1. Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh

1.1. Tư tưởng, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh là suốt đời phấn đấu cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, lãnh đạo, rèn luyện, xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh:

Hồ Chí Minh đã xác định đúng ngay từ đầu đường lối, chiến lược giải phóng dân tộc để Đảng hoàn thành nhiệm vụ lãnh đạo nhân dân đấu tranh lật đổ ách thống trị của thực dân, phong kiến, xây dựng chính quyền dân chủ nhân dân. Trong giai đoạn cách mạng 1930 - 1945, Người đã kiên định thực hiện đường lối chiến lược đó, mang lại thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám, giành lại nền độc lập cho dân tộc. Năm 1946, mặc dù phải lo đối phó với thù trong, giặc ngoài với biết bao khó khăn dồn dập, nhưng Hồ Chí Minh đã cùng với Đảng tổ chức thành công cuộc Tổng tuyển cử bầu ra Quốc hội khóa I. Người được Quốc hội bầu làm Chủ tịch Chính phủ liên hiệp kháng chiến. Đây là Chính phủ hợp hiến đầu tiên do đại biểu của nhân dân bầu ra, có đầy đủ tư cách và hiệu lực trong giải quyết mọi vấn đề đối nội và đối ngoại của Nhà nước Việt Nam mới. Xây dựng chính quyền nhà nước là mối quan tâm hàng đầu của Người trong bối cảnh đất nước "ngàn cân treo sợi tóc". Sau khi thành lập chính quyền dân chủ nhân dân, với cương vị người đứng đầu, Người cùng với Đảng chèo lái con thuyền cách mạng Việt Nam trong điều kiện cực kỳ khó khăn, phức tạp của những năm 1945 - 1946, bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền cách mạng.

Người đã xác định đường lối "kháng chiến, kiến quốc", "thực hiện đồng thời hai nhiệm vụ chiến lược", lãnh đạo nhân dân ta đánh thắng chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, xây dựng và bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, hoàn thành sự nghiệp cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trên phạm vi cả nước. Trong cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ đó, có lúc Đảng ta gặp sai lầm, Hồ Chí Minh đã nhận trách nhiệm trước Đảng, trước dân. Trong Thư gửi nhân dân về kết quả cải cách ruộng đất, Người thay mặt Đảng, Chính phủ xin lỗi nhân dân, hứa sửa chữa, khắc phục.

Hồ Chí Minh tự đặt mình trong tập thể, trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, như Người viết: "Cả đời tôi chỉ có một mục đích, là phấn đấu cho quyền lợi Tổ quốc và hạnh phúc của nhân dân. Những khi tôi phải ẩn nấp nơi núi non, hoặc ra vào chốn tù tội, xông pha sự hiểm nghèo - là vì mục đích đó"².

1.2. Tư tưởng, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh là chuẩn mực của một người đảng viên suốt đời phấn đấu, hy sinh cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh:

Là người sáng lập, rèn luyện và lãnh đạo cao nhất của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn gương mẫu, thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng, coi kỷ luật của Đảng là kỷ luật nghiêm minh và tự giác; quan tâm đến việc mở rộng và thực hành dân chủ trong Đảng, Người đã gương mẫu thực hiện dân chủ đầy đủ và tích cực nhất trong sinh hoạt Đảng. Người xác định rõ và luôn nêu cao tinh thần "sẵn sàng làm tôi tớ trung thành của nhân dân" trước Đảng, trước dân tộc và nhân dân. Vì vậy, trả lời báo chí nước ngoài, Người đã nói: "Tôi tuyệt nhiên không ham muốn công danh phú quý chút nào. Bây giờ phải gánh chức Chủ tịch là vì đồng bào ủy thác thì tôi phải gắng sức làm cũng như một người lính vâng mệnh lệnh của quốc dân ra trước mặt trận. Bao giờ đồng bào cho tôi lui, thì tôi rất vui lòng lui. Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành. Riêng phần tôi thì làm một cái nhà nho nhỏ, nơi có non xanh, nước biếc để câu cá, trồng hoa, sớm chiều làm bạn với các cụ già hái củi, em trẻ chăn trâu, không dính líu gì với vòng danh lợi"³.

1.3. Tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người là luôn luôn tự rèn luyện, trau dồi phẩm chất, năng lực, đạo đức, lối sống một đảng viên, luôn luôn giữ vững và rèn luyện ý chí, quyết tâm thực hiện trách nhiệm trung thành với Đảng, với nước, hiếu với dân; giữ vững đạo đức cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; tấm lòng nhân ái bao la, trong sáng, thủy chung; lối sống giản dị, hòa đồng, làm chủ bản thân, luôn khao khát vươn tới những chuẩn mực của chân, thiện, mỹ. Bác Hồ còn là tấm gương rèn luyện để có tác phong làm việc gần dân, hiểu dân, vì dân; gương mẫu trong cuộc sống hàng ngày. Tấm gương khổ luyện, tiếp thu các giá trị văn hóa, tự hoàn thiện nhân cách, không ngừng học tập để có tri thức, nâng cao tầm trí tuệ của Hồ Chí Minh đã được UNESCO ghi nhận, tôn vinh là Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa lớn, kiệt xuất của thế giới.

Tư tưởng, đạo đức, phong cách và tấm gương sáng ngời của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã, đang và mãi mãi góp phần quan trọng vào kết quả của quá trình xây dựng Đảng ta trong sạch, vững mạnh.

2. Những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh

2.1. Những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh

Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, công tác xây dựng Đảng luôn chiếm một vị trí quan trọng. Người luôn khẳng định, trong sự nghiệp đấu tranh cách mạng, giành và bảo vệ nền độc lập dân tộc, xây dựng và bảo vệ đất nước luôn luôn đòi hỏi một đảng trong sạch, vững mạnh, có tầm cao trí tuệ, có sức chiến đấu, gắn bó mật thiết với nhân dân, đủ năng lực lãnh đạo nhân dân trong mọi giai đoạn cách mạng. Những lời dạy của Bác về Đảng, về xây dựng Đảng rất phong phú, trong đó tập trung vào những nội dung chủ yếu sau:

Thứ nhất, muốn cách mạng thành công thì trước hết cần phải có đảng lãnh đạo. Hồ Chí Minh đặt vấn đề: "Trước hết phải có đảng cách mệnh, để trong thì vận động và tổ chức dân chúng, ngoài thì liên lạc với dân tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi. Đảng có vững cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thuyền mới chạy"⁴. Người cũng chỉ rõ: "Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt, trong đảng ai cũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa cũng như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam"⁵. Chủ nghĩa mà Người đề cập ở đây chính là chủ nghĩa Mác - Lênin: "Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Lênin"⁶. Nói về sự ra đời của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh khái quát: "Chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước đã dẫn tới việc thành lập Đảng Cộng sản Đông Dương vào đầu năm 1930"⁷. Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng của giai cấp công nhân, đồng thời cũng là Đảng của dân tộc Việt Nam.

Thứ hai, xây dựng Đảng đòi hỏi phải thực hiện tốt các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng. Vận dụng và phát triển những nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt của Đảng vô sản kiểu mới do V.I.Lênin đề ra, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu các nguyên tắc xây dựng Đảng cơ bản là: nguyên tắc tập trung dân chủ; nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; nguyên tắc tự phê bình và phê bình; nguyên tắc kỷ luật nghiêm minh, tự giác; nguyên tắc đoàn kết thống nhất trong Đảng.

Thứ ba, xây dựng Đảng đòi hỏi phải quan tâm xây dựng, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên có đức, có tài để Đảng ta xứng đáng "là đạo đức, là văn minh". Đây là sự phát triển sáng tạo của Hồ Chí Minh học thuyết của V.I.Lênin về Đảng kiểu mới của giai cấp vô sản. Người nói: "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc" và "muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém"⁸. Theo Người, chất lượng của cán bộ, đảng viên được thể hiện ở hai chữ "hồng" và "chuyên"; yêu cầu đặt ra là phải "vừa hồng, vừa chuyên", nghĩa là người cán bộ, đảng viên phải có cả phẩm chất và năng lực, có đức và có tài để gánh vác trọng trách, nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Thứ tư, phải thường xuyên chăm lo củng cố, tăng cường mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa Đảng với dân. Đảng ta gắn bó máu thịt với dân vì Đảng là con nòi của dân tộc; mục đích của Đảng là đoàn kết toàn dân, phụng sự Tổ quốc. Đảng vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân. Theo Hồ Chí Minh: "Đảng không phải là một tổ chức để làm quan phát tài. Nó phải làm tròn nhiệm vụ giải phóng dân tộc, làm cho Tổ quốc giàu mạnh, đồng bào sung sướng"⁹.

Thứ năm, Đảng phải thường xuyên tự chỉnh đốn, tự đổi mới. Theo Hồ Chí Minh, thường xuyên tự chỉnh đốn, tự đổi mới bản thân Đảng là yêu cầu của sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Những ngày đầu toàn quốc kháng chiến, để đáp ứng yêu cầu của cuộc kháng chiến đang đặt ra, Người đã nhấn mạnh "trước hết phải chỉnh đốn nội bộ Đảng"¹⁰. Trước lúc đi xa, Người còn để lại lời căn dặn tâm huyết cho toàn Đảng: "Việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng, làm cho mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, mỗi cán bộ đều ra sức làm tròn nhiệm vụ Đảng giao phó cho mình, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân"¹¹.

2.2. Những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh

Tư tưởng, lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh thể hiện ở những điểm cơ bản sau:

Thứ nhất, xây dựng bộ máy chính quyền thực sự của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Chính quyền là của nhân dân bởi, như Bác Hồ đã dạy, "Chính quyền từ xã đến Chính phủ Trung ương do dân cử ra. Đoàn thể từ trung ương đến xã do dân tổ chức nên. Tóm lại, quyền hạn và lực lượng đều ở nơi dân"¹². Người chỉ rõ: "Nhân dân là ông chủ nắm chính quyền. Nhân dân bầu ra đại biểu thay mặt mình thi hành chính quyền ấy"¹³.

Quyền lực của Nhà nước, chính quyền các cấp là của nhân dân, được nhân dân ủy thác, giao phó thông qua các cơ quan đại diện bộ máy chính quyền các cấp. Mọi hoạt động của bộ máy chính quyền các cấp lại hướng tới mục tiêu vì nhân dân, phục vụ nhân dân và vì lợi ích của nhân dân. Bác Hồ đã dạy: "Các cơ quan của Chính phủ từ toàn quốc cho đến các làng, đều là công bộc của dân, nghĩa là để gánh vác việc chung của dân, chứ không phải để đè đầu dân"¹⁴. Người đòi hỏi mỗi cán bộ, công chức, viên chức, với tư cách đày tớ, công bộc của dân, đều phải "Đem tài dân, sức dân, của dân làm lợi cho dân… Việc gì lợi cho dân ta phải hết sức làm. Việc gì hại đến dân, ta phải hết sức tránh"¹⁵. Như vậy, xây dựng chính quyền trong sạch vững mạnh hiện nay đòi hỏi phải xây dựng những thiết chế mới nhằm bảo đảm cho nhân dân có thực quyền và thực hiện quyền làm chủ xã hội, tránh dân chủ hình thức.

Thứ hai, xây dựng chính quyền hoạt động thực sự hiệu lực, hiệu quả dựa trên các nguyên tắc, quy định của pháp luật. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh nguyên tắc xây dựng bộ máy nhà nước kiểu mới, đó là nhà nước, các cấp chính quyền của nó phải được tổ chức, vận hành dựa trên các quy định của pháp luật. Tại phiên họp Chính phủ đầu tiên, Người đã khẳng định: "Chúng ta phải có một hiến pháp dân chủ"¹⁶. Trong xây dựng bộ máy chính quyền, Hồ Chí Minh luôn nhất quán phương châm xây dựng một bộ máy quản lý nhà nước gọn nhẹ, có cơ cấu hợp lý, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, có khả năng bao quát, giải quyết tốt các vấn đề kinh tế - xã hội của đất nước cũng như của từng địa phương.

Thứ ba, kiên quyết chống ba thứ "giặc nội xâm" là tham ô, lãng phí, quan liêu để làm cho chính quyền trong sạch, vững mạnh. Một chính quyền hoạt động hiệu lực, hiệu quả, một mặt, phải dựa vào tính nghiêm minh của việc thi hành pháp luật; mặt khác, phải dựa vào sự trung thực, gương mẫu, trong sạch về đạo đức của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy: "Tham ô, lãng phí và bệnh quan liêu, dù cố ý hay không, cũng là bạn đồng minh của thực dân và phong kiến... Nó làm hỏng tinh thần trong sạch và ý chí khắc khổ của cán bộ ta. Nó phá hoại đạo đức cách mạng của ta là cần, kiệm, liêm, chính... Tội lỗi ấy cũng nặng như tội lỗi Việt gian, mật thám"¹⁷. Theo Người, "... bệnh quan liêu đã ấp ủ, dung túng, che chở cho nạn tham ô, lãng phí. Vì vậy, muốn trừ sạch nạn tham ô, lãng phí thì trước mắt phải tẩy sạch bệnh quan liêu"¹⁸. Không thể nói đến một chính quyền trong sạch, vững mạnh nếu không kiên quyết đấu tranh phòng, chống ba thứ "giặc nội xâm" là tham ô, lãng phí, quan liêu.

3. Học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách và lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh ở Thái Bình trong giai đoạn hiện nay

Trong những năm qua, thực hiện việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách và những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh đã đạt được những kết quả bước đầu quan trọng. Xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm trọng của công tác xây dựng Đảng trong giai đoạn hiện nay, Thái Bình đã triển khai đồng bộ và có hiệu quả các giải pháp thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay" gắn với thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW, ngày 14/5/2011 của Bộ Chính trị (khóa XI) về "Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh". Công tác xây dựng Đảng đạt nhiều kết quả tích cực, năng lực lãnh đạo, tổ chức thực hiện và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng được nâng lên. Hội đồng nhân dân các cấp thường xuyên đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả các mặt hoạt động. Ủy ban nhân dân các cấp đã tích cực đổi mới công tác quản lý, điều hành; chủ động, sáng tạo, quyết liệt trong chỉ đạo thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh; từng bước nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động và kỷ luật, kỷ cương của cả hệ thống chính trị.

Những kết quả trong việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách và những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh thời gian qua ở Thái Bình đã chứng minh sức sống mãnh liệt, giá trị lý luận và thực tiễn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, trong thời gian tới, để nâng cao hơn nữa hiệu quả việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách và những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh cần giữ vững các nguyên tắc xây dựng Đảng, phát huy dân chủ trong Đảng và thực hiện kỷ luật Đảng thật sự nghiêm minh; thực hiện tốt tự phê bình và phê bình, phát huy sự gương mẫu của người đứng đầu. Các cấp ủy đảng, đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, các cấp, các ngành trong tỉnh cần tiếp tục quán triệt thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay". Đẩy mạnh học tập tư tưởng, đạo đức, phong cách và những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh theo tinh thần Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị. Phát hiện, xử lý kịp thời, công khai những cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật Đảng, vi phạm pháp luật, dù người đó ở cương vị, chức trách nào; kiên quyết đấu tranh với những thói hư tật xấu trong Đảng. Đây được xác định là khâu mấu chốt để khắc phục tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức hiện nay.

Các cấp ủy, tổ chức đảng tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân tham gia xây dựng Đảng bắt đầu từ cơ sở; phát huy vai trò giám sát của nhân dân, của báo chí, dư luận xã hội đối với việc rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên.

Trong xây dựng chính quyền, cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân các cấp; kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước, cấp ủy về những vấn đề quan trọng của địa phương bảo đảm dân chủ, đúng pháp luật; thực hiện có hiệu quả hoạt động giám sát và tiếp xúc cử tri; kịp thời phát hiện, kiến nghị xử lý những bất cập, thiếu sót trong chỉ đạo, điều hành của cơ quan nhà nước và cán bộ, công chức, viên chức trong thực thi công vụ.

Chính quyền các cấp chủ động thể chế hóa kịp thời và chỉ đạo sâu sát, quyết liệt, tổ chức thực hiện có hiệu quả chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước và chủ trương, nghị quyết của cấp ủy đảng. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong chỉ đạo, điều hành phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh. Xây dựng bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại, gắn với đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng và hoàn thiện chế độ công vụ. Chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, có trình độ chuyên môn phù hợp, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn hiện nay. Xây dựng cơ chế, chính sách đãi ngộ, thu hút, trọng dụng người tài. Đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu, hách dịch, cửa quyền; thực hành tiết kiệm trong các cơ quan nhà nước và trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Các tầng lớp nhân dân cần phát huy quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của mình trong việc tham gia xây dựng Đảng, chính quyền theo yêu cầu của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân Dân, do Nhân Dân và vì Nhân Dân; tích cực tham gia đóng góp ý kiến để xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh và bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách và pháp luật, đồng thời phát huy quyền làm chủ của mình thông qua việc thực hiện tốt Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn. Chủ động, tích cực tham gia, thực hiện các công việc hằng ngày ở ngay tại địa phương, cơ sở, nhất là trong việc tham gia xây dựng và thực hiện các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, các kế hoạch, quy hoạch, chương trình, dự án phát triển quan trọng, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa", thực hiện nếp sống văn minh, xây dựng tình làng nghĩa xóm, đoàn kết, giúp đỡ, nhắc nhở, động viên nhau thực hiện tốt chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước; kế thừa và phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình, của dòng họ, xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ và hạnh phúc…, thông qua đó góp phần xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh.

(còn nữa)
Nguyễn Hồng Chuyên

1 Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Cty in Tạp chí Cộng sản, Hà Nội, 2016, tr76.
2 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 4, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr. 240.
3 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 4, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr. 161.
4 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr. 240, 269.
5 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 2, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr. 268.
6 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 2, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr. 268.
7 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 10, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr. 8.
8 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr. 240, 269.
9 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr. 289.
10 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 9, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr. 551.
11 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 12, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr. 503.
12 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr. 698.
13 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 7, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr. 219.
14 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 4, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr. 56.
15 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 4, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr. 56 - 57.
16 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 4, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr. 8.
17 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 6, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr. 490.
18 Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 6, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr. 489 - 490.