninh Tây Nguyên hồi đó vô cùng phức tạp. Hôm ấy, một đồng chí trong tổ cảnh vệ cắt tóc cho Đại tướng, số còn lại mỗi người phụ trách một việc. Tuy nhiên, đã xảy ra tình huống: Không rõ bằng cách nào mà một thanh niên mặc quân phục, vai đeo ba lô và khẩu súng AK báng gấp lướt nhanh qua khoảng sân nhỏ nơi chiến sĩ cảnh vệ đang cắt tóc cho Đại tướng. Anh ta vào thẳng khu bếp trong biệt thự.

Có lẽ do quan sát được qua gương nên khi tóc đã cắt xong Đại tướng mới gọi bộ phận bảo vệ lại, ôn tồn bảo: "Mình vừa thấy một đồng chí bộ đội mang súng đi về phía nhà bếp. Các cậu xuống kiểm tra xem. Nhớ là phải thật bình tĩnh". Cả đơn vị lập tức xuống bếp thì thấy đúng là có anh bộ đội đang ngồi nói chuyện với cô nhân viên phục vụ. Ba lô và khẩu súng AK để ngay ngắn trên chiếc bàn bên cạnh.

Đội cảnh vệ chưa kịp xử trí thì Đại tướng đến. Anh bộ đội đang bối rối khi thấy toàn bộ đội đến hỏi thì lại nghe một vị có lẽ là chỉ huy (vì lúc đó Đại tướng mặc quần áo dân sự) ôn tồn hỏi về quê quán, đơn vị, đi đường nào vào, quen ai ở đây nên lại càng lo. Được Đại tướng động viên, anh bộ đội bình tĩnh trở lại và thành thật trả lời từng câu hỏi.

Nghe xong, Đại tướng cười hiền và hỏi tiếp, có ý thăm dò: "Thế cậu có biết mình là ai không?". Anh bộ đội sau khi cười bẽn lẽn bỗng đứng nghiêm, dõng dạc: "Báo cáo thủ trưởng! 15 tuổi bố mất, nhà đông anh em, thương mẹ, tôi đã phải khai tăng tuổi để được vào bộ đội. Huấn luyện làm chiến sĩ đặc nhiệm, xong vào ngay chiến trường. Đơn vị tôi hoạt động độc lập, quanh năm luồn rừng lội suối truy lùng biệt kích, thám báo, thổ phỉ. Chẳng mấy khi có cơ hội gặp dân, mà nếu có gặp lính đặc nhiệm chúng tôi phải chủ động tránh mặt". Nói đến đây, tự nhiên anh mạch lạc hẳn lên: "Báo cáo! Vào chiến đấu trong này đã lâu, tôi không chắc nhưng nhìn thủ trưởng tôi thấy quen lắm. Hôm nay tôi được cấp trên cho nghỉ tranh thủ về gặp người yêu bàn chuyện trăm năm. Tự nhiên có các đồng chí bộ đội đến xét hỏi. Tôi không biết vào đây đã vi phạm điều gì. Vì đây là nơi bạn gái của tôi công tác chứ không phải doanh trại quân đội".

Sự việc tạm dừng ở đây. Đại tướng trở lên lầu và gọi đội cảnh vệ đến nhẹ nhàng phân tích nhưng rất nghiêm khắc. Ông phê bình tổ cảnh vệ về sơ suất vừa rồi, nhất là trong tình hình lực lượng FULRO có nhiều hoạt động phức tạp, manh động... Theo chỉ đạo của Đại tướng, cơ quan an ninh quân đội đã xác minh được nhân thân của đồng chí bộ đội và đồng chí đó đã báo cáo những điều trung thực, kể cả mối quan hệ yêu đương với cô nhân viên phục vụ…

Tưởng việc đã qua, Đại tướng không còn bận tâm, nào ngờ sau bữa cơm tối ông hỏi lại đồng chí thư ký đã giải quyết sự việc thế nào thì đồng chí Phan Văn Liệu phụ trách tổ cảnh vệ báo cáo: "Dạ, hiện giờ đồng chí đó đang bị kiểm soát quân sự và điều tra hình sự quân đội tạm giữ ạ. Chắc sẽ xử nghiêm để giáo dục chung". Nghe vậy, Đại tướng sửng sốt và tỏ ý không hài lòng. Ông nói: "Các cậu xử lý kiểu ấy quá bằng hại người ta rồi. Cậu ấy mắc lỗi gì mà xử, mà giữ người? Các cậu quan liêu quá. Hơn 10 năm đồng chí ấy ở chiến trường, mặt đối mặt với quân thù, ngày chiến thắng lại tiếp tục tiễu phỉ thì bị kiểm soát quân sự tạm giữ, cầm chắc kỷ luật nặng… Thử hỏi, người ta còn mặt mũi nào trở về quê? Lại còn tương lai, sự nghiệp nữa?". Ngay lập tức, Đại tướng chỉ đạo điện sang Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh yêu cầu trả tự do ngay cho đồng chí bộ đội đó và không được truy cứu bất cứ điều gì. Đồng thời yêu cầu đơn vị chủ quản tạo điều kiện giúp đồng chí ấy tổ chức đám cưới chu đáo. Qua câu chuyện nhỏ này, chúng ta càng thấm thía tấm lòng bao dung, độ lượng của người Anh Cả.

Năm 1986, trong một chuyến về thăm quê hương Quảng Bình, Đại tướng ra chợ Lệ Thủy để biết thêm cuộc sống của người dân. Ông lần lượt hỏi chuyện bà con, hỏi giá từng mặt hàng, nhất là giá gạo vì lúc đó cả nước đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn. Lúc về, Đại tướng trầm ngâm rồi nói: "So với báo cáo thì giá gạo bên ngoài cao lắm! Dân nghèo làm sao có tiền mà mua gạo? Lại cầm chắc cái đói". Hai khóe mắt Đại tướng bỗng ngấn lệ.

Ngày 25/8/2016, đồng bào, chiến sĩ cả nước kỷ niệm 105 năm ngày sinh Đại tướng, Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp, người con của quê hương miền cát trắng, nắng gió Quảng Bình, học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị tướng của nhân dân, vị tướng của hòa bình. Hậu thế lại có dịp học tập tấm gương đạo đức, tác phong quần chúng và tình yêu thương nhân dân vô bờ bến trong con người Đại tướng, cây đại thụ rợp bóng nhân văn!

Việt Bảo